Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
104089		1950 - 1970'lerde İstanbul'da konut mimarisi: Bağdat Caddesi örneği / Residential architecture in Istanbul between 1950s - 1970s: Bağdat Street as a case study Yazar:ZEYNEP YAZICIOĞLU Danışman: PROF. DR. FERHAN YÜREKLİ Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:Bina bilgisi = Building information ; Kentleşme = Urbanization ; Konut = Dwelling house ; Modern mimari = Modern architecture ; İstanbul-Bağdat Caddesi = İstanbul-Bağdat Street	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2001 110 s.
Bu çalışmada, İstanbul'un yoğun konut yerleşimlerinden, Anadolu yakasında yer alan Bağdat Caddesi ve paralelindeki sokaklarda 1950-1970 tarihleri arasında gelişmiş olan konut gruplarını incelemek ve değerlendirmek hedeflenmiştir. Bu konut gruplarının sahip oldukları özellikleri edinene kadar bölgede yaşanan tarihsel süreçler, İstanbul'un geçirdiği kentleşme hareketleri, Boğaziçi Köprüsü'nün yapılması, imar kanunu değişiklikleri ile şekillenen bölgede incelenen yıllarda üretilmiş konutların bugün ortadan kalktığının gözlenmesi de böyle bir çalışma yapmada yönlendirici olmuştur. Seçilen bölge İstanbul'un, özellikle Kadıköy'ün, önemli akslarından birisi olan Bağdat Caddesi ve paralelindeki sokaklardır. Bu bölge iki önemli fiziksel sınırla sınırlanmıştır: birincisi doğal bir sınır olan Marmara Denizi kıyıları, ikincisi yapay bir sınır olan trenyolu. Araştırma üç ana bölümden oluşmaktadır; Mimarlık ürününün, aslında hiçbir dönemde, içinde üretildiği ortamın koşullarından bağımsız düşünülmesi doğru değildir. Birinci bölümde, bu düşünceyle yola çıkılmıştır. Çalışma konusunu belirleyen zaman diliminin (1950-1970), kendinden önceki ve sonraki dönemlerden bağımsız düşünülemeyeceğinden ve mimarlık ürününün içinde bulunduğu toplumun sosyo-ekonomik ve kültürel değişimleriyle etkileşim halinde olduğundan hareketle genel bir dünya ve Türk mimarlık ortamı görüntüsü çizilmeye çalışılmıştır. Özellikle 1950-1960 yılları arasında bölgede yapılmış olan yazlık, villa tipi konutların üretiminde yönlenilmiş olan modernizm, Türkiye tarihi açısından da önemli bir rol oynadığı düşüncesiyle özellikle ele alınmıştır. Bu anlatımlar mümkün olduğu kadar eşzamanlı ve örtüşük yapılmaya çalışılmış, bununla genel bir dünya ve Türk mimarlık ortamı görüntüsünün çizilmesi amaçlanmıştır. İstanbul'un, Türkiye içindeki özel yerinden hareketle, ikinci bölümde İstanbul'un geçirdiği kentsel değişimler ve göç ilişkileri ele alınmıştır. Bu kentsel değişimler çerçevesinde Kadıköy'ün ve Bağdat Caddesi'nin durumu incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, o dönemin imar müdürünün 1955 yılında yazdığı geleceğin İstanbul vıııhedefini anlatan makaleden göndermeler yapılarak hedeflenenle ulaşılan arasındaki paralellikler incelenmeye çalışılmıştır. Diğer bölümlerde yapılan değerlendirmeler, yapılan eşzamanlı anlatımların ve verilmeye çalışılan İstanbul ve Türkiye perspektiflerindeki ana hedef, Bağdat Caddesi'ni ve çevresindeki konutların karakterini oluşturan arka planı saptamaktır. Dördüncü bölümde Bağdat Caddesi'nin geçirdiği süreçler, konut değişimleri, konutların ve bölgenin sahip olduğuna inanılan karakteristikleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, Kadıköy Belediyesi arşivinden, ulaşılabilen mimarların kişisel arşivlerinden elde edilen projeler, çizimler ve fotoğraflar ile her türlü bilgi bir düzen içerisinde katologlanmış ve ekte sunulmuştur. Siyasette yaşanan ve yeni kentsel politikalara sahip değişimler, Türk Mimarlığı'nın aldığı yeni verilerle değişen mimarlık eğilimleri, değişen ekonomik yaklaşımlar, değişen kullanıcı profilleri, bölümlerin içinde ayrı ayrı değerlendirilmeye çalışılırken kimi zaman açık bir şekilde bu konulara değinilmiş, kimi zamansa diğer faktörlerden çıkarımlarla indirekt bir anlatımla bu değişimler ve etkileri belirtilmeye çalışılmıştır. Bu sebeple, metinlerin tamamı bir bütünlük, eşzamanlılık ve etkileşim içinde değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Modern architecture defines a broad cultural framework in which concepts from technology to psychology are incorporated. Due to its immense complexity, there is no single definition of modern architecture. Yet, one of the constituent aspect of modernist discourse is that it departs from an aspiration to transform individuals and society through architecture. When Turkey found herself embracing Western civilization after the turmoil of two consecutive wars and the disintegration of the Ottoman Empire, residential architecture had already became the keyword in modern architecture at large. Afte the proclamation of the Republic in 1923, Trukish architectural culture enhanced its links with western modernism while being supported by a state initiated modernisation programme. The region studied, Kadıköy, The Anatolian side of İstanbul, is one of the main housing areas and the housings which were built between 1950-1970s, were heavily influenced by the social, political and economical aspects of the Turkish Republic and also by the movements all over the world. This region is bounded by 2 main factors: one is the natural boundary of the Marmara Sea shore and the other is the artificial boundary,railway, which passes parallel to the Bağdat Street. Bağdat Street and the streets parallel to it are one of the main housing areas of Kadıköy district. My thesis focused on the 1950- 1970s residential architecture within the historical background summurised above. Nowadays, with preserving laws a dwelling which is younger than a hundred years old is not considered as historical. And this ends with the demolishing of the houses which are from 1950s with special and unique characters. My main aim is to document the main modern ideas and I don't intend to catalogue of "stylistic features" of the modern architecture of 1950-1970s Turkey, nor do I intend to locate the studied examples in a predetermined historical and coherent period. Also, one of my main aim is to show how the houses have been changed with the differentiations in the district and earned new functions, such as shops, dentistries, offices etc. And the same houses are now being used as different functions and this ends up with the changing of the facades, balkonies and gardens. And a period's unique houses are being lost in the pages of the history. Even some of them have been demolished and exchanged with higher apartment blocks.The considerations of the social, economical and architectural perspectives of the world and Turkey have been done to strenghten the background of the Bağdat Street district houses. The process of the houses can easily be read by the plates that have been prepared with plans, sections, photographs and the images from 1950s and today.