Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
97967		Ağaçlı (İstanbul) kömür ocakları artıkları üstündeki ağaçlandırmanın ham materyaldeki organik madde ve azot birikimine etkileri / Effects of plantation on Ağaçlı (İstanbul) coal mine residuals to organic matter and nitrogen accumulation in raw matirial Yazar:HÜSEYİN BARIŞ TECİMEN Danışman: PROF.DR. M. DOĞAN KANTARCI Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı / Toprak İlmi ve Ekoloji Bilim Dalı Konu:Ormancılık ve Orman Mühendisliği = Forestry and Forest Engineering Dizin:Azot = Nitrogen ; Ağaçlandırma = Afforestation ; Endüstriyel atıklar = Industrial wastes ; Kömür ocakları = Coal mines ; Organik maddeler = Organic matters ; İstanbul = Istanbul	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2000 109 s.
ÖZET AĞAÇLI (İSTANBUL) KÖMÜR OCAKLARI ARTIKLARI ÜSTÜNDEKİ AĞAÇLANDIRMANIN HAM MATERYALDEKİ ORGANİK MADDE VE AZOT BİRİKİMİNE ETKİLERİ tstanbul-Çatalca Yarımadasının kuzeyinde yer alan açık maden ocakları 1900'lü yıllardan beri zengin linyit kömür yataklarına sahip olduğu için günümüze kadar maden işletmecileri tarafından işletilmiştir. Açık maden ocakları işletme tarzı itibariyle iyi bir plan ile artık materyaller yönlendirilmediği zaman çevresinde olumsuz etkiler oluşturabilmektedir. Nitekim Ağaçlı (İstanbul) yöresindeki linyit kömürü yatakları işletildikten sonra maden alanının çevresindeki yerlere yığılan artık materyaller, hem arazinin doğal topoğrafik yapısının bozulmasına, hem de bitki örtüsünün tahribedilmesine yol açmıştır. Artık materyallerin istiflenmesi sırasında kömürün üstünde bulunan ham materyal en üste gelmektedir. Toprak niteliği olmayan, fiziksel ve kimyasal özellikleri kötü olan bu materyaller üzerinde ağaçlandırma yapmak çok zor olmaktadır. Ancak planlı ve özenli bir çalışma sonucunda ham materyaller üzerinde başarılı bir ağaçlandırma yapılabilir. Ağaçlı maden ocaklarının artık materyalleri üzerinde 1988-89 yıllarında Sahil Çamı (Pinus pinaster), Fıstık Çamı (Pinus pinea) ve Saikım Ağacı (Robinia pseudoacacia) türleriyle başlanılan ağaçlandırma çalışmaları başarılı bir şekilde tamamlanmış ve bugün itibariyle ham materyaller üzerinde dikilen fidanlar kapalılık oluşturmaya başlamıştır. Bu çalışma ile bitki artıklarının toprak üzerinde birikerek ölü örtüyü oluşturması, bu ölü örtünün ayrışması sonucunda ham materyale organik karbon ve azot girmeye başlaması ile toprakta meydana gelen değişiklikler incelenmiştir. Bunun için Ağaçlı kömür ocakları artık materyalleri üzerinde yapılan Sahil Çamı (Pinus pinaster), Fıstık Çamı (Pinus pinea) ve Salkım Ağacı (Robinia pseudoacacia) ağaçlandırmalarından 32, kontrol amaçlı olarak da doğal Meşe ormanından 3 tane olmak üzere toplam 35 adet örnek alandan toprak ve ölü örtü örnekleri alınmıştır. Kapalılığın henüz sağlanmadığı Sahil Çamı ve Fıstık Çamı ağaçlandırmalarından üzerinde Ölü örtü bulunmayan ağaçlar arasından da örnek alınarak ölü örtü ayrışması ile toprağa organik madde ve azot girişi olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak genellikle azot ve organik maddenin 6-10 cm derinliğe kadar bulunduğu, ibreli türlerde ölü örtü ayrışmasının iyi olmadığı, ağaç altındaki toprak kesidinde daha fâzla azot ve organik madde olduğu, materyallerin henüz topraklaşmaya başlamadığı, örnek alanların pH, ince toprak ağırlığı, kil oranları gibi bazı toprak özelliklerinin materyal özelliklerine bağlı kaldığı belirlenmiştir. Ayrıca Saikım Ağacı örnek alanlarında ölü örtü ağırlıklarının ibreli türlere göre ağaçların hızlı gelişmesi sonucunda daha fâzla yaprak kütlesi oluşturmaları sebebiyle fâzla olduğu, ölü örtü ayrışmasının daha hızlı olduğu, Salkım Ağaçlarının köklerinde Rhizobiumlar bulunması nedeniyle daha fâzla azot beslenmesi yaptığı ve bunun da hem ölü örtüde hem de toprakta ibreli türlere göre daha fâzla azot bulunmasına yol açtığı belirlenmiştir. VII
SUMMARY EFFECTS OF PLANTATION ON A?AÇLI (İSTANBUL) COAL RONE RESIDUALS TO ORGANIC MATTER AND NITROGEN ACCUMULATION IN RAW MATERIAL Open mines that are located on the north of Çatalca Peninsula have been operated by mine enterprises from 1900 to present because of their rich coal beds. When the open mines residuals are not managed with the useful management way, negative implications might be occured around the mines. For example, after the lignite coal beds were managed, collected residua] materials have caused both destruction of natural geographic structure and degradation of vegetation cover around mine areas. During the stowing of residual materials, raw material which was laying on the coal, comes to topest level. It is very hard to make plantation on these materials because they have poor physical-chemical properties and poor soil quality. But at the end of planned and well done treatments, a successful! plantation can be able to be done on raw materials. In 1988-1989 on residual materials of Ağaçlı open mines, maritime pine (Pinus pinaster), umbrella pine (Pinus pinea) and racem (Robiniapseudoacacia) plantations have been completed successfully and today stands have canopy cover. In this study; 1) accumulation of dead plant parts with formation of forest floor 2) beginning of gain organic carbon and nitrogen in raw material 3) changes in soils, are investigated. For this aim, 32 sample plots were choosen from maritime pine, umbrella pine and racem plantations and also for control purpose 3 sample plots were choosen from natural oak forest. Soil and forest floor samples were taken from these total 35 sample plots. Also, by taking samples from maritime pine and umbrella pine plantations that have not occured canopy cover yet and from open areas that there are not forest floor on to investigate if organic matter and nitrogen leaching to soil with forest floor decomposition. Consequently, study results are given below; 1) Generally organic matter was found in 6-10 cm soil depth 2) forest floor decomposition rate is not high in coniferous species 3) there is not any soil formation on residual materials 4) some soil properties such as pH, unit fine soil weight, clay portion depend on material characteristics 5) racem sample plots have more forest floor weight than coniferous species because racem trees are growing fastly and they have more leaves mass than coniferous 6) racem trees have rhizobiums in their roots, so they have more nitrogen nutrition opportunity and thus much more nitrogen has been determined both in their forest floor and in soil on racem sample plots. vin