Tez No İndirme Tez Künye Durumu
259197
A decision support tool for conceptual site model development at contaminated sites / Kirlenmiş sahalar için kavramsal saha modelinin geliştirilmesinde kullanılabilir bir karar destek aracı
Yazar:BERİL BÜYÜKER
Danışman: PROF. DR. KAHRAMAN ÜNLÜ
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Konu:Çevre Mühendisliği = Environmental Engineering
Dizin:
Onaylandı
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
172 s.
Kavramsal saha modeli (KSM), basit olarak, kirlenmiş bir saha ve etrafındaki çevresel koşulları, ilgili tüm paydaşlara saha hakkında bir fikir verebilecek şekilde tanımlamakta kullanılan bir araçtır. KSM temel olarak saha karakterizasyonunu, risk değerlendirmesini ve temizleme incelemelerini yönlendirmek amacı ile sahadaki kaynak-taşınım yolu-alıcı ilişkisini gösterir. KSM'nin geliştirilmesi, sahaya özgü olması ve kirlenmiş saha hakkında karar almada takip edilecek tek bir yol olmaması nedeniyle karmaşıktır. Ayrıca, ihtiyaç duyulan bilginin çeşidi ve kapsamı, kirliliğin boyutu ve seviyesinin yanı sıra sahanın heterojenliğine de bağlıdır.Bu çalışmanın amacı; olası kararların, takip edilmesi gereken prosedürün ve bilgi ihtiyacının belirlenmesinde ilgili araştırmacıyı yönlendirecek bir karar destek aracıgeliştirmektir. Buna ek olarak, KSM geliştirilmesi ile çeşitli amaçlar için tasarlanan örnekleme stratejileri arasındaki ilişkilerin ortaya konulması da hedeflenmiştir. Geliştirilen karar destek aracının, bütün kirlenmiş saha vakalarında uygulanabilir olmasına dikkat edilmiştir. Ayrıca, örnekleme stratejileri ile ilgili olarak, saha değerlendiriciler için rehber niteliğinde detaylı bir inceleme sunulmuştur.Karar destek aracı, KSM geliştirilirken kullanılacak olan bazı araçlar ile donatılmıştır. Bunlar; KSM bilgi/veri derleme formu, KSM şeması ve taşınım yolları çizelgesidir. KSM formu saha, sahanın jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri, kirletici kaynağı, kirleticiler ve alıcılar hakkında bilgi toplanması amacı ile geliştirilmiştir. KSM şeması, vakanın ihtiyaçlarına bağlı olmak üzere, basit krokilerden veya üç boyutlu daha kapsamlı görüntülerden oluşabilir. Taşınım yolları çizelgesi ise, sahadaki taşınım mekanizmalarının ve potansiyel maruziyet yollarının belirlenmesi amacı ile kullanılmalıdır. Taşınım yolları çizelgesi, Microsoft Excel ve Visual Basic Uygulamaları kullanılarak geliştirilen kullanıcı dostu bir karar destek sistemine entegre edilmiştir. Geliştirilen karar destek aracının uygulanabilirliği ve yararlılığı iki örnek vaka çalışması ile test edilmiştir. Örnek vaka çalışmaları, geliştirilen metodolojinin bu çalışmada hedeflenen amaçları karşıladığını göstermiştir.
A conceptual site model (CSM) is simply a description of the environmental conditions at a contaminated site and surrounding area, which provides all interested parties with a vision of the site. CSM mainly identifies the source-pathway-receptor linkage to guide for effective site characterization, risk assessment and remedial investigations.Development of CSM is complicated because it is `case specific? and there is no single route to follow during decision making concerning the contaminated site. Moreover, type and extent of information needed varies according to size and level of contamination and site heterogeneity.The objective of this study is to develop a decision support tool that guides the site assessors during identification of possible decision routes that can be encountered; the procedure to be followed; and the information and data to be collected at each stage. This tool also introduces interactions between CSM andsampling strategies designed for various purposes. Developed decision support tool adapts to each specific contaminated site. Furthermore, a detailed review of sampling strategies is presented as a guidance for site assessors.The decision support tool is equipped with standardized tools used for CSM development, i.e. information/data collection forms, illustrative tools and exposure pathway diagram. Information on site, geology, hydrogeology, contamination source, contaminants and receptors is collected via CSM form. Illustrative tools may vary from very simple site sketches to very complex 3D drawings depending on the needs of the specific contamination cases. Exposure pathway diagram (EPD) is used to identify all transport mechanisms and potential exposure pathways. EPD is embedded into a user-friendly decision assistance tool based on Microsoft Excel and Visual Basic for Applications. The applicability and utility of the decision support tool was tested using two case studies. Case study applications indicated that the developed methodology satisfies the objectives aimed in this study.