Bu çalışma Anadolu Selçuklu Döneminde inşa edilen yapıların taç kapılarında yer alan yan nişlerin belirlenmesi, yapısal özelliklerinin açıklanması ve süsleme özelliklerinin tanımlanması üzere hazırlanmıştır.
Anadolu Selçuklu döneminde ön cephe kuruluşları; taç kapılar, pencereler, nişler, silmeler, payandalar, köşe kuleleri, çörtenler ve minareler gibi unsurlardan meydana gelmektedir. Yapıların diğer cephelerine göre daha fazla önem verilerek yapılan taç kapıların kendine has bir takım belirgin özellikleri bulunmaktadır. Taç kapıları belirgin hale getiren özelliklerden biri de taç kapıların iç kenarlarında yer alan yan nişlerdir. Biçim özelliklerinden dolayı taç kapılara ve mihraplara benzeyen yan nişlerin öncelikli yapım amacı taç kapıların geçit kısmında derinlik etkisi yaratmaktır.
Çalışma giriş, katalog, değerlendirme ve sonuç kısımlarından olmak üzere dört başlık altında tamamlanmıştır. Birinci bölüm olan giriş bölümünde konunun tanımı ve önemi, kullanılan yöntem, konuyla ilgili yayınlar, yan nişin ne olduğu ve yan niş elemanları tanımlanmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Anadolu Selçuklu döneminde yan nişlere sahip taç kapıların bulunduğu yapıların kataloğu oluşturulmuş ve yan nişler burada kronolojik olarak inşa edilen yapıların başlıkları altında tanımlanmıştır. Üçüncü bölümde Anadolu Selçuklu dönemi taç kapılarında yer alan yan nişler yapısal ve süsleme özellikleri açısından kendi aralarında değelendirilmiş, değişim ve dönüşümlerin takibi ortaya çıkarılmaya çalışımıştır.
Dördüncü bölüm olan sonuç bölümünde amacımız açıklanmış ve çalışma sonuca ulaştırılmıştır.
|
This study has been prepared to determine the side niches in the portals of the structures built in the Anatolian Seljuk Period, to explain their structural features and to define their ornamental features.
Frontages establishments in the Anatolian Seljuk period; It consists of elements such as portals, windows, niches, moldings, buttresses, corner towers, gargoyles and minarets. Portals, which were built by giving more importance than the other facades of the buildings, have some distinctive features. One of the features that make the portals prominent is the side niches on the inner edges of the portals. The primary construction purpose of the side niches, which are similar to portals and mihrabs due to their formal features, is to create a depth effect in the passage part of the portals.
The study was completed under four headings: introduction, catalogue, evaluation and conclusion. In the first chapter, which is the introduction, the definition and importance of the subject, the method used, the publications related to the subject, what the side niche is and the elements of the side niche are tried to be defined. In the second part, the catalog of the structures with portals with side niches during the Anatolian Seljuk period was created and the side niches were defined under the titles of the structures built here chronologically. In the third part, the side niches in the portals of the Anatolian Seljuk period were evaluated among themselves in terms of their structural and ornamental features, and the follow-up of the changes and transformations was tried to be revealed. In the fourth chapter, the conclusion part, our aim is explained and the study is concluded. |