Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
177306		Semantic enrichment for the automated customization and interoperability of UBL schemas / UBL şemalarının otomatik uyarlanabilmesi ve birlikte-işlerliği için anlamsal zenginleştirme Yazar:YALIN YARIMAĞAN Danışman: PROF. DR. ASUMAN DOĞAÇ Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar Mühendisliği Bölümü / Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:	Onaylandı Doktora İngilizce 2008 182 s.
Universal Business Language (UBL), elektronik iş alanında standardizasyon sağlamak için ortak iş dökümanları geliştirme çalışmasıdır. Ancak ticari işletmeler farklı endüstriyel, jeopolitik ve düzenleme koşullarında faaliyet göstermektedirler ve bu nedenle döküman alış-verişi için kullandıkları bilgilerle ilgili olarak birbirinden farklı kural ve gereksinimleri vardır.Bu tezde, UBL için (i) döküman şemalarının bağlamsal ihtiyaçlara göre otomatik olarak uyarlanması ve (ii) farklı şema sürümleri arasında birlikte-işlerliğin sürdürülmesini sağlayan anlamsal zenginleştirme mekanizmaları sağlanmıştır.Bu amaçla; bağlam alanları için makinalar tarafından işlenebilir gösterim sağlayan ontolojiler geliştirilmiş, uyarlanmış bileşenleri bu ontolojileri kullanarak etiketlenmiş ve bu anlamsal etiketlerin kullanılmasıyla otomatik bileşen keşfi ve otomatik şema uyarlamasının mümkün olabildiği gösterilmiştir. Daha sonra bireysel bileşenlerin anlamlarını ve aralarındaki yapısal ilişkileri tanımlayan bir UBL Bileşen Ontolojisi sağlanmış ve bu ontolojideki ifadelerin bir ontoloji yorumlayıcısı tarafından yorumlandığı zaman bileşenler arasındaki ilişkilerin derecesine gore onları gösteren ontoloji sınıfları arasında denklik ve alt-üst sınıf ilişkileri hesaplanabileceğigösterilmiştir. Son olarak da hesaplanan ilişkilerin bir anlamsal tercüme mekanizması tarafından farklı iş bağlamlarına gore uyarlanmış şema versiyonlarının birlikte-işlerliğini sağlamak amacıyla nasıl kullanılabileceği gösterilmiştir.
Universal Business Language (UBL) is an initiative to develop common business document schemas to provide standardization in the electronic business domain. However, businesses operate in different industry, geopolitical, and regulatory contexts and consequently they have different rules and requirements for the information they exchange.In this thesis, we provide semantic enrichment mechanisms for UBL that (i) allow automated customization of document schemas in response to contextual needs and (ii) maintain interoperability among different schema versions.For this purpose, we develop ontologies to provide machine processable representations for context domains, annotate custom components using classes from those ontologies and show that using these semantic annotations, automated discovery of components and automated customization of schemas becomes possible. We then provide a UBL Component Ontology that represents the semantics of individual components and their structural relationships and show that when an ontology reasoner interprets the expressions from this ontology, it computes equivalence and class-subclass relationships between classes representing components with similar content. Finally we describe how these computed relationships are used by a translation mechanism to establish interoperability among schema versions customized for different business context values.