Tez No İndirme Tez Künye Durumu
557037
A study on the role of emotions in the selection of baby strollers / Bebek arabalarının seçiminde duyguların rolü üzerine bir çalışma
Yazar:BEGÜM TÜREYENGİL
Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ EKREM CEM ALPPAY
Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı / Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
Konu:Endüstri Ürünleri Tasarımı = Industrial Design
Dizin:Endüstriyel tasarım = Industrial design
Onaylandı
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
189 s.
Duyguların, kullanıcıların satın alma kararları üzerindeki etkisi kaçınılmazdır. Ürün tasarım ve pazarlama alanlarında duygular vurgulanmakta kimi zaman kullanıcılar için kullanılabilirliğin önüne geçebilmektedir. Üreticiler ve tasarımcılar kullanıcı duygularına hitap edebilme yollarını aramakta ve ürünlerini kullanıcı kitlelerine en etkili şekilde ulaştırmayı amaçlamaktadır. Peki ya bu duyguların sebepleri, ürün özellikleri ile nasıl ilişkilendirilebilir? Bu tez kapsamında duyguların ürün tercihleri üzerindeki etkisi incelenmiş, bu etkilerin ilişkilendirildiği ürün özellikleri seyahat sistem bebek arabaları özelinde belirlenmeye çalışılmıştır. Tezin amacı çağdaş bebek arabası tasarımlarının duygusal etkilerini belirlemek, hangi ürün özelliklerinin anne adaylarının satın alma kararını etkilediğini tespit etmektir. Bu çalışma 6 bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm çalışmaya giriş amacı taşır, çalışmanın amacı, kapsamı ve araştırma soruları sunulmuştur. İkinci kısımla duyguların ve duygu teorilerinin ortaya atılışı, duygunun bileşenleri, karar alma sürecinde duyguların etkisi incelenmiştir. Üçüncü kısım ürün tasarım alanında duygu özelinde ortaya atılan yaklaşımları, çalışmaları ve ürün tasarımında duygu ölçüm metodolojileri literatürden aktarılmıştır. Metodoloji bölümünde çalışmanın uygulanışı, kullanılan metodlar ve uygulanış şekilleri aktarılmıştır. Araştırma bulguları 5. bölümde grafikler yardımı ile sunulmuştur. Tartışma ve sonuçlandırma kısmında bulgular tartışılmıştır. Duygu tanımı ve duyguya ilişkin literatür araştırılmış, endüstri ürünleri tasarım alanında duyguya ilişkin ortaya konulan yaklaşımlar temellendirilmiştir. Literatürden elde edilen bilgiler doğrultusunda endüstri ürünleri tasarımı alanında ortaya konmuş ürün duygusu yaklaşımları incelenmiştir. Hoşluk yaklaşımı, bilgi işleme süreci yaklaşımı ve değerlendirme yaklaşımı olmak üzere üç temel yaklaşım olduğu saptanmıştır. Duygu ölçüm metodları araştırılmıştır. Çalışma strüktürü planlanmış ve araştırma sorularının cevaplarına ulaşmak adına kullanılacak yöntemler belirlenmiştir. Araştıma konusu olan ürün belirlenmiş, araştırma soruları ortaya konmuş ve literatür incelenmiştir. Bebek arabalarının duygu odaklı bir çalışmada kullanılmak için doğru bir ürün olduğu düşünülmüştür. Seyahat sistem bebek arabaları bebeklikten, yürümeye başlayıncaya kullanılmaktadır. Araç koltuğu ve yenidoğan ünitesi ile birlikte satılmaktadır. Bebek güvenliği ve rahatlığı her anne adayı için önem taşımaktadır. Piyasada bulunan farklı bebek arabalarına ait tasarım ve sunumlar ile kullanıcılarda çeşitli duyguların tetiklenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, ön çalışma ve ana çalışma olmak üzere iki aşamada tamamlanmıştır. Çalışma 10 adet bebek arabasına ait ürün görselleri ve ürün tanıtım videoları kullanılarak uygulanmıştır. Bebek arabaları seçiminde kullanıcılarda farklı ve çeşitli duyguları tetiklemek amaçlanmıştır. Geniş bir fiyat ve segment bandında olan bebek arabaları farklı websitelerinden derlenmiş olan en iyi bebek arabaları