Tez No İndirme Tez Künye Durumu
101397 Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.
23 Şubat 1995 ve 09-10 Ekim 1996 Kıbrıs depremlerinin kaynak mekanizması çözümleri / Source parameters of the Cyprean earthquakes (February, 23, 1995 and October 09-10, 1996
Yazar:SEDA YOLSAL
Danışman: PROF.DR. TUNCAY TAYMAZ
Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü
Konu:Jeofizik Mühendisliği = Geophysics Engineering
Dizin:Deprem = Earthquake ; Doğu Akdeniz bölgesi = Eastern Mediterranean region ; Kıbrıs = Cyprus
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
146 s.
ÖZET 23 ŞUBAT 1995 VE 09-10 EKİM 1996 KIBRIS DEPREMLERİNİN KAYNAK MEKANİZMASI ÇÖZÜMLERİ Dünyanın en aktif bölgelerinin çoğunda sismisite, dalma batma zonlan boyunca kıtalarla okyanusal levhaların gmşiminden kaynaklanmaktadır. Oluşan depremlerin özellikleri bu zonlann farklı parçalarında değişim göstermektedir. Bu farklılıklar dalma batma zonunun dalımı ve kıtasal ve okyanusal levhaların birbirlerine karşı olan bağıl hareketlerinin doğrultusu ile doğrudan ilişkilidir. Doğu Akdeniz Bölgesi, Afiika-Avrasya çarpışma zonunun bir parçasıdır. Bu bölgenin aktif tektoniği güneyde Afrika-Arap levhaları, kuzeyde Avrasya levhası arasındaki yaklaşma hareketinin bir sonucudur. Doğu Akdeniz'deki dalma batma zonu içinde dalan dilimin derinliği ve sismisite hızı genellikle doğudan batıya doğru artmakta ve bölgenin doğu parçası içinde deformasyon ortadan kalkmaktadır. Kıbrıs adası kuzeye doğru hareket eden Afrika levhası ile batıya doğru kaçan Anadolu Blok'u arasında bulunmaktadır. Afrika levhasının kuzeye doğru hareketi doğal olarak, sınır boyunca artan gerilme zonu oluşturmakta ve bu gerilmeler kuzeye doğru iletilmektedir. Yani, Kıbrıs ve civarının sismotektonik özellikleri Kıbrıs yayı boyunca Afrika ve Anadolu arasında gerçekleşen dalma batma işlemleri tarafından kontrol edilmektedir. Yapılan bu çalışmada, 23 Şubat 1995 (to: 21:03:01.34; Mw=5.9), 09 Ekim 1996 (to: 13:10:50.4; Mw=6.8) ve 10 Ekim 1996 (to: 01:10:21.5; Mw=5.7) depremlerinin fay düzlemi çözümleri McCaffrey and Abers (1988) tarafından Nâb lek (1984) telesismik dalga şekli modelleme algoritmasının bir versiyonu olarak uyarladıkları SYN4 ve MT5 paket programlan kullanılarak analiz edilmiştir. xıu23 Şubat 1995 ve 09 - 10 Ekim 1996 Kıbrıs depremlerinin kaynak parametrelerinin saptanması için uzun periyot P ve SH dalga şekilleri, broad-band P dalgalan ve P dalgalarının ilk hareket yönleri kullanılmıştır. Telesismik uzaklıklardaki (30°< A < 90°) GDSN istasyonları tarafından kaydedilen uzun periyot P ve SH dalga şekilleri, genlik ve şekil bakımından sentetik dalga şekilleri ile karşılaştırılmışlardır. Dalga şeklinin modellendiği bu ters çözüm işlemi cisim dalgası ve gözlemsel verilere uygulanmaktadır. 23 Şubat 1995 depremi için yapılan en uygun modellemeden sonra depremin odak mekanizması parametrelerinden doğrultu, dalım, kayma açısı, derinlik ve sismik moment (Mo) sırasıyla 15 ± 5°, 75 ± 5°, 73 ± 5°, 14 ± 2 km ve 6.96 x 1017 olarak saptanmıştır. Bu deprem, bölgede çok küçük doğrultu atım bileşeni içeren ters faylarıma oluştuğunu göstermektedir. 09 Ekim 1996 depremi için yapılan ters çözüm işleminden sonra ise, odak mekanizması parametrelerinden doğrultu açısı 38 ± 7°, dalım açısı 16 ± 5°, kayma açısı -161 ± 7°, derinlik 12 + 2 km ve sismik moment (Mo) 2.083 x 1019 Nm. olarak belirlenmiştir. 6.8 moment büyüklüğüne sahip bu deprem ise doğrultu atım bileşenine sahip olan normal faylanmayı göstermektir. 09 Ekim 1996 depreminin artçısı, Mw=5.7 büyüklüğündeki 10 Ekim 1996 depremi için doğrultu, dalım, kayma açısı, derinlik ve sismik moment (Mo) sırasıyla, 41 ± 7°, 59 ± 7°, 163 + 7°, 26 ± 2 km, 3.651x 10 17 olarak belirlenmiştir. Bu deprem ise ters faylarıma bileşenine sahip doğrultu atımlı faylanmayı ortaya çıkarmaktadır. xıv
