Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
382465		Makine çevirisinde yeni bir bilgisayımsal yaklaşım / A novel computational approach in machine translation Yazar:EDİP SERDAR GÜNER Danışman: PROF. DR. YILMAZ KILIÇASLAN Yer Bilgisi: Trakya Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2015 119 s.
Bilişsel süreçlerde bağlantısallık ve biçimsellik şeklinde ortaya çıkan ayrım, özünde bilişsel işlevlerin aşamalı gelişiminin ürünüdür ve bir ayrımdan çok katmanlı bir yapıya işaret eder. Doğal dil işlemede biçimsel yaklaşımların tek başına yetersiz kalması da geliştirilen biçimsel sistemlerin, bağlantısal temeller üzerine oturtulmamasından kaynaklanmaktadır. Bu tez çalışmasının ardındaki temel motivasyon da bağlantısal dayanaklı ontolojilerin makine çevirisinde kullanılabilecek biçimsel yapıdaki aradillerin oluşturulmasında temel olabileceği düşüncesi olmuştur. Bu noktadan yola çıkarak, dillerarası kavramsal eşlemeler bağlantısal bir şekilde gerçeklenmeye çalışılmış, ardından bu eşlemeler üzerinde temellenen aradil yapıları biçimsel bir çerçeve içinde modellenmiştir. Son olarak, kavram kafesleri şeklinde biçimselleştirilen ontolojiler, aradil yapıları olarak kullanılmış ve böylece edimsel bilginin süreç odaklı makine çevirisine eklemlenmesi sağlanarak bu ontolojilerin işlevsellikleri sınanmıştır. Ortaya konan çeviri sisteminin, Türkçe bir çocuk hikayesine uygulanması ile elde edilen test sonuçları, çeviri sonuçlarında filtre olarak kullanılan kavram kafeslerinin, makine çevirisini geliştirme açısından umut verici bir potansiyele sahip olduğunu ortaya koymuştur.
The distinction emerged as associativeness and formality in cognitive processes is fundamentally the product of the gradual development of cognitive functions and this indicates a multi-stratified structure. Since formal systems which have been developed for natural language processing are not based on associative grounds, formal approaches that are merely used in natural language processing lead to limited systems. The main motivation behind this thesis is the thought that ontologies based on associativeness could serve as the core of forming formal-structured interlingua that could be used in machine translation. Therefore, it is tried to realize cross-language conceptual mapping on the basis of associativeness; then, interlingual structures based on these mappings are modeled within a formal framework. At the end, ontologies formed as concept lattices are used as interlingual structures and functionalities of the ontologies are tested via incorporating pragmatic information into process-oriented machine translation. Test results retrieved from the application of the developed translation system to a child story reveal that concept lattices used as filters in translation results have a promising potential with regard to the development of machine translation.