Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
755848		Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve Türkiye'de ki hukuki boyutu / Genetically modified organisms (GMO) and its legal dimension in Turkey Yazar:İSMAİL SERHAN AYHAN Danışman: PROF. DR. KÜLTİĞİN ÇAVUŞOĞLU Yer Bilgisi: Giresun Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology ; Genetik = Genetics Dizin:GDO = GDO ; Genetiği değiştirilmiş organizmalar = Genetically modified organisms ; Mevzuat = Legislation	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2022 63 s.
Bu çalıĢmada genetiği değiĢtirilmiĢ organizmaların (GDO) potansiyel yarar ve zararları ele alınmıĢtır. Ayrıca Dünya, Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'deki yasal düzenlemelere değinilmiĢ ve bir karĢılaĢtırılma yapılarak Türkiye'nin eksik yönleri ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. Sonuçta GDO'ların pestisit kullanımının azaltılması, dar alandan fazla miktarda ürün alınması, zararlılara dirençli bitkilerin ve yenilebilir aĢıların üretilebilmesi gibi baĢlıca yaralarının yanında, biyoçeĢitliliği olumsuz yönde etkilemesi, alerjik reaksiyonlara sebep olabilmesi, doğal gen kaynaklarını yok edebilmesi ve genetik kontaminasyona yol açabilmesi gibi bazı zararlarının olduğu da anlaĢılmıĢtır. Potansiyel yarar ve zarar dengesinin hangi yöne evrileceği konusunda daha fazla çalıĢmaya gerek duyulduğu aĢikârdır. Diğer yandan, GDO'ların üretimi ve kullanımına yönelik ilk çıkarılan kapsamlı mevzuatın 1992 yılında BirleĢmiĢ Milletler "BiyoçeĢitlilik SözleĢmesi" olduğu görülmektedir. Bunu 2000 yılında imzaya açılan "Cartagena Protokolü" ve 2010 yılında imzaya açılan "Biyogüvenlik Üzerine Cartagena Protokolü" izlemiĢtir. Ülkemizde ise 2010 yılında "Biyogüvenlik Kanunu" ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan "Genetik Yapısı DeğiĢtirilmiĢ Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik" hayata geçirilmiĢtir. Bahse konu Kanun çıkarılmadan önce de Türkiye Uluslararası sözleĢmelerde imzacı taraf olarak yerini almıĢtır. Yapılan ayrıntılı incelemelerde Türkiye'nin GDO'lar konusunda hayata geçirdiği Kanun ve Yönetmelikler ile imza taahhüttü verdiği sözleĢmeler yönünden bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiĢtir. Fakat Türkiye'nin yürürlükteki mevzuatın Ģeffaf bir Ģekilde uygulamaya konulması ve takibi açısından bir takım eksiklerinin olduğu anlaĢılmaktadır. GDO'lar konusunda tüm yetkinin Tarım ve Orman Bakanlığı eliyle yürütülmesinin uygun olmayacağı kanısındayız. Ayrıca yürürlükteki Kanunu uygulayacak ve Kanuna uymayanlar hakkında verilecek yaptırımlara karar verecek, idari ve adli makamlarında mutlaka yeterince bilgi sahibi olmaları ve bu bilgilerini sürekli güncel tutmaları için gerekli düzenlemeler hayata geçirilmelidir.
In this study, the potential benefits and harms of genetically modified organisms (GMOs) are discussed. In addition, the legal regulations in the World, European Union countries and Turkey were mentioned and the deficiencies of Turkey were tried to be revealed by making a comparison. As a result, it has been determined that GMOs have major benefits such as reducing pesticide use, obtaining large amounts of crops from a narrow area, producing pest-resistant plants and edible vaccines. However, it has also been understood that it has some harmful effects such as negatively affecting biodiversity, causing allergic reactions, destroying natural gene sources and causing genetic contamination. It is clear that more work is needed on the direction in which the balance of potential benefits and harms will evolve. On the other hand, it is seen that the first comprehensive legislation on the production and use of GMOs was the United Nations "Convention on Biodiversity" in 1992. This was followed by the "Cartagena Protocol" opened for signature in 2000 and the "Cartagena Protocol on Biosecurity" opened for signature in 2010. In our country, the "Biosafety Law" and the "Regulation on Genetically Modified Organisms and Their Products", prepared based on this Law, were implemented in 2010. Even before the Law in question was enacted, Turkey took its place as a signatory to international conventions. In the detailed examinations, it has been determined that there is no deficiency in terms of the Laws and Regulations implemented by Turkey on GMOs and the contracts to which it has signed a commitment. However, it is understood that Turkey has some shortcomings in terms of transparent implementation and follow-up of the current legislation. We are of the opinion that it would not be appropriate for the Ministry of Agriculture and Forestry of all the authority on GMOs. In addition, necessary regulations should be implemented to ensure that the administrative and judicial authorities who will implement the current Law and decide on the sanctions to be imposed on those who do not comply with the Law, have enough information and keep this information up to date.