Tez No İndirme Tez Künye Durumu
100921
Tarsus Surgurlar evi / Tarsus Sungurlar house
Yazar:BETÜL G. YANILMAZ
Danışman: PROF. DR. AYŞE ZEYNEP AHUNBAY
Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü
Konu:Mimarlık = Architecture
Dizin:Mersin-Tarsus = Mersin-Tarsus ; Restorasyon = Restoration ; Tarihi doku = Historical tissue
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
266 s.
Topoğrafik yapısının sağladığı olanaklar ve zengin tarım arazilerine sahip olması nedeni ile Tarsus Antik çağdan itibaren önemli bir merkez haline gelmiş ve yerleşim alanı olarak kullanılmıştır. Osmanlılar zamanında da Çukurova'nın ticaret, sanayi ve kültür açısından önemli kentleri arasında yer alan Tarsus, bu dönemde "Tarsus Evleri" diyebileceğimiz özgün sivil mimari örnekleri kendi bünyesinde geliştirmiştir. Yörede kolay şekillendirilebilir bir taşın bulunması ve Toroslar'daki ormanlardan ağaç getirebilme olanağı ahşap ve taşa dayalı yapım tekniğini geliştirmiştir. Geçimin ağırlıklı olarak tarıma dayanması, evlerin giriş katlarının yüksek beden duvarlı, geniş hacimli depo ve ahır mekânları olarak değerlendirilmesini gerektirmiştir. Taş işçiliği ile süslenmiş görkemli kapılar avluya açılır. Avlu ve yaşama katı arasında birinci kat seviyesinde, misafirler için ayrılmış selamlık odası bulunur. Yaşama katına, avludan başlayan taş-ahşap merdivenle ulaşılır. Nemli ve sıcak bir iklime sahip olan Tarsus'ta üst katlar "hayat" ve "eyvan" denilen bahçeye dönük yarı açık mekânlar etrafında şekillenmiştir. Bazı evlerde hayat bir cumba veya balkon ile sokak üzerine taşırılmıştır. Tarsus evlerinde özellikle kapı çevresinde ve taş konsollardaki bezemeler, ahşap ve demir işçiliği, yapıyı zengin kılan diğer ayrıntılardır. Tarsus'un Kızılmurat Mahallesi'nde 48. Sokak üzerinde bulunan ve yaklaşık on yıldır kendi kaderine terk edilen Sungurlar evi, tipik bir Tarsus evidir. Yaklaşık olarak yüz yıl önce Burhanzade Gafur Efendi tarafından yaptırılan Sungurlar evinde hayat, ahşap bir cumba ile sokak cephesine yansıtılmıştır. Üst kattan taşarak aşağı doğru kıvrımlanan ve duvar yüzeyi ile hemyüz olarak soğan biçimini alan bağdadi cumbanın, günümüzde Tarsus için tek örnek olması onu ayrıcalıklı yapan en önemli özelliğidir. Yıkım tehlikesi ile karşı karşıya gelmiş olan Sungurlar evi tarihi dokunun, bir parçası olmasının yanı sıra yapım tekniği ve malzemesi ile de bir belge olarak korunmalı ve yaşamın bir parçası olarak gelecek kuşaklara aktarılmalıdır. Sungurlar evinde bu amaç ile yapılacak çalışmalar: 1. Yapının mevcut durumunun ayrıntılı ölçümlerle ve fotoğraflarla belgelenmesi ve 1/50 ölçekli çizime aktarılması, 2. Yapının onarımı için gerekli müdahalelere kaynaklık etmesi açısından mevcut hasarların rölöve paftalarına işlenmesi ve tanımlanması, 3. Yapının kullanım aşamasında mekânların uğradığı değişikliklerin belirlenmesi ve restitüsyon projesinin hazırlanması, 4. Rölöve ve restitüsyon çalışmalarının bir arada değerlendirilerek müdahale kararlarının belirlenmesi ve yapıya uygun bir işlev kazandırmak amacı ile restorasyon projesinin hazırlanması. XVII
Tarsus has been an important residential center since ancient times due to the opportunities provided by its topographic position and rich agricultural fields. During the Ottoman period Tarsus was one of the important cities of Çukurova in terms of trade, industry and culture. The unique houses of Tarsus were built in this period. The availability of stones that can be shaped easily and wood from the forests on Thaourus mountains, helped the development of a building technique which is based on wood and stone. Since most of the people were cultivating land to make their livings, they had to build high walled mansions which had large barns and sheds on their ground floors. The monumental doors decorated with stonework open to the courtyard. There is a room which is devoted to the male visitors on the first floor level between the courtyard and the upper floor. The upper floor is reached by the upstairs that start from the courtyard. Since Tarsus has a hot and humid climate, the top floors were built around the semi-open spaces that are called "hayat" and "iwan". In some houses, hayat was overchanged towards the road with a jetty or a balcony. Wood and iron works around the doors and stone masonry in Tarsus houses make the buildings look rich. Sungurlar Evi which is a typical Tarsus house is situated in -Kızılmurat Mahallesi 48th Street- of Tarsus. It has been deserted over ten years and is in a ruinous state now. Sungurlar Evi was built by Burhanzade Gafur Efendi 100 years ago. It's hayat profits over the street with a timber jetty which is swelling of from the top flat and in the perpendicular with the interflat, shaping like an onion and this important feature makes it unique in Tarsus. Sungurlar Evi, faced with the danger of falling apart, should be preserved as a monument with its material and building technique besides being a part of history and should be inherited to the next generations as a part of life. The following studies were done for this purpose. 1. The documentation of the present state of the building by detailed measurements and photographs and copying them to the 1/50 scale drawings. 2. In order to determine the necessary interventions to preserve the building, the damages were detected and marked on the measured drawings. 3. The history of the building was studied and a chronological analysis of the fabric was made, to mark the changes and additions during the last fifty years. 4. To provide a convenient function to the building; the determination of the restoration project after the analysis of both measured drawings and restitution studies. xvin