Tez No İndirme Tez Künye Durumu
532540
A new pairwise comparison scale for analytic hierarchy process / Analitik hiyerarşi süreci için yeni ikili karşılaştırma ölçeği
Yazar:BOĞAÇ CAN YILDIRIM
Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLŞAH KARAKAYA ; DR. SİNAN GÖNÜL
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı
Konu:İşletme = Business Administration
Dizin:Analitik hiyerarşi süreci = Analytical hierarchy process ; Karar verme teknikleri = Decision making techniques ; Tutarlılık = Consistency ; Çoklu karşılaştırma teknikleri = Multiplecomparison techniques ; Ölçekler = Scales ; Ölçme-değerlendirme = Measurement and evaluation ; İkili çalışma tekniği = Pair work technique
Onaylandı
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
134 s.
Günlük hayatta ya da çalışma ortamında karşılaşılan karar verme problemlerinde yaşanan en önemli zorluklardan biri, birden fazla ölçüt, seçenek ve/veya paydaşı içermeleridir. Bu tarz karar verme problemlerinde sıklıkla kullanılan çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), karar vericiler tarafından tercih edilmesini sağlayan sistematik ve anlaşılır yapısına karşın, yöntemin ana uygulamalarından biri olan ikili karşılaştırmalarda en sık kullanılan sayısal ölçek açılarından yetersizlikler de içermektedir. AHS, alternatiflerin sözel olarak karşılaştırılması ve bu sözel karşılaştırmaların bir sayısal ölçeğe göre sayısal puanlara çevrilmesi prensibiyle uygulanır. AHS'de kullanılan sayısal ölçek aynı zamanda yöntemin "tutarlılık" adı verilen en önemli karakterinden biri üzerinde etkilidir.Bu çalışma, AHS'de en sık kullanılan sayısal ikili karşılaştırma ölçeği olan Temel Ölçek ile AHS'nin öne sürülüşünden beri (Saaty, 1980) önerilmiş olan diğer ana sayısal ikili karşılaştırma ölçeklerinin karşılaştırmasını içermektedir. Bu karşılaştırmalar sırasında öncelikle Temel Ölçek'in yetersizlikleri belirtilmiş; bu yetersizlikleri gidereceği düşünülen yeni bir ölçek önerilmiş; sonrasında ise bütün ölçeklerin genel özellikleri analiz edilmiştir. Bu analizler yapılan geniş kapsamlı simülasyonlarla test edilmiş ve daha sonra bütün ölçekler bir örnek karar verme uygulaması üzerinde değerlendirilerek AHS için fayda ve sakıncaları yorumlanmıştır.
One of the most significant difficulties in daily life or business decision problems is that they often involve multiple criteria, alternatives and/or stakeholders. Analytic Hierarchy Process (AHP) is one of the most widely used multi-criteria decision making tools in such problems. Despite its wide acceptance due to its systematic and simple procedure, AHP has limitations especially in terms of the numerical comparison scale used in one of its core steps: Pairwise comparisons. AHP is based on verbal comparison of alternatives, which are then converted to numerical scores with a one-to-one mapping between the verbal comparisons and and a numerical scale. The choice of numerical scale affects one of the most important characteristics of pairwise comparisons, which is named as "consistency". This study includes the comparison of the most widely used numerical pairwise comparison scale (Fundamental Scale) with other main numerical scales that have been suggested since the first foundation of AHP (Saaty, 1980). In the comparison procedure, the limitations of Fundamental Scale are identified, a new scale is proposed considering these limitations, and characteristics of all numerical pairwise comparison scales are analyzed. These analyses are tested with extensive simulations. All numerical scales are evaluated on an example decision making problem. Lastly, the advantages and disadvantages of the numerical scales are presented.