Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
602378		Kabil'deki madde bağımlılığı kliniklerinde tedavi gören bağımlıların epidemiyolojik özelliklerinin belirlenmesi / Determination of epidemiological characteristics of addicts treated in drug addiction clinics in Kabul Yazar:MOHAMMAD İSMAİL FAROOK Danışman: PROF. DR. MUSTAFA NECMİ İLHAN Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Konu:Halk Sağlığı = Public Health Dizin:Bağımlılık = Dependency ; Epidemiyoloji = Epidemiology ; Kabil = Cain ; Madde bağımlılığı = Drug addiction ; Narkotik bağımlılığı = Narcotic dependence	Onaylandı Doktora Türkçe 2019 161 s.
Afganistan Sağlık Bakanlığı açıklamasına göre ülke genelinde toplam 3,5 milyon kişi uyuşturucu madde kullanmaktadır. Bunların 2,4 milyonu sürekli kullanmaktadır ve bunun da %30'u çocuklar, %7'si kadınlardır. Kesitsel tipte tasarlanan bu çalışmada Kabil'de Sağlık Bakanlığı'na bağlı 6 madde bağımlılığı tedavi merkezinde yatan bağımlıların epidemiyolojik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya tedavi merkezlerinde tedavi gören 800 kişi alınmıştır. İstatiksel analiz SPSS 22.0 programıyla yapılmıştır. Araştırma grubunun yaş ortalaması 30,74±11,44'tür (ortanca=30). %88,9'u erkek, %50,6'sı evli ve %34,3'ü bekârdır. Yüzde 35,9'unun hiç eğitim almamış, %23,3'ü ortaokul, %22,3'ü lise, %14,5'i ilkokul ve %4,1'i lisans mezunudur. %60,5'i kentte yaşamakta, %62,8'i mültecidir. %76,6'sı bir işte çalışmakta, %17,5'i çalışmamakta ve %5,8'i öğrencidir. %44,3'ünün aylık gelir 10001-20000 Afgani (147,1-294,1 USD), %30,3'ünün 10000 ve altı Afgani (≤147,1 USD), %10,6'sının 20001-30000 Afgani (294,1-441,2 USD) ve %7,4'ünün 30000 Afgani (>441,2 USD) üzeri olduğu görülmüştür. Bağımlıların %7,5'inde hepatit C, %4,8'inde hepatit B, %0,1'inde HIV pozitiftir. Madde kullanmaya başlangıç ortalama yaşı 19,95±8,8'dir (ortanca=19). Maddeye başlama sebepleri arasında 'arkadaş ortamı nedeniyle' önermesi %36,6 birinci sıradadır. Onu %22,3 ile 'sıkıntı giderici olduğu için', %18,6 ile 'kandırılarak' ve %17,6 ile 'keyif verici olduğu için' önermeleri takip etmektedir. Bireylerin ilk tercih ettikleri madde %46,0 ile esrardır. Onu %25,3 ile afyon, %17,0 ile eroin takip etmektedir. Eroin %87,1 ile yaşam boyu en sık kullanılan madde olmuştur. Onu, %66,3'le esrar, %65,5'le afyon, %62,0 'le CAM (amfetamin), %39,8 ile alkol, %23,0 ile tramadol ve %22,9 ile kristal (metamfetamin) takip etmektedir. <18 yaş grubuna göre; 18-30 yaş olanlar 3,52 kat, 31-45 yaş olanlar 5,49 kat ve 45> yaş olanlar 3,51 kat fazla eroin kullanmaktadır. Kentte yaşayanlar, kırda yaşayanlara göre 1,86 kat fazla eroin kullanmaktadır. Erkekler, kadınlardan 12,24 kat fazla esrar kullanmaktadır. Boşanmış/dul olanlar, bekâr olanlara göre 2,79 kat daha fazla esrar kullanmaktadır. Kentte yaşayanlar, kırda yaşayanlardan 1,89 kat ve mülteci olanlar, mülteci olmayanlardan 1,68 kat daha sık esrar kullanmaktadır. Madde ticareti yapanlar, yapmayanlara göre 2,26 kat daha sık esrar kullanmaktadır. Mülteci olmayanlara göre 1,63 kat; uyuşturucu tarlalarında çalışmış olanlar, çalışmayanlara göre 3,24 kat, çalışmayan kişiler, öğrencilere göre 8,24 kat daha sık afyon kullanmaktadır. Afganistan'da uyuşturucu kullanıcılarının sayısı ve uyuşturucu yaygınlığının ülke çapında periyodik değerlendirmesinin yapılması ve uyuşturucu kullanımına ilişkin bir izleme sistemi kurulması önerilmektedir.
According to the Afghanistan Ministry of Public Health, there are around 3.5 million drug users throughout the country, of whom 2.4 million are regular users, consisting 30% children and 7% women. This cross-sectional study was aimed to determine the epidemiological characteristics of addicts hospitalized in 6 drug addiction treatment centers in Kabul. The study included 800 people who were treated in treatment centers. SPSS 22.0 program was used for statistical analysis. The mean age was 30.74 ± 11.44 years (median = 30) consisting of 88.9% men, 50.6% married and 34.3% single. It is seen that 35.9% of these users have never received any education, 23.3% are secondary, 22.3% are high school, 14.5% are primary school and 4.1% are university graduates. 60.5% live in the city and 62.8% are refugees. 76.6% are employed, 17.5% are unemployed and 5.8% are students. Looking at their monthly income, 44.3% of them had an income of 10001-20000 Afghani (147.1-294.1 USD), 30.3% of them were 10000 and below Afghani (≤147.1 USD), 10.6% of them were 20001 -30000 Afghani (294.1-441.2 USD) and 7.4% were over 30000 Afghani (> 441.2 USD). As per infectious diseases, 7.5% of the addicts showed positive with hepatitis C, 4.8% with hepatitis B and 0.1% with HIV. The mean age of onset of drug use was 19.95 ± 8.8 (median = 19). Among the reasons for starting drugs were mainly "social environment" with 36.6%, followed by propositions for being "relieving distress" with 22.3%, "misleading" with 18.6% and "recreational purpose" with 17.6%. The most preferred substance for individuals is cannabis with 46.0%, followed by 25.3% opium and 17.0% heroin. When lifelong substance use frequency is examined; heroin was the most commonly used substance with 87.1% use, followed by Cannabis with 66.3%, opium with 65.5%, "Shisha"a (amphetamine) with 62.0%, alcohol with 39.8%, tramadol with 23.0% and crystal (methamphetamine) with 22.9%. Compared to <18 age group, addicts who are 18-30 years old used 3.52 times, 31-45 years old 5.49 times and 45> old used 3.51 times more heroin. People living in urban areas use 1.86 times more heroin than those living in rural areas. It was found that men use 12.24 times more cannabis than women. Those who are divorced / widowed use 2.79 times more cannabis than single ones. Urban inhabitants used 1.89 times more cannabis than rural inhabitants and repatriated refugees used 1.68 times more cannabis than non-refugees. Drug traffickers used 2.26 times more cannabis than non-traffickers. Refugees used 1.63 times more opium than non-refugees. Those working in drug fields used 3.24 times more opium than those who did not. People who do not work use opium 8.24 times more frequently than students. After the above research and analysis, it is recommended that a nationwide periodic assessment should be done on the number and prevalence of drug users in Afghanistan and also establish a monitoring system.