Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
802347		Memlük-Haçlı ilişkileri (1250-1291) / Mamluk-Crusader relations (1250-1291) Yazar:MUSA DEMİR Danışman: PROF. DR. MEHMET AZİMLİ Yer Bilgisi: Hitit Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2023 309 s.
Asker olarak yetiştirilmek üzere Mısır topraklarına getirilen Memlükler, kabiliyet, liyakat, disiplin, cesaret ve savaşçılık gibi üstün vasıflarıyla ön plana çıkmıştır. Tıbak denilen özel okullarda eğitim gören Memlükler, ilk önce hakim askeri sınıf, daha sonra ise yönetici elit kesimi oluşturmuştur. Memlükler, Haçlı şövalyelerini Mansûra'da bozguna uğratarak Eyyûbî Devleti'nin de otorite boşluğunu değerlendirip kendi isimleriyle adlandırılan Memlük Devleti'ni Mısır'da 648/1250 yılında kurmuşlardır. Müslümanların sıkıntılı bir dönem geçirdiği bir zaman diliminde kurulan Memlük Devleti, Moğol ve Haçlılarla yapmış olduğu mücadeleyle Müslümanların hamiliğini üstlenmiş ve İslam tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur. Şecerüddür ve Aybek dönemi devletin kuruluş yılları olduğu için Haçlılarla mücadele edilmemiştir. Sultan Kutuz, 657/1258 yılında Bağdat'ı yerle bir eden, Abbasi halifeliğini ortadan kaldıran, Müslümanlar için büyük bir felaketin habercisi olan Moğolları, 1260 yılında tarihte ilk kez Aynicâlût savaşında yenerek Müslümanları büyük bir felaketten kurtarmıştır. Sultan Baybars, yeni kurulan Memlük Devleti'ni kısa zamanda teşkilatlandırarak, disiplinli bir ordu kurup Moğolların Müslümanlar üzerindeki baskısını kaldırmıştır. Haçlılarla mücadeleye Kaysâriyye'yi alarak başlayan Baybars, Haçlıların en önemli şehri olan Antakya'yı ele geçirmiştir. Daha sonra sahildeki ve diğer kalelerini almıştır. Antakya alındıktan sonra Suriye topraklarındaki Haçlılar giderek zayıflamıştır. Baybars, yaptıkları suikast ve cinayetlerle devlet adamlarına ve toplumun her kesimine korku salan İsmailiyye'leri (Haşhaşi) de ortadan kaldırarak topluma rahat bir nefes aldırmıştır. Ayrıca Moğol ve Haçlılara her türlü desteği sağlayan, Anadolu-Mısır ticaretine engel olan Ermenilere de büyük bir darbe vurarak Memlük Devleti'ni ekonomik yönden rahatlatmıştır. Sultan Kalavun, Memlük tahtına geçtikten sonra siyasi iç karışıklıklarla mücadele etmiştir. Kalavun, siyasi birliği sağladıktan sonra Müslümanlar için bir tehdit olan Moğolları, Humus savaşında yenmiştir. Daha sonra ise Suriye sahil bölgesindeki Haçlılarla mücadele ederek onlara ait stratejik öneme sahip Markab, Merrakiye, Lazkiye ve Trablus gibi önemli şehirleri ele geçirmiştir. Ermenistan üzerine yaptığı seferle de Müslüman tüccarların güvenliğini sağlamıştır. Sultan Kalavun, Akkâ kuşatması için hazırlık yaparken vefat etmiştir. Eşref Halil, Memlük tahtına geçince babası Kalavun'a söz verdiği Akkâ kuşatması için gerekli olan hazırlıkları yapmıştır. Daha sonra bütün Müslümanların desteğiyle Akkâ kuşatılmış ve diğer Haçlı kalelerini alarak Haçlıları Suriye topraklarından tamamen çıkarmıştır. Yine Memlük Devleti için tehlike arz eden, Moğol ve Haçlılarla iş birliği yapıp Müslüman tüccarlara saldıran Ermeniler üzerine de sefer düzenleyerek Ermeni tehlikesini ortadan kaldırmıştır. Anahtar Kavramlar: Memlük, Haçlı, Baybars, Kalavun, Eşref Halil.
The Mamluks, who were brought to Egypt to be trained as soldiers, came to the forefront with their superior qualities such as talent, merit, discipline, courage and warrior skills. Educated in special schools called Tıbak, the Mamluks first formed the dominant military class and later the ruling elite. The Mamluks defeated the Crusader knights in Mansûra and took advantage of the vacuum of authority in the Ayyûbid State and established the Mamluk State in Egypt in 648/1250. The Mamluk State, which was established at a time when Muslims were going through a troubled period, undertook the patronage of Muslims with its struggle against the Mongols and Crusaders and had an important place in Islamic history. Since the period of Şecerüddür and Aybek were the foundation years of the state, the Crusaders were not fought. Sultan Qutuz saved the Muslims from a great disaster by defeating the Mongols, who destroyed Baghdad in 657/1258, abolished the Abbasid caliphate, which was the harbinger of a great disaster for Muslims, for the first time in history in 1260 in the battle of Aynicâlût. Having organized the new state in a short time, Sultan Baybars established a disciplined army, and eased off the pressure exerted by the Mongols on the Muslims. Baybars started his struggle against the Crusaders by conquering Qaisariya and captured Antioch, the most significant city of the Crusaders. Then he took their coastal castles one by one, along with some others. After losing Antioch, the Crusaders in Syria gradually got weakened. Moreover, Sultan Baybars gave Muslims a sigh of relief by eliminating the Ismāʿīlī Order (the Order of Assassins), who terrorized people and statesmen through assassinations and murders. In addition, he gave a great blow to the Armenians, who not only strongly supported the Mongols and the Crusaders but also prevented the Anatolian-Egyptian trade. Thus, he financially relieved the Mamluk State. After Sultan Qalāwūn succeeded to the Mamluk throne, he struggled against internal political turmoil. After establishing the political unity, Sultan Qalāwūn defeated the Mongols, who were a threat to Muslims, in the Battle of Homs. Afterwards, he fought the Crusaders in the Syrian coastal region and captured their strategically important cities, such as Marqab, Marraqia, Latakia and Tripoli. With his military expedition against Armenia, he ensured the security of Muslim merchants. However, Sultan Qalāwūn died while he was preparing for the Siege of Aqqa. When al-Ashraf Khalīl ascended the Mamluk throne, he made the necessary preparations for the Siege of Aqqa, due to his promise to his father, Qalāwūn. Later, with the support of the Muslims, Aqqa was besieged, and other enemy castles fell one by one. Al-Ashraf Khalīl conquered Aqqa and completely drove the Crusaders out of the Syrian lands. Similarly, he undertook a military expedition against the Armenians, who were a menace to the Mamluk state as they cooperated with the Mongols and the Crusaders and attacked Muslim merchants. Thus, he eliminated the danger of Armenians. Key Terms: Mamluk, Crusaders, Sultan Baybars, Sultan Qalāwūn, al-Ashraf Khalīl