Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
50978	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Bazı insektisitlerin (Basudin, aagromethrin) ve fungusitlerin (korsikol, derosil) buğday (triticum, aestivum cv.gerek 79) da oluşturduğu sitogenetik değişimler ve bu değişimlerin verim ve kalite ile ilişkileri / Yazar:TÜLAY ÇELİK Danışman: DOÇ.DR. ŞENAY SÜMER Yer Bilgisi: Fırat Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü Konu:Biyoloji = Biology Dizin:Buğday = Wheat ; Fungusitler = Fungicides ; Sitogenetik = Cytogenetics ; İnsektisidler = Insecticides	Onaylandı Doktora Türkçe 1996 127 s.
ÖZET ( Doktora Tezi) BAZI İHSEKTİSÎD (BASUDİN, AGROMETHRİN) YE FUMGİSİDLERİM (KORSİKOL, DEROSAL) BU?DAY {Tritîcsm sestiv&m ev. Gerek 79.)'DA OLUŞTURDU?U SİTOGEMETİK DE?İŞMELER YE BU DE?İŞMELERİM YERÎM YE KALİTE İLE İLİŞKİLERİ Tülag AŞKIN ÇELİK Fırat üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 1996, Saufa.127 Bu araştırmada, dört farklı pestisidin iki ayn dozunun (aktüel ve maksimum doz)buğday ( Trfticummstfvfjm ev. Gerek 79)' da oluşturduğu sitolojik ve morfolojik değişmelerin verim ve kalite ile olan ilişkileri incelendi. Bu amaçla, buğday tohumlarının bir kısmı üç (jenerasyon süresince pestisidlerle muamele edildi. Verim denemesi amacıyla da iki yıl pestisid muamelesi yapılan buğday tohumlarına son yıl herhangi bir uygulama yapılmadı. Araştırma sonucunda elde edilen veriler, kullanılan her dört pestisidin de morfolojik karakterler üzerinde, yıllara ve uygulanan dozlara göre değişen oranlarda etkili olduğunu gösterdi. Örneğin; Korsikol 18 Dust uygulamasında birinci yıl bitki boyunun aktüel dozda kontrole göre azaldığı, maksimum dozda ise arttığı; buna karşın diğer yıllarda bitki boyu değerlerim n maksimum dozda azalma gösterdiği te3bit edildi. OerosaT de ise bitki boyundaki artışın, aktüel dozda ortaya çıktığı saptandı. Tohum bağlama yüzdesinin, Agromethrin' de kontrole göre her yıl düşüş gösterdiği ve buna benzer sonuçların Basudin uygulamasında da da elde edildiği görüldü. Yerim denemesinde de benzer sonuçlar elde edildi. Pestisid muamelesi ile mitotik indeks değerlerinin yıllara göre değişmediği bulundu. Kullanılan her dört pe3tisidde de mitotik indeks değerlerinin, üç yıl boyunca yaklaşık olarak benzer sonuçları verdiği saptandı. Ancak verim denemesinde mitotik indeks değerlerinin, kontrol değerlerine göre kullanılan doza bağlı olarak oldukça azaldığı da görüldü. Kullanılan pe3tisidlerin, buğdayın mayotik kromozomlarının yapı ve davranışı üzerinde etkili olduğu tesbit edildi. Pestisid uygulamasının; metafazda kromozomların yapışması, uni, tri ve tetravalentler, translokasyonlar, fragmentler, halka kromozomlar, çekirdek kümeleşmeleri, eşlenme bozuklukları, anafaz 1 ve ll'de kalgın kromozomlar, tekli ve ikili kromozom köprülerime mikronukleuslar şeklinde kromozomal sapmalara neden olduğu saptandı. Ayrıca bu tipsap.nİaîar sonucunda, normal tetradların yamsıra triadîar ile beşli hücrelerin de ortaya çıkfidj "gözlendi.Gerek kromozom yapışmalarının meydana gelmesinde ve gerekse diğer parametreler üzerinde en etken pestisidin, Agromethrf n olduğu saptandı. Araştırmamızda, klorofil mutasyon testi yapılmasına rağmen, herhangi bir klorofil mutantına rastlanmadı. ANAHTAR KELİMELER: Buğday, Tritfci/mssstiwm, pestısid, morfolojik karakterler, mitotik indeks, mayoz, kromozomal sapmalar, klorofil mutasyon testi
11! SUMMARY (Ph.D. Thesis) THE CYTOGENETIC CHANGES IN WHEAT ( Tritfcim mstfvem cv. Gerek 79) INDUCED BY SOME INSECTICIDES (BASUDİN,AGROMETHRİN) AND FUNGICIDES (KORSÎKOL, DEROSAL, AMD THE RELATIONS OF THESE MODIFICATIONS WITH QUALITY AMD YIELD Tülay AŞKIN ÇELİK Fırat Universitg Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology 1996, Page : 127 tn this research, the changes caused by both actual and maximum doses of four different pesticides were investigated in relation with the yield and quality due to changed eytologieal and morphological properties of wheat ( Triticum sesfivumm. Gerek 79). For this purpose, wheat seeds were treated by pesticides for three subsequent generations. Meanwhile, some of wheat seeds which were treated by pesticides for only first two generations to compare with other groups for the yield determination. The results showed that each of the four pesticides were efficient to change the morphological characters at various rate which depends largely on the time and applied doses. With Korsikol 18 Dust application, the plant lenght in the first year was decreased by actual dose as compared to control, but increased by maximum dose. On the other hand, it was found that plant lenght wa3 decreased by maximum dose in the following years. With Derosa!, it wa3 found that the plant lenght was increased by the actual dose. The percentage of seed formation was observed to decrease with Agromethrin application in each year and similar results were obtained by Basudin application. The experiments designed for yield determination gave similar results in regards to 3eed formation for the above mentioned two pesticide applications. It was found that the values of mitotic index did not vary by pesticide treatment according to years. The mitotic index values for each four pesticide applications were found to be almost identical during three years. On the other hand, the mitotic index values in yield determination experiments significantly decreased as compared to the control values. It was found that the pesticides used in treatments were efficient on the structure and behaviour of meiotic chromosomes in wheat. As a results of pesticides treatment chromosomal aberrations such as, chromosomes stickiness, uni,tri and tetravalents, translocations, ring and nuclear clumping in metaphase, laggards and single and double chromosome bridges in anaphase I and II and micronuclei were observed. In addition, it was observed that as a results of these abberations along with normal tetrads, triads and the cells with five nuclei were induced. It wasIV found that the most effective pesticide was Agromethrin on chromosomes stickiness and other parameters related to morphological characters In the course of our research, although the chlophyll mutation test was performed, no chlorophyll mutant was encountered. KEYWORDS : Wheat, Triiict/msestivum, pesticide, morphological characters, mitotic index, meiosis, chromosomal abberration3, chlorophyll mutation test