Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
101415	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	8090 alüminyum-lityum alaşımında retrogresyon ardından yeniden yaşlandırma ısıl işlemiyle özelliklerin optimizasyonu / Optimization of the properties of 8090 aluminum-lithium alloys by retrogression and reaging heat treatment Yazar:CANAN GAMZE GÜLERYÜZ Danışman: PROF.DR. AHMET ARAN Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü Konu:Makine Mühendisliği = Mechanical Engineering Dizin:Alüminyum alaşımları = Aluminum alloys ; Isıl işlem = Heat treatment ; Korozyon = Corrosion ; Optimizasyon = Optimization ; Retrogresyon = Retrogression ; Yaşlandırma = Ageing	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2001 91 s.
8090 ALÜMİNYUM-LİTYUM ALAŞIMINDA RETROGRESYON ARDINDAN YENİDEN YAŞLANDIRMA ISDL İŞLEMİYLE ÖZELLİKLERİN OPTİMİZASYONU ÖZET 1970'lerdeki petrol krizinden sonra uçak-uzay uygulamalarında hafiflik önem kazanmıştır. Bu aşamada Al-Li alaşımları, uçak üreticilerinin ilgisini, geleneksel alüminyum alaşımlarına göre düşük olan yoğunlukları nedeniyle, eskiden olduğundan daha çok çekmeye başlamıştır. Bununla birlikte Al-Li alaşımları üzerinde, son 15 yılda yapılan çok sayıda araştırmaya rağmen uygulamaları beklendiği kadar olmamıştır. Bunun nedenleri arasında, bu alaşımların sünekliklerinin ve kırılma tokluklarının düşük olması, mekanik özelliklerinde görülen anizotropi, gerilmek' korozyona olan hassasiyetlerinin geleneksel yüksek dayanımlı alaşımlardan daha fazla olması vardır. Bununla birlikte olumlu özellikleri nedeniyle kullanılan birçok Al-Li alaşımı vardır. 8090 hem ticari, hem de askeri uçaklarda kullanılan bir alaşımdır. 1974 yılında, Cina tarafindan 7000 serisi alüminyum alaşımlarında aşın yaşlandırma durumundaki yüksek gerümeli korozyon dayanıklıhğryla birlikte yapay yaşlandırmadaki en yüksek dayanımı birlikte sunan bir ısıl işlem, 'Retrogresyon ardından Yeniden Yaşlandırma (Retrogression and Reaging-RRA^-RYY' geliştirildi. Bu ısıl işlem malzemeye yapay yaşlandırma durumunda uygulanmakta olup, esasen malzemenin kısa süreli olarak kısmen çözündürülmesi ve ardından orijinal yaşlandırma koşullarında yeniden yaşlandırümasında oluşur. Son yıllarda yapılan çalışmalar bu ısıl işlemin Al-Li alaşımlarında gerümeli korozyon problemini gidermede kullanılabileceğini göstermiştir. Pek çok araştırmacı, belirli alaşımlar için, en uygun ısıl işlemi senaryosunu tanımlamak üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çalışmada, 8090 Al-Li-Cu-Mg-Zr alaşımı üzerinde deneyler yapılmıştır. İlk etapta alaşımın yapay yaşlandırmaya olan cevabı araştırılmış, alaşıma, RYY ısıl işlemleri uygulanarak bu ısıl işlemin hassasiyetine olan etkisi üzerinde durulmuştur. XI
OPTIMIZATION OF THE PROPERTIES OF 8090 ALUMINUM-LITHIUM ALLOYS BY RETROGRESSION AND REAGING HEAT TREATMENT SUMMARY After petrol crisis in the late 1970s, weight saving problem had great importance for aerospace vehicles. Alummum-lithium alloys are of considerable potential interest to the aerospace industry because of their significantly lower density compared with conventional aluminum alloys. Although Al-Li alloys have been studied intensively in the past 15 years, their applications remained limited. The reasons are their lower ductility and fracture toughness, mechanical anisotropy, lower stress corrosion cracking resistance. In 1974, B. Cina, patented a novel heat treatment method that reduced the susceptibility of the 7000 series aluminum alloys to stress corrosion cracking, while still substantially retaining the original strength of the alloy. This process is known as 'Retrogression and Reaging Heat Treatment' and applied to the material in the artificial aging condition and consists of a short time retrogression, or partial solution treatment at a temperature that changes according to the alloy, followed by reaging using the same conditions used for the original artificial aging. Although most of the studies had been performed on 7000 type alloys, recent investigations have shown that, it is possible to apply this heat treatment to solve the stress corrosion problem of ahuninum-lithium alloys. The studies are concerned on the development of the most effective heat treatment conditions. 8090 is a Al-Li-Cu-Mg-Zr alloy and it has an application area on both commercial and military aircraft. It is aimed to determine the most effective heat treatment for better stress corrosion durability for 8090 alloy. At first stage, the aging behavior of the material was investigated by applying aging through different time periods and the aging time which gives highest strength is obtained (in order to specify T6 condition).Possible RRA treatments and stress corrosion test are applied for 8090 alloy. Appropriate RRA treatments which give acceptable strength and stress corrosion resistance are tried to determine. Xll