Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
305022		Investigation of sectoral priorities for cleaner (sustainable) production at regional and national level / Bölgesel ve ulusal ölçekte temiz (sürdürülebilir) üretim için sektörel önceliklerin belirlenmesi Yazar:MERVE BÖĞÜRCÜ Danışman: PROF. DR. GÖKSEL N. DEMİRER Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Çevre Mühendisliği Bölümü Konu:Çevre Mühendisliği = Environmental Engineering Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2012 168 s.
Ulusal temiz (sürdürülebilir) üretim stratejilerinde başarıya ulaşmayı sağlayan enönemli bileşenlerden birisi de sektör odaklı yaklaşımlardır. Kaynakların sınırlılığı vediğer kısıtlar göz önüne alındığında, temiz (sürdürülebilir) üretim uygulamaları içinsektörler arasında önceliklendirme yapılması bir zorunluluktur. Bu nedenle, buçalışma kapsamında İzmir'de ve Türkiye'de bulunan imalat sanayi alt sektörlerininçeşitli kriterler baz alınarak önceliklendirilmesi amaçlanmıştır. Önceliklendirmesonuçlarının ilgili sektörel yol haritaları ve aksiyon planlarının hazırlanmasısürecinde politika yapıcılara yardımcı olması hedeflenmiştir.Bu çalışma kapsamında, ilgili paydaşların katkılarıyla belirlenen kriterler veulaşılabilen en güncel bilgiler çerçevesinde, Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV)Metodu ile ülkemizdeki imalat sanayi alt sektörleri temiz (sürdürülebilir) üretimuygulamaları için önceliklendirilmiştir. Sektörel önceliklerin belirlenmesi hembölgesel (İzmir) hem de ulusal (Türkiye) ölçekte gerçekleştirilmiştir. İzmir'deki imalatsanayi sektörlerinin önceliklendirmesi için kullanılan kriterler; su ve enerji tüketimleri,deşarj edilen atıksu miktarı, üretilen katı atık ve tehlikeli atık miktarları, havaemisyonları, Herfindahl-Hirschman Endeksi (pazar yoğunluğuna yönelik istatistiki birölçü), sektörel istihdam, firma sayısı, ihracat payı, katma değer ve temiz(sürdürülebilir) üretime uygunlukları olarak sıralanmaktadır. Türkiye için yapılanönceliklendirme çalışmasında ise Herfindahl-Hirschman Endeksi, firma sayısı vekatma değer kriterleri dışında İzmir için bahsi diğer tüm kriterler kullanılmıştır.Bu çalışmanın sonuçlarına göre İzmir'de temiz (sürdürülebilir) üretim uygulamalarıiçin öncelikli olarak ortaya çıkan ilk beş sektör sırasıyla; ana metal sanayi, gıdaürünleri ve içecek imalatı, kimyasal madde ve ürünleri imalatı, metalik olmayan diğermineral ürünlerin imalatı ve kok ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatıdır. Türkiye'detemiz (sürdürülebilir) üretim için yapılan sektörel önceliklendirmede ise tekstilsektörü, kok ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatının yerini almaktadır. Bu çalışmakapsamında öncelikli olarak belirlenen sektörler diğer bölgesel ve ulusal kurumlarınfarklı amaçlarla belirlediği öncelik listeleri ile de önemli ölçüde örtüşmektedir.
One of the most important factors leading to success of a regional/national cleaner(sustainable) production strategy is sector-focused approach. Due to limitedresources and other constraints, it is a necessity to make a prioritization betweensectors for cleaner (sustainable) production practices. Thus, within the scope of thisstudy, manufacturing industry sub-sectors in İzmir and in Turkey were prioritizedbased on various criteria. The results should assist policy makers in the preparationof related sectoral roadmaps and action plans.The prioritization of manufacturing industry sub-sector was accomplished via Multi-Criteria Decision Making (MCDM) method with the integration of recent availabledata and by taking feedback from the stakeholders. Investigation of the sectoralpriorities was carried out both at regional (İzmir) and national (Turkey) level. Thecriteria used in prioritization of manufacturing industry sub-sectors in İzmir werewater and energy consumption, amount of wastewater discharged, amount of solidwaste and hazardous waste generated, greenhouse gas emissions, HerfindahlvHirschman Index (statistical measure of market concentration), sectoralemployment, number of companies, export share, added value and suitability forcleaner (sustainable) production. In the prioritization analysis of Turkey all of theaforementioned criteria for İzmir except Herfindahl-Hirschman Index, number ofcompanies and added value were used.Based on the results of this study, the top five high priority industrial sectors forcleaner (sustainable) production practices in İzmir are basic metal industry, foodproducts and beverages, chemicals and chemical products, other non-metallicmineral products and coke and refined petroleum. In the sectoral prioritizationanalysis for cleaner (sustainable) production in Turkey textile industry takes theplace of coke and refined petroleum. These sectors coincide with the priority sectorsidentified based on different purposes by other regional and national institutions.