Tez No İndirme Tez Künye Durumu
283151
Altınoluk-Güre dolayının jeolojisi ve jeotermal özellikleri / Geology and geothermal properties of Altinoluk-Güre area
Yazar:NİSA TALAY
Danışman: PROF. DR. ALİ MALİK GÖZÜBOL
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Konu:Jeoloji Mühendisliği = Geological Engineering
Dizin:Balıkesir = Balıkesir ; Jeokimya = Geochemistry ; Jeotermal = Geothermal ; Radyoaktif bozunma = Radioactive decay ; İzotop analizi = Isotope analysis
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
147 s.
İnceleme alanı olarak seçilen Altınoluk-Doyuran bölgesi Kazdağlarının eteklerinde, jeotermal kökenli sıcak suların olması beklenen bir bölgedir. Doğusunda Güre, batısında ise Küçükçetmi'de termal kaynaklar mevcuttur. Tektonizma ve jeolojik koşullar nedeniyle Altınoluk-Doyuran bölgesinin de jeotermal potansiyele sahip olabileceği düşünülmektedir.Bu amaç doğrultusunda inceleme alanı ve dolayının jeolojisi, tektonizması, bölgede mevcut kaynakların hidrojeokimyası ayrıntılı çalışılmış, jeotermal kaynak oluşumunu sağlayan faktörler araştırılmıştır. İlk olarak önceki yıllarda bölgede yapılan çalışmalardan yararlanılarak jeolojik ve hidrojeolojik irdeleme ve çalışma planı yapılmıştır.Küçükçetmi, Altınoluk, Narlı, Doyuran ve Güre alanındaki sıcak ve soğuk su kaynakları incelenmiş, sıcak su kaynaklarının tektonizma, volkanizma ve soğuk sular ile ilişkileri araştırılmıştır. Aynı zamanda Güre kaynak bölgesi ile benzer jeolojik koşulları sağlaması nedeniyle Narlı- Doyuran civarında henüz keşfedilmemiş sıcak su kaynak potansiyeli araştırılmıştır.Çalışma alanında en altta Paleozoyik yaşlı Kazdağ grubu bulunmaktadır. Üzerinde Alt Triyas yaşlı Karakaya formasyonu yer almaktadır. Üst Jura- Alt Kretase kireçtaşları, Karakaya formasyonunun üzerine gelmektedir. Üst Oligosen-Alt Miyosen yaşlı volkanitler ve bu volkanitler ile aynı yaşta bulunan granodiyoritler bölgede izlenmektedir. Orta Üst Miyosen yaşlı çökeller gölsel ortamda çökelmişlerdir. Volkanitler Pliyosen'de yarık volkanizması ile oluşmuş bazaltlar ile sona ermektedir ve üzerine yine aynı yaşlı tutturulmuş çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı gelmektedir. Son olarak bölgede Kuvaterner yaşlı taraça, traverten ve alüvyon yer almaktadır. Bölgede jeotermal kaynak çıkışlarını sağlayan önemli tektonik hatların, normal faylarla oluşmuş açılma çatlakları olduğu belirlenmiştir.Bölgede bulunan kaya birimleri derinlere süzülen yer altı sularının depolanabileceği gözenekli ve geçirimli ortam özelliğine sahiptirler. Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşları, Kazdağ grubuna ait mermerler, Triyas yaşlı kireçtaşı blokları, Pliyosen yaşlı az tutturulmuş konglomera, kumtaşı seviyeleri, taraçalar, traverten ve alüvyonlar birincil derece porozite ve permeabiliteye sahip hazne kayalardır. İncelenen alanda Neojen göl sedimanları, tüfler ve lavlar örtü kaya özellikleri göstermektedir.İncelenen sıcak su ve soğuk su kaynaklarında hâkim anyon Na (sodyum)ve Ca (kalsiyum), hâkim katyon ise HCO (bikarbonat) ve SO (sülfat)'dür. Küçükçetmi kaynağında Çetmi melanjı, Güre'de Hodul birimi hazne kayayı oluşturmaktadırİnceleme alanındaki kuyu ve kaynakların pH değerleri 6,6 ve 8,36 arasında değişmektedir. Bu tanıma göre nötr-hafif bazik sular sınıfına girmektedir. Çalışma alanında bulunan suların EC değerleri ise 580?1570 ?S arasında değişmektedir ve kullanılabilir içme suları iletkenliği seviyesindedir.