arasından seçilmiştir. Kullanıcı grubu olarak anne adayları belirlenmiştir. Katılımcılar 20-39 yaş aralığındadır. Hamileliğin getirdiği fiziksel kısıtlardan ötürü kullanıcılar ürün ile fiziksel etkileşimde bulunamamıştır. Bebek arabası kullanım tecrübesinin çok fazla olmaması tercih edilmiştir, tecrübe ve anılar duygu değişikliklerine sebep olabilmektedir ancak bu çalışmada tecrübe hesaba katılmamış olup, ürünün tasarımsal ve fonksiyonel özellikleri konusunda bilgilendirme yapılmıştır. Çalışmada duygu ölçümü için Geneva duygu çarkı kullanılmıştır. Ön çalışma 10 anne adayı ile yapılmış olup Repertuar Çizelgesi ve Geneva duygu çarkı metodları uygulanmıştır. Repertuar çizelgesinin kullanım amacı kullanıcıların ürünleri değerlendirirken dikkate aldığı kriterleri belirleyebilmektir. Ana çalışma, 50 anne adayı ile birer saat süreyle gerçekleştirilmiş olup katılımcıların çalışmada kullanılan bebek arabalarına karşı hissettikleri duygular belirlenmiştir. Ana çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada duyguları toplamak için Geneva Duygu Çarkı kullanılmıştır. Katılımcılardan en fazla üç duygu olmak üzere hissettikleri olumlu ya da olumsuz duyguları işaretlemeleri ve duygu yoğunluğunu ölçeklendirmeleri istenmiştir. Ana çalışmanın ikinci kısmında belirlenen ve baskın gelen olumlu ve olumsuz duyguların, ürün özellikleri ile ilişkilerini ortaya koymak adına anket çalışması uygulanmıştır. Duygu ve ürün özelliği arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için, Repertuar Çizelgesi verilerine dayalı olarak oluşturulan anket sorularından faydalanılmıştır. Bir olumlu, bir olumsuz duygu için her katılımcı anketi uygulamıştır. Anket ile sorgulanan 28 ürün özelliği katılımcı tarafından belirlenen duygu ile ilşkisi göz önüne alınarak 5 üzerinden puanlanmıştır. Çalışmada annelerin bebek arabaları ile görsel etkileşimi sonucu tetiklenen duygular belirlenmiştir. Hangi ürün özelliklerinin bebek arabalarının seçiminde önemli rol oynadığı açığa çıkmıştır. Bebek arabası seçiminde duygular ve ürün özellikleri arasındaki ilişki, çalışma sonucunda elde edilen veriler yardımıyla yorumlanmış ve ortaya konmuştur. Geneva duygu çarkının uygulanışı sonucunda tetiklendiği gözlemlenen en baskın yüzdeye sahip olumlu ve olumsuz duygular incelenmiştir. Çalışma kapsamında incelenen olumlu duygular memnuniyet, hoşnutluk, iç rahatlığı ve ilgi olmuştur. Olumsuz duygulardan korku, küçümseme ve hayal kırıklığı incelenmiştir. Olumlu ve olumsuz duyguların ürün özellikleri ile ilişkilendirilmesi sonucu elde edilen puanlamaların ortalaması alınarak ürün özellikleri karşılaştırılmıştır. Anket soruları anlaşılabilirliği arttırmak adına kullanım kolaylığı, güvenlik, bebek konforu, bebek-anne ilişkisi, görsellik olmak üzere 5 başlık altında gruplandırılmış aralarındaki ilişki incelenmiştir. Olumlu ve olumsuz duygulara sebebiyet veren en baskın ürün özellikleri kullanılabilirlik, bebek konforu ve güvenlik başlıklarına aittir. Çalışma sonucuda sürüş kontrolü, hafiflik, katlanabilirlik, hijyen ve tekerlek kilit sistemi olumlu duyguların ortaya çıkışında en baskın etkilere sahip ürün özellikleri olarak belirlenmiştir. Reperturar Cizelgesi Tekniği ile elde edilen veriler ayrı olarak değerlendirilmiş olup her bir bebek arabası için baskın ürün özellikleri ortaya konmuştur. Negatif duyguların ortaya çıkışını en çok etkileyen 5 ürün özelliği ise katlanabilirlik, fren kilit sistemi, sürüş kontrolü, hafiflik ve bebek araba koltuğunun uyandırdığı güvenlik algısı olarak belirlenmiştir. Katlanabilirlik, sürüş kontrolü, hafiflik ve koltuk güvenliğinin her iki liste için de ortak olduğu