Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
652986		Dynamic alternative splicing events in the dorsolateral prefrontal cortex during adolescence-young adulthood period and implications for schizophrenia / Ergenlik-erken yetişkinlik döneminde dorsolateral prefrontal kortekste gerçekleşen dinamik alternatif gen kırpılma olayları ve şizofreni ile ilgili çıkarımlar Yazar:KÜBRA ÇELİKBAŞ Danışman: PROF. DR. TIMOTHEA TOULOPOULOU Yer Bilgisi: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi / Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü / Nörobilim Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology ; Psikoloji = Psychology Dizin:Ergenler = Adolescents ; Gen ifadesi = Gene expression ; Genler = Genes ; Prefrontal korteks = Prefrontal cortex ; Yetişkinler = Adults ; Şizofreni = Schizophrenia	Onaylandı Yüksek Lisans İngilizce 2020 122 s.
Alternatif kırpılma (AK) gen ifadesinden sonra gerçekleşen ve birçok protein isoformu oluşturarak genomun çeşitliliğine katkı sağlayan normal bir aşamadır. Yakın zamanda yapılan araştırmalara göre çok ekzonlu genlerin büyük bir kısmı (92-94%) alternatif kırpılmaya uğramaktadır ve beyin, özellikle neokorteks, diğer dokularla kıyaslandığında alternatif kırpılma olaylarının en çok görüldüğü dokudur. Beynin karmaşık yapısına katkı sağlamasının yanısıra, alternatif kırpılma bozulması halinde otizm ve şizofreni gibi nörogelişimsel hastalıklara yol açabilmektedir. Yaklaşık olarak 15 ile 24 yaş arasını kapsayan ergenlik ve erken yetişkinlik (EEY) dönemi şizofreni ve depresyon gibi nöropsikolojik hastalıklara yakalanmak için kritik bir zaman dilimidir. Bu yüzden sağlıklı bireylerin beyinlerinde AK olaylarında görülen gelişimsel değişmeleri bilmek hasta beyinlerdeki bozuklukları anlamamız için önemlidir. Nöron oluşumu sırasında ve değişik nöron tiplerindeki AK olayları ile ilgili pek çok araştırma olmasına rağmen, insan beyninde AK olaylarında farklı gelişimsel dönemlerde meydana gelen değişiklikleri inceleyen çok az çalışma bulunmaktadır. Bu yüzden, bu çalışmada ilk olarak psikolojik açıdan sağlıklı bireylerin dorsolateral prefrontal korteksinde (DLPFK) EEY döneminde görülen AK olaylarını diğer gelişimsel dönemlerle karşılaştırdık: bebeklik , erken çocukluk, orta ve geç çocukluk, erken yetişkinlik, orta yetişkinlik ve ileri yetişkinlik. Ek olarak şizofreni hastalarında DLPFK bölgesinde görülen AK olayları ile psikolojik açıdan sağlıklı bireylerinkiler ile karşılaştırdık. Sonrasında hem gelişimsel hem de şizofreni ile ilintili AK değişikliği gösteren ekzonları tespit ettik. Sonuçlarımız bu özelliği gösteren 3 gene farklı gene ait 4 ekzon olduğunu gösterdi: AKAP7, BAIAP3 ve SEMA3B. Eğer daha fazla araştırılırsa, bu ekzonlar şizofreni hastalığının patofizyolojisini daha iyi anlamamıza yardımcı ve hastalığın erken biyoişaretçilerinden olabilirler.
Alternative splicing (AS) or differential exon usage (DEU) is a regular process after gene expression and it contributes to the diversity of the genome by generating multiple protein isoforms. According to recent studies, the majority (92-94\%) of all human multi-exon genes undergo AS and the brain, especially the neocortex, has the highest number of AS events compared to other tissues. While contributing to the complexity of the brain, AS may lead to neuropsychiatric disorders such as schizophrenia or autism if dysregulated. Adolescence and young adulthood (AYA) period which nearly covers age range between 15 to 24 years old, is known to be a critical time to develop several neuropsychiatric disorders including schizophrenia and depression. Therefore, it is important to know developmental changes in AS events that occur in healthy brains in order to understand what is disrupted in a diseased brain. Although there are many studies investigating the possible roles of AS in the function of specific neuron types and during neurogenesis, there are only a few studies investigating AS changes in the human brain during different developmental periods. Therefore, in this study we first compared DEU that occur in the dorsolateral prefrontal cortex (DLPFC) of psychologically healthy individuals during AYA period to other developmental periods: infancy, early childhood, middle and late childhood, young adulthood, middle adulthood, and late adulthood. Additionally we compared DEU that occur in the DLPFC of schizophrenia patients to psychologically healthy individuals. Then we found exons that show both developmental and schizophrenia related DEU changes. Our results revealed 4 exons that belong to 3 different genes: AKAP7, BAIAP3 and SEMA3B. If further investigated, these exons can help us better understand the pathophysiology of schizophrenia and be possible early markers of the disease.