Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
199308		An inclusive workplace accommodation evaluation for employees with disabilities / Engelli çalışanlar için kapsayıcı bir işyeri düzenlemesi değerlendirmesi Yazar:ÖZDAL KUTLU Danışman: DOÇ. DR. ÖZDAL KUTLU Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2007 216 s.
Engelli bireylerin toplumsal konumları marjinalleşme ve toplumun ana kesimindendışlanma olarak özetlenebilir. Kabul edilmektedir ki engelli bireylerin dışlanmasürecinin kökleri zamana ve tarihe dayanmaktadır. Demografik, ekonomik, yasalveriler, insani sebepler ve engelliliğin tarihsel gelişimi göstermektedir ki istihdamengelli bireylerin toplumsal hayata katılmasında en hayati öğedir. Engelli bireylerinistihdamla ilgili konumu; işsizlik veya eksik (yetersiz) istihdam, ayrımcılık, iştetatmin ve ilerleme yokluğu, iş kaybı ve işte zaman baskısı vb. terimlerleözetlenebilir.şgücü piyasasının yarışmacı ve değişken iş şartları, fiziksel engeller, işhakkında ulaşılabilir formatta bilgi eksikliği, yetersiz mesleki eğitim, kifayetsizkişisel nitelikler ve iş deneyimi, sosyal güvenlik sistemlerinin yetersiz parasal yardımve desteği, işverenlerin engellileri işe almak ve düzenlemeleri yapmak konusundaisteksizlikleri, engelin türü ve derecesi, nispeten düşük eğitim seviyesi vb. engellibireylerin işsizlik veya eksik istihdamını sebepleri olarak gösterilebilir. Bu sebeplerinviyanında, engelli bireylerin istihdamı ile işyeri düzenlenmesinde karşılaşılanproblemler bağlantılıdır. Yapılı çevredeki ve işyerindeki engel çeşitliliği ve çokluğuengelli bireylerin istihdamdan dışlanmasını artırmaktadır.Sosyal pratikleri yeniden üretme ve sürdürmede aygıt olarak mekan sadeceteknik ayrıntılara indirgenemez. Engelli bireyleri toplumun gerek ?içinde? gerekse?dışında? tutarak, mekan sosyal mekanizmaların aracı olmaktadır. Diğre bir deyişle,işyerleri engelli bireylerin mekansal olarak gerek tecritinde/marjinalleşmesindegerekse emek piyasasına katılımında önemli bir rol oynamaktadır.Her ne kadar bir çok engelli istihdam konusunda benzer deneyimleripaylaşsada, engelli kişiler heterojen bir yapıya sahiptir. Toplumun kalanı gibi, işleilgili deneyimleri değişken ve çok geniş bir alanda farklı beceri, yetenek ve özlemlerisergilemektedir. Katılımcı bir toplum sadece engelli bireyler için değil herkes içinhayati olan katılımcı bir işyeri düzenlemesini de gerektirmektedir.Evrensel Tasarım Prensipleri üzerine bir inceleme tezin evrilmesinin arkaplanını oluşturacaktır. ?Evrensel tasarım? aynı zamanda ?kapsayıcı tasarım? ve?herkes için tasarım? olarak da bilinmekte ve yaygın oarak kabul gören bir tasarımanlayışı olup yapılı çevreyi, ürünleri ve iletişimi herkes için eşit şekilde ulaşılabilir,kullanılabilir ve anlaşılabilir kılmayı amaçlamaktadır. Araştırma, işyeridüzenlemesinin farklı boyutlarının ortaya konarak elde edilen bilincin yapıl çevrelerve tasarım süreci için önemini vurgulayarak, işyeri düzenlemesinin evrensel tasarımçerçevesinde değerlendirilmesini amaçlamaktadır.Anahtar kelimeler: özürlü, engelli çalışanlar, işyeri düzenlemesi, evrensel tasarım,kapsayıcı tasarım.vii
The status of the people with disabilities can be summarized asmarginalisation and exclusion from the mainstream of the society. It is accepted thatthe process of exclusion of people with disabilities is grounded in time and history.Demographic, economic, legislative data, humanistic reasons and historicalevaluation of disability indicate that employment is the most vital item for theparticipation of people with disabilities in social life. The status of people withdisabilities related with employment can be summarized with the terms;unemployment or underemployment, discrimination, lack of satisfaction andadvancement in work, loss of job and time pressure at work etc.Intensified competition and flexibility in labour market, lack of physicalaccess, lack of information in an accessible format about job, inadequate training,incompetent personal qualifications and work experience, insufficient benefit andsupport of welfare systems, employers? unwillingness to hire people with disabilitiesand to make adaptations, type and severity of disability, relatively low educationallevel of people with disabilities etc can be indicated as reasons for unemployment orivunderemployment of people with disabilities. Beside these, problems of employmenthave a close connection to the problems of workplace accommodations. Varieties ofbarriers in built and workplace environment increase the exclusion of persons withdisabilities in the social employment environment.Space as an instrument for reproducing and sustaining social practices mustnot be perceived only with technical specifications. Space becomes the means ofsocial mechanisms while keeping people with disabilities either `in? or `out? of thesociety. In other words, workplaces play an important role while maintaining eitherspatial isolation / marginalisation or inclusion of people with disabilities in the labourmarket.Although many people with disabilities share a common experience inrelation to the labour market people with disabilities are very heterogeneous. Theirexperiences of employment are variable and exhibit a wide range of different skills,aptitudes and aspirations as with the remainder of the population. An inclusivesociety deserves an inclusive workplace accommodation which has been vital notonly for people with disabilities but also for ?all people??.An investigation on Universal Design Principles will provide a background inthe evaluation of the thesis. ?Universal design? that is also known as ?inclusivedesign? and ?design for all?, has become a widely accepted design approach whichconsiders to make the built environment, products, and communications equallyaccessible, usable and understandable for everyone. The study aims to emphasize thesignificance of the consciousness that is acquired by exposing different aspects ofworkplace accommodation for the built environment and design process, andevaluate workplace accommodation in frame of the universal design.Keywords: disability, employees with disabilities, workplace accommodation,universal/inclusive design.v