|
Dijital teknolojilerin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlar başta olmak üzere hayatın her alanına etki etmesiyle birlikte dijital okuryazarlığın önemi artmıştır. Hem akademi hem devletler hem de çeşitli uluslararası kuruluşlar başta öğrenciler olmak üzere tüm toplumun dijital teknolojileri etkin kullanabilmeleri ve dijital dönüşüme uyum sağlayabilmeleri için çeşitli araştırmalar ve faaliyetler düzenlemektedirler. Bu çalışmaların planlanmasında ve uygulanmasında en önemli hususlardan biri de kişilerin sahip olması gereken dijital okuryazarlığa dair yetkinliklerin belirlenmesi ve dijital okuryazarlıklarının ölçülmesidir. Türkiye'de dijital okuryazarlığın ölçülmesine yönelik yapılan ölçek çalışmalarında çeşitli aksaklıklar tespit edilmiştir. Ölçeklerin güncellenme gereksinimi, üniversite öğrencileri ve mezunlarına göre ölçek maddelerinin basit kalması, ölçeklerin küçük gruplara uygulanmış olması, madde ve faktörler arasındaki anlam ilişkisizliği, ölçek geliştirme süreçlerinden kaynaklı sorunlar ve ayrıca dijital okuryazarlıkla dijital yetkinlik kavramlarının literatürde henüz kavramsal çerçevelerinin oluşturulmamış olması bu çalışmanın sorunsalını oluşturmaktadır. Bu sorunsala bağlı olarak, çalışmanın amacı dijital okuryazarlık ve dijital yetkinlik kavramları üzerine kavramsal tartışma yapmak ve üniversite öğrencileri ve mezunlarının dijital okuryazarlıklarını ortaya koyacak özgün bir ölçek geliştirmek ve düzeylerini ölçmektir.
Dijital okuryazarlık konusunda yapılmış olan bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde teorik olarak dijital okuryazarlık tartışılmış, konuya ilişkin literatüre yer verilerek dijital okuryazarlık ve dijital yetkinlik kavramlarının kavramsal tartışması yapılmıştır. İkinci bölümde dijital okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi sürecine detaylı olarak yer verilmiş ve 451 kişiye uygulanan pilot çalışma neticesinde dijital okuryazarlık ölçek modeli önerilmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise tez kapsamında geliştirilen Dijital Okuryazarlık Ölçeği (DOYÖ) 1287 katılımcıya uygulanmış ve verilen cevaplar ki-kare, t-testi, tek yönlü varyans analizi ve ilişki testi gibi çeşitli istatistiksel testler kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır.
Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin ve mezunlarının dijital okuryazarlık düzeylerini (düşük, orta altı, orta, orta üstü ve yüksek) temsil eden puan aralıkları Z standart puana dönüştürülerek ortaya konmuş ve her düzeye ilişkin ulaşılabilecek yetkinlikler belirlenmiştir. DOY ölçeğinin güvenilir, geçerli ve güncel olmasından ayrıca geniş gruplara hitap etmesinden dolayı literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
|
|
With the impact of digital technologies in all areas of life, especially in the economic, social and cultural fields, the importance of digital literacy has increased. Both academia, governments and various international organizations make various researches and activities to enable all society, especially students, to use digital technologies effectively in all areas of life and to adapt to digital transformation. One of the most important issues in the planning and implementations of these studies is the determination of the competences regarding the digital literacy that people should have and the measurement of digital literacy. Various problems in digital literacy scales were detected in Turkey. These problems are such as the need to update the scales, simplicity of scale items according to university students and graduates, and the application of scales to small groups, the problems between items and factors, and the fact that conceptual frameworks of digital literacy and digital competence concepts have not yet been created in the literature. All of these constitutes the problem of this study. Depending on this problem, the aim of the study is to make a conceptual discussion on the concepts of digital literacy and digital competence, and also to develop a scale that will demonstrate the digital literacy of university students and graduates.
This study on digital literacy consists of three parts. In the first part, digital literacy is discussed theoretically, and the conceptual frameworks of digital literacy and digital competence are tried to be drawn by including the literature on the subject. In the second part, the process of developing the digital literacy scale is given in detail and the digital literacy scale model is proposed as a result of the pilot study applied to 451 people. In the third part of the research, Digital Literacy Scale (DOYÖ) developed in the thesis was applied to 1287 participants. The answers were analyzed and interpreted using various statistical tests such as chi-square, t-test, one-way variance analysis and correlation test.
In this study, the score ranges representing the digital literacy levels of university students and graduates are presented by converting them to standardized z-scores. The competences that each level can reach are described. As the scale is reliable, valid and up-to-date, and it is applicable to large groups; it is thought to contribute to the literature. |
