Amaç: Kazalar/ yaralanmalar, gerek gelişmiş, gerekse geçiş dönemindeki ülkelerde, çocukluk çağında sık görülen hastalık ve ölüm nedeni olarak önemini korumaktadır. Kazalara yol açan önemli etmenlerden biri anne babaların kaza riski algısı, bilgi ve tutumlarıdır. Araştırma, düzenli sağlık izlemi yapılan, sıfır-beş yaş grubu çocukların, ev içinde/dışında kaza risklerinin belirlenmesi; belirlenen riskler doğrultusunda bireysel danışmanlık verilmesi amacıyla yürütüldü.Yöntem: Kesitsel-tanımlayıcı özellikteki çalışmada, Eylül 2009-Şubat 2010 tarihleri arasında, Çocuk Sağlığı İzlem Polikliniği'nde düzenli sağlık izlemi yapılan sıfır-beş yaş grubu çocukların anne babalarıyla görüşülerek, anket aracılığıyla veri toplandı. Anket sorularıyla kaza riskleri sorgulanırken çocuğa ve aileye ait tanımlayıcı bilgiler kaydedildi. Yanıtların güvenilir olması için anket sadece anne babalara uygulandı. Kaza riski belirlenen ailelere hekim tarafından danışmanlık verildi. Veri, bilgisayar ortamında, frekans, yüzde dağılımı, ortalama, ortanca analiziyle değerlendirildi.Bulgular: Çalışmaya alınan çocuklarda daha önce kaza/ yaralanma sıklığı %15,3'tür. Kaza geçirenlerin %59,8'i erkek, %95,3'ü dört yaşından küçüktür. Düşme en sık(%77,1) yaralanma nedenidir. Yanma ikinci, yabancı cisim aspirasyonu/tıkanma üçüncü sıklıktadır. Yaralanma sıklığının az olmasına karşın ailelerin kazalardan korunmaya yönelik bilgi ve tutumları yetersizdir. Tüm kaza nedenleri için risk taşımayan çocuklar %1'den azdır. Risk algısının en düşük olduğu kaza yanma, en yüksek olduğu kaza zehirlenmedir. Ailelerin %50,5'i daha önce kazalar hakkında bilgi edinmiş, %18,4'üne sağlık izlemi sırasında danışmanlık verilmiştir. Anne babaların %17,7'si çocuklarının kazalardan korunamayacağını düşünmektedir.Sonuç: Ailelerin çoğunluğunun risk algılama düzeyleri düşük, çocukları bekleyen kaza riskleri yüksek bulunmaktadır. Sağlık kuruluşlarında kazaların önlenmesi, yaralanma kontrolüyle ilgili eğitim ve danışmanlık kazalardan korunmayı sağlayan en önemli etkendir. Sağlık çalışanları, danışmanlığa zaman ayırmalı, anne babaların risk algısını artıracak çalışmalara öncelik verilmelidir.
|