Tez No İndirme Tez Künye Durumu
391521
Ahıska Türklerinde göç ve müzikal deneyimlerin etkileşimi: Bursa örneği / The interaction of migration and musical experiences in Ahıska/Meskhetian Turks: Example of Bursa
Yazar:AYŞE TÜL DEMİRBAŞ
Danışman: YRD. DOÇ. DR. İLKE BORAN ; DOÇ. DR. ŞÜKRÜ ASLAN
Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Müzikoloji Ana Bilim Dalı / Etnomüzikoloji ve Folklor Bilim Dalı
Konu:Müzik = Music ; Sosyoloji = Sociology
Dizin:Ahıska Türkleri = Ahıska Turks ; Bursa = Bursa ; Göçler = Migrations ; Kültür = Culture ; Kültürel etkinlikler = Cultural activities ; Müzik = Music ; Müzik sanatı = Music art ; Zorunlu göç = Forced emigration
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
199 s.
20. yüzyılın başında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarafından sürgüne tabi tutulan topluluklar arasında yer alan Ahıska Türklerinin anavatanı günümüzde Gürcistan'ın güneybatısında yer alan, Türkiye'nin Ardahan ili ile komşu olan Ahıska şehridir. 13.-16. yüzyıllar arasında Kıpçak Türklerinin, 16.-19. yüzyıllar arasında Osmanlı Devleti'nin hâkimiyeti altında kalan Ahıska, 1828 yılında Ruslar tarafından kuşatılmış, Osmanlı Devleti ve Rusya arasında süren yaklaşık 100 yıllık hâkimiyet mücadelesinin sonucunda, 1921 yılında imzalanan Moskova Antlaşması ile Ruslara bırakılmıştır. 1944 yılında gerçekleştirilen sürgün ile önce Orta Asya'ya, daha sonra da göç yoluyla dünyanın çeşitli noktalarına yayılan Ahıska Türkleri, bugün yaklaşık yarım milyonluk nüfusuyla Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri, Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Türkiye'de yaşamaktadır. Tarihi boyunca farklı devletlerin yönetimi/farklı yönetim erklerinin himayesi altında varlık göstermiş olması; sürgün ve göçlere maruz kalması sebebiyle Ahıska Türkleri pek çok farklı kültürle birarada yaşamıştır ve hâlen yaşamaktadır. Bu durum göç olgusunun önemini ve bu olgunun kültürün hafızasındaki rollerini belirlememizde sağlam bir veri tabanı oluşturması bakımından önem arz eder. Bu çalışmada, yapılan literatür taraması sonucu elde edilen bilgiler doğrultusunda Ahıska Türklerinin tarihi kronolojik olarak aktarılmış ve kültürel hafızanın değişiminde etkili olan göçün Türkiye'nin Bursa ilinde yaşayan Ahıska Türklerinin müzik kültürü üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışma, Ahıska Türklerinin Türkiye'de en yoğun yaşadığı yer olması sebebiyle Bursa iliyle sınırlandırılmıştır. Konu ile doğrudan alakalı olan kültür, kültürel süreklilik, toplumsal hafıza, etnik kimlik gibi kavram ve kuramlar göç kavramı çerçevesinde ele alınmış, zorunlu göç sürecinin Ahıska Türklerinin müzik kültürü üzerindeki etkileri günümüz müzik pratiklerinin sürekliliği üzerinden irdelenmiştir. Topluluğun müzik geleneği üzerine hazırlanmış kapsamlı ve bilimsel nitelikli çalışmaların bulunmaması sebebiyle ve yapılacak analizler için ihtiyaç duyulan müzikal verilere ilk ağızdan ulaşılması amacıyla alan araştırması metoduna başvurulmuştur, ses ve görüntü kaydı alınarak gerçekleştirilen derlemelerde elde edilen müzikal veriler incelenmiştir. İncelenen ezgiler yöresel etkileşimlerin tespiti amacıyla dizi ve usûl özellikleri yönünden analiz edilerek, TRT halk müziği repertuvarında yer alan Azerbaycan, Kars, Erzurum, Artvin, Iğdır, Ardahan ezgileriyle karşılaştırılmıştır. Aynı zamanda Ahıskalılara özgü müzikal veri derlemesi niteliği taşıyan bu çalışmayla notaya alınan ezgilerin repertuvara katkı sağlaması ve göçün Ahıska Türklerinin müzik kültürünün sürekliliğindeki etkileri ortaya konarak, topluluğun günümüzde sürdürmekte oldukları müzik uygulamaları hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
The homeland of Ahiska/Meskhetian Turks, who were exiled by the Union of Soviet Socialist Republics at the beginnings of the 20th century, is the city of Ahiska that is a neighbor of the Turkish city Ardahan on the Turkish – Georgian border and is located in southwest Georgia. Ahiska has been under control of the Kipchak Turks between 13th – 16th centuries, Ottoman Empire between 16th – 19th centuries, then, has been sieged by the Russians in 1828. After a 100 years battle between the Ottoman Empire and the Russians, Russians had claimed the city with the Treaty of Moscow in 1921. Due to the exile that took place in 1944, the Ahiska/Meskhetian Turks first roamed to Middle Asia, then they migrated to different parts of the world. Presently, approximately half million Ahiska/Meskhetian Turks live in Russian Federation, Azerbaijan, Ukraine, United States of America, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Kazakhstan and Turkey.Throughout the history, the Ahiska/Meskhetian Turks have been ruled by different governments or authorities and subjected to exile and forced migration. This historical background has provided them to live together with many different cultures. This feature is particuarly important for identifying the importance of migration phenomenon and acquiring a solid database on this phoenomenon's part in the change of the cultural memory. In this study, the history of Ahiska/Meskhetian Turks has been conveyed chronologically according to the literature research while the effects of migration, which is very effective on the change of the cultural memory, on the musical culture of Ahiska/Meskhetian Turks who live in Bursa, Turkey have been investigated. The research has been limited to Bursa as this city has the densest Ahiska/Meskhetian Turks' population in Turkey. The concepts of culture, cultural continuity, collective memory, ethnical identity have been covered within the scope of migration phenomenon while the effects of forced migration on Ahiska/Meskhetian Turks' musical culture have been examined with relation to the continuity of present musical practices. Due to the absence of comprehensive and scientific researches on the community's musical tradition, field research method has been put in use in order to collect the firsthand musical data required for the analyses and the musical data that are captured with live recordings and videos have been investigated. The melodies' scale and tempo specifications have been analysed and compared to the Azerbaijan, Kars, Erzurum, Iğdır and Ardahan melodies that takes place in TRT folk music repertoir in order to determine the regional interactions.Being a musical data compilation specific for Ahiska/Meskhetian Turks, this research aims to provide information about the present musical practices of the community while presenting the effects of migration on the continuity of Ahiska/Meskhetian Turks' musical culture as well as contributing to the repertoir with the melodies that are put in musical notes.