SUMMARY SOURCE PARAMETERS OF THE CYPREAN EARTHQUAKES (FEBRUARY 23, 1995 AND OCTOBER 09-10, 1996) OBTAINED FROM INVERSION OF TELESEISMIC BODY-WAVEFORMS Seismicity in the most active regions of the world is caused by interaction of continents with oceanic plates along subduction zones. Features of earthquake flow differ in each segments of these zones and the differences are related to the dip of subduction zone, and to the direction of relative movement of continental and oceanic plates. The eastern Mediterranean region is an actively deforming part of the African- Eurasian convergence zone. The active tectonics of the eastern Mediterranean is governed by the convergence of African, Arabian plates in the south and the Eurasian plate in the north. In the subduction zones of the eastern Mediterranean, the depth of the subducted slab, the rate of seismicity generally increase from east to west and the deformation dissappears in the eastern segment. The Cyprus island lies in between northward moving African plate and westward extruding Anatolian block. Naturally the northward motion of the African Plate first creates an increased stress zone along this boundary and stresses are transmitted further northwards. The seismotectonics features of Cyprus is controlled by subduction process between Africa and Anatolia along Cyprean arc. This thesis is concerned with the seismotectonics of the Cyprus region, and consists of study of a moderate size earthquakes that occured on February 23, 1995, and October 9-10, 1996. February 23, 1995 and October 10, 1996 earthquakes indicate clear thrust and strike-slip mechanisms, but the earthquake of October 09, 1996 shows normal faulting mechanism with a significiant strike-slip component. xvI used teleseismic long-period P- and SH waveforms and first motion polarities of P- waves, and broad-band P-waves to determine the source parameters of February 23, 1995, October 09-10, 1996 earthquakes. I compared the shapes and amplitudes of long-period P- and SH- waveforms recorded by GDSN stations in the distance range 30°-90°, for which signal amplitudes were large enough, with synthetic waveforms. The source parameters and uncertainties of the February 23, 1995 Cyprus earthquake obtained to be: Nodal Plane 1: strike 15° ± 5°, dip 75 ± 5°, rake 73° ±5°; Nodal Plane 2: strike 245°, dip 23°, rake 137°; principle axes: P=l 19° (28°), T=263° (57°), B=20° (16°); focal depth 14 ± 2 km, and seismic moment Mo=6.96 x 1017 Nm. The source parameters and uncertainties of the October 09, 1996 Cyprus earthquake obtained to be: Nodal Plane 1: strike 38° ± 7°, dip 16 + 5°, rake -161° ± 7°; Nodal Plane 2: strike 290°, dip 85°, rake -75°; principle axes: P=216° (48°), T=6° (38°), B=108° (15°); focal depth 12 ± 2 km, and seismic moment Mo=2.083 x 1019 Nm. The source parameters and uncertainties of the October 10, 1996 Cyprus earthquake obtained to be: Nodal Plane 1: strike 41° ± 7°, dip 59 ± 7°, rake 163° ± 7°; Nodal Plane 2: strike 140°, dip 75°, rake 32°; principle axes: P=268° (11°), T=5° (33°), B=162° (55°); focal depth 26 ± 2 km, and seismic moment Mo=3.651 x 1017 Nm. xvi