Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
198478		Donax trunculus (Bivalvia: Donacidae) ovaryumunun morfolojisi ve oogenezinin ince yapısı / Morphology of ovary and fine structure of oogenesis of Donax trunculus Yazar:NADİM YILMAZER Danışman: DOÇ. DR. CİHAN DEMİRCİ Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2005 125 s.
Bu çalışmada Donax trunculus'un ovaryum morfolojisi ve oogenez süreci hem ışık hemde elektron mikroskobu düzeyinde araştırılmıştır. Bu amaçla, Haziran 2002-Mayıs 2003tarihleri arasında her ay Karadeniz'in İstanbul-Şile kıyılarından örnek toplanmıştır.Donax trunculus'un bu populasyonunda üreme periyodu Nisan ayında başlamış veEylül ayında sona ermiştir. Temmuz ve Ağustos aylarında yumurta bırakmamaksimuma ulaşmıştır. En küçük ergin bireyinin boyu 18.9 mm olarak ölçülmüştür.Gonokorik olan bu türde ovaryum dokusu, birçok çift kabukluda olduğu gibiasinüslerden ibarettir ve bağırsak ve sindirim bezleri civarına yerleşmiştir. Gonattayardımcı hücre olarak asinüsler içinde folikül hücreleri, asinüsler dışında ise vesikülerbağ doku hücreleri mevcuttur. İnce yapısı diğer çift kabuklulardakinden farklı olanfolikül hücrelerinin küçük iyon ve moleküllerin hemosölden gelişmekte olan oositleretaşınmasına aracılık ettiği düşünülmektedir.Oogenez sürecinde oogonyumlar, vitellogenik oositler ve olgun oositler gözlenmiştir.Vitellogenik oositlerin erken, orta ve geç evreleri tespit edilmiştir. Orta vitellogenikoositlerden itibaren oositlerin vitellin örtü ve jel örtüden ibaret bir yumurta örtüsü ilekuşatıldığı görülmüştür. Vitellogenezin otosentetik olduğu, granüllü endoplazmikretikulumun bu süreçte baskın olduğu anlaşılmıştır. Orta ve geç vitellogenik oositlerinçoğunda, şimdiye kadar hiçbir çift kabuklu türünde bildirilmemiş olan Cajal cisimbenzeri yapılar tespit edilmiştir.Oogenez sırasında bazı oositler dejenerasyona uğrar. Dejenerasyon sırasındasitoplazmada vakuolizasyon meydana gelir, plazma zarı ve yumurta örtüsü yıkılır.Agranüler hemositlerin dejenerasyon sonucu ortaya çıkan litik kalıntıların resorbeedilmesinde görev aldığı farzedilmektedir.xi
SUMMARYMORPHOLOGY OF OVARY AND FINE STRUCTURE OF OOGENESIS OFDonax trunculus (BIVALVIA: DONACIDAE)This study examined morphology of the ovary and process of oogenesis of Donaxtrunculus at both light and electron microscopic level. For this, the samples weremonthly collected in Istanbul-Sile coasts of Black Sea between the dates June, 2002 andMay, 2003. Reproductive cycle of this population of Donax trunculus was found tohave started in April and ended in September. Spawning reached a maximum in Julyand August. Size of the smallest mature individual was measured as 18.9 mm.Tissue of the ovary of this species, which is gonochoric, comprises of acini, and isintermingled with intestine and digestive glands as in most bivalves. As accessory cellsin the gonad, follicle cells and vesicular connective tissue cells are present inside andoutside the acini, respectively. Follicle cells, the fine structure of which differs fromthose of other bivalves, are assumed to mediate the transport of small ions andmolecules from hemocoel into developing oocytes.During the process of oogenesis, oogonia, vitellogenic and mature oocytes wereobserved. So-called early, mid and late stages of the vitellogenic oocytes wererecognized. From the development of mid vitellogenic oocytes onwards, oocytes wereencompassed with an egg coat including a vitellin layer and a jelly coat. Vitellogenesiswas revealed to be autosynthetic, involving rough endoplasmic reticulumpredominantly. Cajal body-like structures were established in most of the mid and latevitellogenic oocytes, being reported from none bivalve species up to date.Degeneration of some oocytes occurs in oogenesis, and involves cytoplasmicvacuolization, breakdown of the plasma membrane and rupture of the egg coat.Agranular hemocytes appear to function in resorbing the lytic debris resulted fromdegeneration.xii