Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
483212		II. Meşrutiyet Dönemi Türk romanında dinler ve inançlar (1908-1923) / Religions and beliefs in Turkish novel in the Period of the second constitutionalism Yazar:YAŞAR ŞİMŞEK Danışman: YRD. DOÇ. DR. HİDAYET ÖZCAN Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Dinler = Religions ; Edebi eserler = Literary works ; Edebiyat = Literature ; Meşrutiyet II = Constitutional Monarcy II ; Meşrutiyet II = Constitutional Monarcy II ; Roman = Novel ; Türk edebiyatı = Turkish literature ; Türk romanı = Turkish novel ; Yeni Türk edebiyatı = New Turkish literature ; İnançlar = Beliefs	Onaylandı Doktora Türkçe 2017 634 s.
II. Meşrutiyetten Cumhuriyete uzanan zaman dilimi (1908-1923) Osmanlı-Türk toplumunda derin etkileri olan bir dönemdir. Bu süre zarfında sosyal hayattaki değişim ve dönüşümler edebiyat eserlerinin konusunu oluşturmuş; dönemin zihniyeti, düşünce yapısı, din ve inanç algısı hâliyle romanlara da yansımıştır. Bu çalışmada, 1908-1923 yılları arasında yayımlanan romanlar din ve inanç teması etrafında incelenmiştir. İnceleme, bu dönem aralığında eser veren 29 farklı yazarın 50 romanı üzerinden yapılmıştır. Seçilen romanlar, kronolojik bir sıra dâhilinde muhteva bakımından çözümlenip değerlendirilmiştir. Böylelikle II. Meşrutiyet dönemi romanlarındaki din duygusu, inançların sosyal hayata yansımaları ve dinî unsurların insan psikolojisi üzerindeki etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. "Giriş" dışında altı bölüm hâlinde düzenlenen çalışmanın "Kavramsal ve Tarihsel Çerçeve" adını taşıyan birinci bölümünde, "Kavramsal Çerçeve" alt başlığı içinde öncelikle tema, din ve inanç kavramları açıklanmış, ardından din-sanat, din-edebiyat, din-roman ilişkisi üzerinde durulmuştur. "Tarihsel Çerçeve" alt başlığı içinde ise Tanzimattan Cumhuriyete uzanan tarihsel süreçte Türk romanındaki din ve inanç algısı Modern Türk Edebiyatının dönemleri dikkate alınarak anlatılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde "II. Meşrutiyet Dönemi Türk Romanında Semavi Dinler" başlığı altında dönem romanlarındaki İslamiyet, Hristiyanlık ve Yahudilik inancıyla ilgili göstergeler değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde "Semavi Olmayan Dinler ve İnançlar" başlığı altında romanlarda değinilen diğer din ve inançlar incelenmiştir. Dördüncü bölümde dönem romanlarında üzerinde yoğun bir şekilde durulan "Batıl İnançlar" konusu ele alınmıştır. Beşinci bölümde romanlardaki "Mitoloji" algısına, altıncı bölümde ise "Dinlerin Karşılaştırılması" meselesine yer verilmiştir. Çalışmanın "Sonuç ve Değerlendirme" kısmı, tezin içeriğinden hareketle belirlenen ortaklıklarla elde edilen bulguların kısa ve öz bir şekilde yorumunu içermektedir. Çalışmanın sonuna ise tezde yararlanılan yayınları ihtiva eden "Kaynakça" eklenmiştir. Çalışmaya konu olan romanlar, tema odaklı olarak edebiyat kuramları, roman teorileri, yapı unsurları ve anlatım tekniklerinin ışığında çözümlenmiştir. İncelenen romanlarda din ve inanç temasına bir iki roman dışında doğrudan değinilmemiştir. Roman yazarları genellikle sosyal meseleler, kişisel problemler, psikolojik buhranlar, kadın-erkek ilişkileri, Doğu-Batı çatışması etrafında gündelik hayatla örtüşmesi bakımından dinî unsurlara temas etmişlerdir. Dönem romanlarında, hem geleneksel din anlayışından hem dönemin zihniyet değişiminden kaynaklı olarak din duygusunun zayıfladığı, dinsel yozlaşmanın arttığı ve toplumun batıl inançlara eğilim gösterdiği söylenebilir.
The period of time between the second constitutionalism period and republic (1908-1923) has deeply effects on Otoman-Turkish society. The changes and transformations in social life were major issues of literary works in those periods. Therefore, mentality/mindset of the period, the perception of religion and belief were reflected novels. In this study, novels published between 1908 and 1923 are reviewed in terms of religion and belief. The study is based on 50 novels belonging to 29 different authors who published their works within this time period. The chosen novels are analyzed and evaluated in point of their contents in a chronological order. The feeling of religion in the novels of second constitutional monarchy period, the role of beliefs in social life and the psychological effects of religious elements on person are presented in this study. In the first chapter called "Conceptual and Historical Frame" of the study consisting of six chapters except for "Introductory Chapter", primarily the concepts of theme, religion and belief are expounded within the subheading "Conceptual Frame" and relations between religion-art, religion-literature, religion-novel were handled. In the other subheading "Historical Frame", the perception of religion and belief in Turkish novels between Tanzimat Reform Era and Republic is explained by taking into account the periods of Modern Turkish Literature. In the second chapter of study, the indicators related to Islam, Christianity, Judaism are evaluated in the subheading "Divine Religions In Turkısh Novel In The Perıod Of The Second Constıtutıonalısm". On the other hand, in the third chapter with the subheading called "Non-Divine Religions and Beliefs", religion and beliefs in novels are studied. In the fourth chapter, the major issue is about the superstitious beliefs in the novels. The perception of "Mythology" in the novels is mentioned in the fifth chapter, while the concept of "Comparing the Religions" is mentioned in the sixth chapter. The result and evaluation of the study includes the summarily comments about the findings acquired from the content of the thesis. At the end of the study, was added a bibliography containing the sources used in the thesis. The novels in the study are analyzed in the consideration of theme oriented literary theories, novel theories and expression methods. The theme of religion and belief has not been handled directly except for one or two novels. The novel authors/writers generally come into contact with religious elements because of the fact that social problems, personal problems, psychological crises, man-woman relations, east and west conflict coincide with daily life. It can be suggested that in the period novels, the feeling of religion faded, religious corruption increased and the society tended to superstitious beliefs because of both conventional religion understanding and mentality transformation.