Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
205656		Cemal Süreya'nın şiiri (yapı, tema ve anlatım) / Cemal Süreya's poetry (structure, themes and narration Yazar:MEHMET DOĞAN Danışman: PROF.DR. ŞERİF AKTAŞ Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı / Yeni Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2007 577 s.
1950'li yıllar, Türk şiirinde önemli değişimlerin yaşandığı bir döneminbaşlangıç noktasıdır. ?Garip? veya ?Birinci Yeni? olarak bilinen şiirin güçkaybetmesi ve bu şiire eleştiriler getirilmesiyle başlayan gelişmeler; kültürelve siyasal alandaki ilerlemelerin de etkisiyle, şiirde modernist bir hamleyihazırlar. 1956 yılında ? kinci Yeni? diye adlandırılacak olan bu modernisthamle, ortak bir manifestodan hareket etmediği için bağlaşık bir şiir hareketideğil, bir tavrın ve duyarlılığın ortaklığını yansıtan bir ?devinim? olarak kabuledilir.1931'de Erzincan'da doğan Cemal Süreya (Cemalettin Seber)'da,annesinin kendisine anlattığı halk hikâyeleriyle şiir duygusu belirmiş, bunuokuduğu kitaplarla geliştirerek, orta öğreniminde, bir heves şeklinde de olsa,şiire aktarmıştır. 1950'de Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde yüksek öğrenimgörmek üzere Ankara'ya gelen Süreya, fakültede tanıştığı arkadaşlarıaracılığıyla ilk şiirlerini dergilerde yayımlamıştır. Sezai Karakoç, MuzafferErdost, Orhan Duru, Seyfettin Başçıllar'la çeşitli dergilerde bir arada görünenSüreya, 1954'ten başlayarak özgün şiirler yazmıştır. Adı anılan kimseler,1950'li yılların genç şair ve yazarlarıdır; sonradan bunlara, Ece Ayhan dakatılmıştır. Önceki dönemlerde şiir yazan ve birkaç kitabı bulunan lhan Berk,Turgut Uyar ve Edip Cansever, bu şairlerde ilk belirtilerini gösteren şiiranlayışını, deneyimleri ve görgüleriyle zenginleştirerek belirginleştirmiştir.Böylece öncüleri lhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever, Sezai Karakoç,Cemal Süreya ve Ece Ayhan olarak kabul edilen ve 1956'da ? kinci Yeni?adıyla edebiyat tarihine giren şiir ortaya çıkmıştır.Cemal Süreya, kinci Yeni şiiri içinde hem şiirleri, hem de poetik veeleştiri yazılarıyla etkin bir isimdir. Bu şiire getirilen eleştirileri, yazılarıylacevaplayıp, özelliklerinin belirginleşmesine katkıda bulunduğu gibi, kendipoetik görüşlerini de aktarmıştır. Çalışmamızda, onun poetik görüşlerinin üçdönemi olduğu saptanmış; bu dönemlerin birbirini zenginleştirdiğine dikkatçekilmiştir. Poetik görüşleriyle şiirleri arasındaki koşutluk ve kimi zaman bazışiirlerle belirginleşen kopukluk, çalışmanın esasını oluşturan bölümlerde,şiirlerin yapı, tema ve anlatım yönlerinden incelenmesiyle gösterilmiştir.?Cemal Süreya'nın Şiiri (Yapı Tema ve Anlatım)? adlı bu tez, birdönem araştırması değil, yapı incelemesi olarak belirlendiği için, her birbölümde, Cemal Süreya'nın kitap bütünlüğünde sunduğu şiirleri; yapı, temasöyleyiş ve anlatım özellikleriyle incelenip değerlendirilmiştir. ?Giriş?te verilenşairin hayatıyla ilgili bilgiler, kinci Yeni şiiri ve onun poetik görüşleri, şiirlerininceleme ve değerlendirilmesinde, yeri geldikçe kullanılmıştır.Cemal Süreya; ?Üvercinka? (1958), ?Göçebe? (1965), ?Beni Öp SonraDoğur Beni? (1973), ?Uçurumda Açan? (1984), ?Sıcak Nal? (1988) ve ?GüzBitigi? (1988) adlı kitaplarıyla, 1950'den sonra gelişen modern Türk şiiri içindeönemli bir şair olarak yer alır. Bu kitapların yayımlandıkları yıllarda aldığıtepkiler ve eleştiriler, onun şiirinin algılanması yönünden dikkat çekicidir.Çalışmada, böyle bir kabulle, bu tepkilere, her kitabın incelemesinebaşlanırken yer verilmiştir. Kitapların her biri, yapı, tema söyleyiş ve anlatımyönlerinden ayrı ayrı incelenerek, şairin şiirde gösterdiği açılım ve poetik birtutumun yerleşmesi belirginleştirilmiştir.Bir yapı incelemesi olarak hazırlanan ?Cemal Süreya'nın Şiiri (YapıTema ve Anlatım)? adlı çalışmada, Cemal Süreya'nın modern Türk şiirindepoetik tutuma sahip bir şair olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu poetik tutumunçerçevesi ve sınırları, her bölümde incelenip değerlendirilen eserlerlegösterilmiştir.Anahtar Sözcükler: Cemal Süreya, kinci Yeni, şiir, poetika, kişilik(eda), şiirde yapı, tema ve anlatım
have found out that there are three phases of his poetical works and weemphasize that each phase enriches the others. The parallelism between hispoetic views and his poetry and some works that are against his poetics arediscussed in the main part of the study through a close examination ofpoems? structure, themes and narration.Because this study titled ?Cemal Süreya?s Poetry (Structure,Themes and Narration)? is defined not as a discussion of a historical periodbut as an analysis of style, in each chapter the poet?s poems published as abook are evaluated as regards structure, themes, oration and narration.Biographical details of the poet and information about the poetry of kinciYeni and his poetics, which are presented in the ?Introduction?, are used toanalyze and assess his poetry when occasion avails.With his books ?Üvercinka? (1958), ?Göçebe? (1965), ?Beni Öp SonraDoğur Beni? (1973), ?Uçurumda Açan? (1984), ?Sıcak Nal? (1988) and ?GüzBitigi? (1988), Cemal Süreya is an important poet of the modern TurkishPoetry that developed after 1950. The positive and negative reactions hegets at the time of the publication of his books are remarkable to show howhis poems are perceived then. These reactions are included in the beginningof the discussion of each book. By discussing each book according tostructure, themes, oration and narration, the development and the settlementof the poetic attitude of the poet are emphasized.In ?Cemal Süreya?s Poetry (Structure, Themes and Narration)?,written as an analysis of style, it has been found out that Cemal Süreya is apoet of the modern Turkish poetry with a poetic attitude. The scope andborders of this attitude have been demonstrated with the works analysed anddiscussed in each chapter.Keywords: Cemal Süreya, kinci Yeni (The Second New),poetry, poetics, idiosyncrasy (attitude), structure, themes and orationin poetry.