|
Bu araştırma, Tip 2 Diabetes Mellitus'u olan bireylere uygulanan Transteoretik Model temelli motivasyonel görüşme tekniği uygulamasının öz-etkililik, metabolik kontrol ve sağlık davranış değişimine etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Randomize kontrollü, tek kör çalışma olarak yapılan bu araştırma, 8 Ocak-18 Kasım 2014 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma polikliniğine başvuran, müdahale grubunda 25, kontrol grubunda 25 olmak üzere 50 birey ile gerçekleştirilmiştir. Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan onay ve bireylerden yazılı bilgilendirilmiş gönüllü olur alınmıştır. Veriler Tip 2 Diyabetlilerde Öz-Etkililik (Yeterlik) Ölçeği, Metabolik Kontrol İzlem Çizelgesi, Kan Şekeri İzlem Formu, İlaç Kullanma İzlem Çizelgesi, Yürüme İzlem Çizelgesi, Besin Tüketim Durumu Kayıt Formu, Tip 2 Diabetes Mellitus'u Olan Bireylerde Davranış Değişim Aşaması Tanılama Formu kullanılarak toplanmıştır. İlk izlemde Tip 2 Diabetes Mellitus'u Olan Bireylerde Davranış Değişim Aşaması Tanılama Formuna göre müdahale grubundaki bireylerin beslenme, egzersiz, ilaç kullanımı davranış aşamaları saptanmış ve bulundukları davranış aşamasının hedef ve yaklaşımlarına ilişkin Transteoretik Model Temelli Motivasyonel Görüşme yapılmıştır. Görüşmeler bireylerin uygun oldukları zamanda 15 gün/ayda bir 30-45 dk süre ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonuna kadar bireylerle ortalama 9.12±1.20 motivasyonel görüşme yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde normal dağılım gösteren değişkenler için bağımsız iki örnek t testi; normal dağılım göstermeyen değişkenler için Mann-Whitney U ve Friedman testi kullanılmıştır. Kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında Ki-kare testinden yararlanılmış, p<0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.
Çalışma sonunda müdahele grubundaki bireylerde ilk izleme göre altıncı ayda öz-etkililik puanında, adım sayısında artma, metabolik değerlerde (açlık kan şekeri, tokluk kan şekeri, HbA1c, ağırlık, vücut kütle indeksi, bel çevresi, kan basıncı, kanlipidleri (HDL hariç)) düşme olduğu, izlemler arasındaki farkın (LDL, HDL ve total kolesterol hariç) önemli olduğu saptanmıştır (p<0.05), kontrol grubu ile karşılaştırıldığında kan basıncı ve kanlipidleri hariç öz-etkililik, açlık kan şekeri, tokluk kan şekeri, HbA1c, ağırlık, vücut kütle indeksi, bel çevresi değerlerinde farkın önemli olduğu saptanmıştır (p<0.05). Müdahele grubundaki bireylerin beslenme, egzersiz ve ilaç kullanımında hareket aşamasındaki birey sayısında artış sağlandığı kontrol grubu ile karşılaştırıldığında farkın önemli olduğu tespit edilmiştir (p<0.05).
Tip 2 Diabetes Mellitus'u olan bireylerde Transteoretik Model temelli motivasyonel görüşme uygulamasının altı aylık süreçte öz-etkililik düzeyini artırdığı, metabolik kontrolde iyileşme sağladığı, beslenme, egzersiz ve ilaç kullanımı davranış aşamalarında ilerleme sağladığı saptanmıştır. Gelecek çalışmalarda Transteoretik Model temelli motivasyonel görüşmelerin uygulama alanındaki hemşireler tarafından yapıldığı, motivasyonel görüşme sıklığı ve süresinin de dikkate alınarak uzun süreli etkilerinin değerlendirildiği davranışsal yaklaşımlı araştırmalar planlanabilir.
Anahtar Kelimeler: Tip 2 Diabetes Mellitus; Transteoretik model; Motivasyonel görüşme; Öz-etkililik; Davranış değişimi
|
|
This study was conducted to determine the effect of Transtheoretic Model based motivational interview on self-efficacy, etabolic control and health behaviour in individuals with Type 2 Diabetes Mellitus.
This randomized controlled and single-blind study was conducted with totally 50 individuals, being 25 in the intervention group and 25 in the control group who applied to Erciyes University Faculty of Medicine Endocrinology and Metabolism outpatient clinic between the dates of January 8th and November 18th in 2014. Ethical approval from the Ethics Committee of Clinical Researches and written informed consent from the participants were obtained. Data were collected using Self-Efficacy Scale in Type 2 Diabetics, Metabolic Control Follow-Up Schedule, Blood Sugar Follow-Up Form, Medication Use Follow-Up Schedule, Walking Follow-Up Schedule, Food Consumption Record Form and Behaviour Change Stage Diagnostic Form in Individuals with Type 2 Diabetes Mellitus. At the first follow-up, the stage of nutrition, exercise, medication use behaviours was determined in the intervention group according to Behaviour Change Stage Diagnostic Form in Individuals with Type 2 Diabetes Mellitus and a Transtheoretic Model based motivational interview with the individuals was held for aims and approaches of the current stage of behaviours. Interviews were carried out once a month or once in 15 days for a period of 30-45 minutes when they were suitable. By the end of the study, 9.12±1.20 motivational interviews on average were held. Data were analysed with Independent Samples t test for normal distributed variables; Mann-Whitney U and Friedman test for non-normally distributed variables. Chi-square test was used for comparing categorical variables. p<0.05 was set as statistically significant.
It was found at the end of the study that self-efficacy score and the number of steps increased and metabolic parameters (fasting blood glucose, HbA1c, body weight, body mass index, waist circumference, blood pressure, blood lipids (except for HDL-C)) decreased on the sixth month compared to the first follow-up in the intervention group. The differences between follow-ups were significant (except for LDL-C, HDL-C and total cholesterol) (p<0.05) while the difference in self-efficacy, fasting blood glucose, postprandial blood glucose, HbA1c, body weight, body mass index, waist circumference were significant compared to the control group except for blood pressure and blood lipids (p<0.05). It was determined that an increase was provided in the number of individuals who are at transaction phase for nutrition, exercise and medication use which was significantly different compared to the control group (p<0.05).
It was determined that Transtheoretic Model based motivational interview increased the level of self-efficacy, improved metabolic parameters and a progress was made in the nutrition, exercise and medication use behaviour stages within six months in the individuals with Type 2 Diabetes Mellitus. It is recommended that future studies in which Transtheoretic Model based motivational interview is applied by the practitioner nurses and behavioural oriented researches in which the long-term effects are evaluatedconsidering the frequency and duration of motivational interviewing be planned.
Key Words: Type 2 Diabetes Mellitus; Transtheoretic Model; Motivational interview; Self-efficacy; Behavioural change. |
