Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
368820		Data interoperability through federated semantic metadata registries / Veri birlikte işlerliğinin federe, anlamsal üstveri kütükleri ile sağlanması Yazar:ALİ ANIL SINACI Danışman: PROF. DR. FEHİME NİHAN ÇİÇEKLİ ; PROF. DR. ASUMAN DOĞAÇ Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:	Onaylandı Doktora İngilizce 2014 117 s.
Bu çalışmada, üstveri kütüklerinin ve anlamsal ağ teknolojilerinin güçlü oldukları yönler alınarak birlikte işlerlik probleminin çözümüne yönelik, destekleyici altyapısıyla birlike; yeni ve birleştirici bir metodoloji sunulmaktadır. ISO/IEC 11179 standardına uygun olan anlamsal üstveri kütüklerinin oluşturduğu bu federe yapı ile üstveri kütük ve ambarları anlamsal ağ çerçevesinde, bağlı veri yapısına kolayca entegre olmaktadır. Bu kütük ve ambarlarda bulunan her eleman özebir olarak tanımlanabilmekte, erişilebilmekte ve işlenebilmektedir. Bu sayede farklı alanların veri elemanları ve modelleri arasında sentaktik ve anlamsal birlikte işlerlik sağlanmaktadır. Sunulan birlikte işlerlik yapısı bilgi çıkarımı ve değişiminin gerekli ve mümkün olduğu her alan için kullanılabilir. Bu çalışma, motivasyonunu kilinik araştırma ve hasta sağlığı alanlarının birlikte işlerlik gereksinimlerinden almış olduğu halde elektronik iş dokümanlarının birlikte işlerlik problemini çözmeye yönelik bir vaka çalışması da yapılmıştır. E-Sağlık alanında, elektronik sağlık kayıtlarının sağlık bilgi sistemlerinde kullanılması hızla artmakta ve hastaneler gibi sağlık kuruluşlarında biriken bu elektronik veri kilinik araştırmalar için çok büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmanın gerçeklenmesi ve çalışır hale getirilmesindeki ana hedef, sağlık kuruluşlarında bulunan bilgi sistemlerindeki elektronik sağlık kayıtlarının klinik araştırma birimlerindeki bilgi sistemleriyle birlikte işlerliğini sağlamaktır. Sonuç olarak, federe anlamsal üstveri kütükleri üzerinden sağlanan birlikte işlerlik yapısının analizi, geliştirilmesi ve uygulanması e-Sağlıkta; elektronik sağlık kayıtlarının ikincil kullanımı ile ilaç etki takibi çalışmalarında kullanılarak tamamlanmıştır. Ek olarak yapılan e-İş vaka çalışmasıyla, sunulan yapının elektronik iş dokümanlarından otomatik veri çıkarımı yapabileceği deneylenmiş ve bu çözümün farklı standartlar arasında veri geçişi için yapılan mesaj çevirme işlemine üstünlüğü gösterilmiştir.
In this study, a unified methodology together with the supporting framework for the problem of data interoperability is introduced which brings together the power of metadata registries and semantic web technologies. A federated architecture of semantic metadata registries which are purely based on ISO/IEC 11179 standard leads to the Linked Open Data integration of data element repositories where each element can be uniquely identified, referenced and processed to enable the syntactic and semantic interoperability. Proposed interoperability architecture is applicable to every domain where information extraction and exchange is possible and is a requirement between applications. Although this study takes its motivation from the interoperability requirements between clinical research and clinical care domains focusing on postmarketing surveillance studies, a case study is also presented which applies the proposed solution for the interoperability of electronic business documents. In eHealth, the use of electronic health record systems in clinical care domain is rapidly increasing and vast amount of data, which is very valuable for clinical research, is accumulating in these systems. During the implementation and deployment of this study, the main objective is to enable automatic information extraction and exchange of data residing in the electronic health record systems of clinical care domain and the data residing in the electronic data capture systems of clinical research domain. As a result; the analysis, implementation and demonstration of the interoperability architecture through federated semantic metadata registries are fully performed to enable the secondary use of electronic health records for post market drug surveillance activities. In addition, the eBusiness case study presents that proposed framework enables automatic data extraction from electronic business documents with the use of semantic metadata registries while eliminating the burden of message translation between different document standards.