Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
252159		19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı yapı cephelerinde kullanılan yapay taşların mimarlık ve koruma bilimi açısından değerlendirilmesi / An architectural evaluation of the artificial stones used on building façades of the late 19th and early 20th centuries with reference to conservation science Yazar:NİLÜFER BATURAYOĞLU YÖNEY Danışman: PROF. DR. AHMET ERSEN Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture Dizin:Restorasyon = Restoration	Onaylandı Doktora Türkçe 2008 348 s.
?Yapay taş? olarak tanımlanan malzeme, 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başı mimarlığında özellikle dış cephelerde sıklıkla kullanılan, bağlayıcı, agrega ve diğer bazı katkılardan oluşan ve doğrudan yüzeylere uygulanan ya da kalıplara dökülerek hazırlandıktan sonra yüzeylere sabitlenen, bir kaplama ve bezeme malzemesi ve tekniğidir. 19. yüzyılda gerçekleşen Endüstri Devrimi'nin de etkisiyle standartlaşan ve serileşen mimarlık üretimi, gerektirdiği iş gücü ve süre nedeniyle maliyeti yüksek geleneksel sistemlerden uzaklaşarak, döneminin dinamikleşen sosyal, ekonomik ve kültürel yapısına uygun malzeme ve uygulama yöntemlerinin arayışına girer. Ortaya çıkan çözümlerden biri, pahalı ve yavaş geleneksel taş işçiliği yerine benzer görüntüye sahip, daha hızlı ve seri olarak üretilebilen yapay taş teknolojisidir.Bu araştırmanın amacı, sözü edilen dönemde yapı dış cephelerinde kullanılan yapay taşları mimarlık ve koruma bilimi açısından değerlendirmektir. Öncelikle malzemelerin gelişimi ve yaygın kullanıma girişine yönelik, mimari uygulama yöntemleri ve üslupları da kapsayan geniş bir kaynak taraması gerçekleştirilmiştir. Kullanımla ilgili incelemeler ise yapı dış cephelerinin mimari, malzeme ve uygulama niteliklerine odaklanmıştır. Arazi çalışması sonucu, döneminin özelliklerini yansıtan yapılar seçilerek, yapı dış cephelerinin mimari düzeni içinde yer alan farklı yapay taş uygulamalarından örnekler alınmıştır. Yapay taş başlığı altında farklı sıva teknikleri ile kabartma bezekli mimari elemanlar ele alınmaktadır.Benzer harç ve sıvalar için literatürde önerilen çalışma programları esas alınarak ilgili ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak gerçekleştirilen deneylerle, temelde hidrolik nitelik taşıyan harçlardan oluşan bu örneklerin fiziksel, hammade ve minerolojik özellikleri belirlenmiştir.
?Artificial stones? used on the façades of the late 19th and early 20th century buildings, are mixtures of binder, aggregate and other additives and may either be applied directly as a coating on wall surfaces or precast and then attached to façades as decorative architectural elements. One of the results of the Industrial Revolution was a tendency to standardize architectural production, which moved away from time-consuming and costly traditional techniques in search of those in accordance with the dynamic social, economic and cultural structure. One solution was the rapidly mass-produced artificial stones that replaced traditional stone masonry.The aim of this research is to evaluate the use of artificial stone on the exterior façades of buildings dated to turn of the last century in terms of architecture and conservation science. The program includes a detailed research in written sources focusing on material history, studying their invention, development and use as well as architectural design and construction techniques and styles. Its use was evaluated with reference to architectural, material and application characteristics. A number of buildings reflecting the characteristics of the period were selected, and samples were taken from various types of artificial stone used in different architectural programs. These consist of flat plaster coatings applied in-situ and architectural elements with decorative reliefs.The experiments, conducted according to national and international standards based on research programs recommended for similar mortar/plaster samples in literature, enabled the determination of the physical, raw material and mineralogical characteristics of the samples, which are hydraulic mortars.