görülmüştür. Olumlu duyguların oluşmasını tetikleyen ve olumsuz. Duyguların tetiklenmesine sebep olan bu ortak özellikler anne adaylarının bebek arabası seçim sürecinde dikkat ettikleri özellikler konusunda fikir vermektedir. Türkiye'de gerçekleştirilen bu çalışma sonucunda belirnen ve öne çıkan özelliklerin belirlenmesinin, tasarımcıları ve üreticileri duygusal etkileyiciliği bulununan ürün tasarlama sürecinde yönlendireceği düşünülmüştür. Kullanım kolaylığı, güvenlik, bebek konforu, bebek-anne ilişkisi ve görsellik başlıklarına ait özelliklerin sıralaması da Türkiye'de bulunan anne adaylarının değelendirme kriterleri konusunda fikir vermektedir. Çalışma sonuçları araştırma ürünü olan bebek arabaları özelinde literatürle ilişkilendirilerek tartışılmış ve çalışma sonlandırılmıştır. Hoşluk yaklaşımı, bilgi işleme süreci yaklaşımı ve değerlendirme yaklaşımı ile araştırma ürünü ve çalışma sonuçları ilşkilendirilerek açıklanmıştır.
Within the scope of this thesis, the effects of emotions on product preferences have been examined and the product features that causes those emotions are examined for travel system baby strollers. The impact of emotions on the purchasing decisions of the user is indispensable. The importance of emotions is emphasized in product design and market that they can comeforward when it is compared with the usability. What are the causes of these emotions? This study consists of 6 chapters. The first part aims to introduce the study; the purpose of the study, the scope and research questions are presented. In the second part, the effects of emotions, emotion theories, the components of emotion, the effect of emotions in the decision-making process are examined. In the third part of the thesis; emotion-based approaches, studies and emotion measurement methodologies in product design have been transferred from the literature. In the methodology section, the application of the study, the methods used and the ways in which they were applied are explained. The findings of the research are presented in Chapter 5 with the help of graphical representations. The results are discussed in the discussion and conclusion section. In this study, Geneva Emotion Wheel method was used for the measurement of the emotions and survey questions based on Repertory Grid data were used to reveal the relationship between emotion and product characteristics. Preliminary study and the main study were applied in two stages. The preliminary study was conducted with 10 expectant mothers and Repertory Grid method was applied. The Geneva Emotion Wheel was piloted to 10 participants. The main study was carried out with 50 expectant mothers for one-hour duration and the emotions felt by the participants on 10 strollers were determined. In the second part of the main study, a questionnaire was applied to determine the relationship between product characteristics and emotions. The positive emotions examined within the scope of the study were pleasure, contentment, relief, and interest. Examined negative emotions were fear, contempt, and disappointment. Positive and negative emotions were compared with the average of the scores obtained by correlating the results with the product characteristics. The questionnaire has five groups of questions which aims to measure usability, safety, baby comfort, baby- mother relationship, visuality. The most dominant product features that cause positive and negative emotions are grouped under usability, baby comfort, and safety. The results of the study were examined in relation to the baby strollers, which are the research product.