İnceleme alanındaki jeotermal suların silis jeotermometresine bağlı rezervuar sıcaklığı hesaplamalarında sıcaklık aralığı 180°C'nin altında olduğu için rezervuar tahmininde kalsedon jeotermometre hesaplamalarının kullanılması daha anlamlı bulunmuştur. Dolayısı ile inceleme alanındaki tahmini rezervuar sıcaklığının 60-80°C olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Yağışlardan önceki dönemde yapılan örneklemelerden elde edilen izotop değerlerine göre sadece Küçükçetmi kaynağı Craig (karasal) ve Doğu Akdeniz Meteorik Su Doğrusu arasında yer almaktadır. Buna göre suların meteorik kökenli ve yerel yağışlardan beslendiği anlaşılmaktadır.Anyon ve katyon içerikleri açısından sodyum ve kalsiyum- bikarbonat ve sülfat içerikli oldukları belirlenen sıcak sulara üstteki soğuk suların karışmakta olduğu anlaşılmaktadır.
Altınoluk-Güre region is an area that has the potentially of geothermal energy at the piedmont of Kazdağ. There are many thermal springs to the east, Güre, and west, Küçükçetmi, of the area. Because of the geologic and tectonic settings, it is considered that Altınoluk- Güre-Narlı area may have a geothermal potential too.At this study; the hydrochemical data were mapped out by sampling from the existed springs and to determine the geothermal potentiality of the region, the relationship between volcanism, tectonics and springs were investigated. The results of chemical and isotopic analyses were used to correlate the relation between thermal and cold waters and establish a geothermal model.At the basement of the area Kazdağ metamorphic massif, of Paleozoic age, acuurs and it is overlain by the Lower Triassic aged Karakaya formation upper Jurassic-Lowe Cretaceous aged ( sandy or chert nodules bearing) limestones rest upon Karakaya Formation. Products of volcanic activity that has been effective from Upper Oligocene to Lower Miocene and granodiorites coeval to These volcanites are observed at the area. Sedimentary rocks representing Middle-Upper Miocene time period were deposited in lacustrine environment. The Pliocene aged volcanites were overlain by basaltic rocks developed by fissure volcanism and, in turn, these are capped by cemented pebblestones, sandstones and claystones of the same age. It is concluded that, the important tectonic lines that provide the geothermal discharge are NE-SW trending dextral strike-slipe faults, NW-SE oriented sinistral faults and normal faults running in E-W direction. The rock units at the region are porous and permeable; thus, they can store groundwater that had percolated into the depths. Additionally, they have secondary porosity as a result of tectonic activities. Amaong the rock units exposed at the region, the Upper-Jurassic - Lower Cretaceous aged limestones,marbles of Kazdağ group, Permien aged limestone blocks in Triassic aged units and Pliocene aged loosely cemented sandstone layers and alluvium are reservoirs offering primary porosity and permeability. At studied area, limnic sediments, tuffs and lavas exhibit the peculiarities of cover rocks.In the investigated hot and cold water sources dominant anion is sodium(Na) and calsium(Ca), dominant cation is bicarbonate (HCO ) and sulfate (SO ). At Küçükçetmi spring the reservoir consists of çetmi melange but at güre spring it is Hodul unit.The pH values of the sources change between 6,6 and 8, 36. Although the EC values change between 580?1570 ?S and these are the drinkable water electrical conductivity level.The reservoir temperature of the hot springsin study are under 180 °C , the calcedone geothermometer has been used for the calculation of reservoir temperature. As a result the reservoir temperature has found out between 60-80 °C.Depending on isotope rates all the sources are between Craig and East Mediterian Meteoric Water Line. It? s understood that all the sources are fed from the local rainfalls.İt?s also come out that the hot springs mix with the cold surface waters.