Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
616972		Designing an oil curse index (OCI): Measuring the oil curse tendency of the countries within an economic growth perspective / Petrol laneti endeksi (PLE) oluşturulması: Ülkelerin petrol lanetine yatkınlığının ekonomik büyüme perspektifinden ölçülmesi Yazar:EVRİM ÖZYORULMAZ AKCURA Danışman: PROF. DR. AYLA OĞUŞ BİNATLI ; PROF. DR. MEHMET EFE BİRESSELİOĞLU Yer Bilgisi: İzmir Ekonomi Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Ekonomi Ana Bilim Dalı / Ekonomi Bilim Dalı Konu:Ekonomi = Economics ; Enerji = Energy Dizin:Doğal kaynak laneti = Naturel resource curse ; Doğal kaynaklar = Natural resources ; Ekonomik büyüme = Economic growth ; Enerji kaynakları = Energy resources ; Hollanda hastalığı = Dutch disease ; Petrol = Petroleum ; Petrol laneti endeksi = Oil curse index ; Temel bileşenler analizi = Principal components analysis	Onaylandı Doktora İngilizce 2019 162 s.
Doğal kaynaklar bakımından zengin olan ülkelerin ekonomik performanslarının, kaynak yoksulu ülkelere kıyasla nispeten düşük olması, ekonomi literatüründe "kaynak laneti" olarak adlandırılmaktadır. Zengin doğal kaynaklara sahip olunması, ülkelerin büyüme ve gelişme süreçleri açısından önemli bir üretim faktörü olduğu için, bu kaynakların plansız ve bilinçsiz kullanımı neticesinde, Hollanda Hastalığı, yolsuzluk, otoriter rejim, zayıf yönetişim, gelir dağılımı eşitsizliği, iç savaş ve çatışma riski ile rant arayışı gibi gelişememezliğin yol açtığı birçok önemli sorunla karşı karşıya kalınması kaçınılmaz olmaktadır. Bu plansız ve bilinçsiz kullanıma ilaveten, ekonominin dinamiklerini tamamen doğal kaynak kullanımına bağlamak, kaynak laneti hipotezine çekilen dikkatin günümüzde daha da artmasına neden olmaktadır. Bu kapsamda, Sachs and Warner (1995; 1997; 1999; 2001) tarafından gerçekleştirilen seri halindeki ampirik çalışmalarla birlikte kaynak laneti literatürü, doğal kaynakların ekonomik büyüme üzerindeki negatif etkisine vurgu yaparak, oldukça geniş bir çerçeveye yayılmaya başlamıştır. Mevcut yazındaki ekonometrik tabanlı birçok araştırma ve çalışma doğal kaynakların olumsuz ekonomik etkileri üzerine yoğunlaşırken; bazı çalışmalar da Norveç ve Botswana gibi ülkeler örnek gösterilerek, doğal kaynakların bir lanet olmaktan çıkıp, doğru uygulama ve politikalarla aslında bir nimete döneşebileceğini vurgulamıştır. Uzun yıllardır, en önemli fosil yakıt kaynaklarından biri olan petrol ve bu kapsamda özellikle Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı, Orta Doğu, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Sahra Altı Afrika gibi zengin petrol kaynağına sahip bölgeler ile Irak, Venezuela, Birleşik Arap Emirlikleri, Nijerya gibi ülkeler kaynak laneti literatürüne de bu yolla sıklıkla konu olmuştur. Ancak mevcut literatür incelendiğinde petrol kaynağına sahip ülkeleri merkezine alan ve ilgili ülkelerin petrol lanetine yatkınlıklarının ölçüldüğü detaylı bir çalışma olmadığı görülmektedir. Bu kapsamda, bu tez literatürde ilk defa petrol rezervine sahip 41 ülkenin 2002-2015 yılları arasındaki petrol laneti performasını, altı farklı ekonomik ve politik göstergenin yer aldığı Ana Bileşenler Analizi metodunu kullanarak, sistematik ve kapsamlı bir endeks oluşturulması yoluyla incelemiştir. Endeks sonuçlarına göre, petrol laneti bağımlılığı en az olan ülkeler İtalya, Çin, İngiltere ve Amerika olurken; Irak, Suudi Arabistan, Sudan ve Kuveyt petrol laneti performansı en düşük ülkeler olarak dikkati çekmektedir. Endeks sonuçlarına bakılarak, petrol laneti performansı düşük olan ülkelerin başarısında rol oynayan faktörler, petrol laneti performansı yüksek olan ekonomilerin dinamikleri ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Petrol Laneti Endeksi'nin en dikkat çekici bulgusu, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler arasındaki petrol laneti performansındaki farktır. Endeks ayrıca, doğal kaynak zenginliğinin bir lanetten öte nimete dönüşmesinin gerçekleşebildiği bazı istisnai durumların da altını çizmektedir. İlaveten, endeksin sonuçları, doğal kaynak zenginliğinin getirdiği yolsuzluk, siyasi istikrarsızlık, rant arayışı davranışı ve çatışma riskinin yanı sıra, ekonomik çeşitlendirmedeki eksiklik nedeniyle Hollanda Hastalığı'yla sonuçlanan bozucu etkilere de dikkati çekmektedir. Bu kapsamda tezin ikinci kısmında, oluşturulan endeksin geçerliliğini kanıtlamak ve doğrulamak amacıyla endeks sonuçları, Mankiw-Romer-Weil (1992)'in ekonomik büyüme modelinde aynı ülkelerin yer aldığı ve 2002 ve 2015 yıllarını kapsayan birçok ekonomik, politik ve sosyal değişkenin yer aldığ panel regresyon analizlerinde bir gösterge olarak kabul edilmiştir. Ampirik bulgular, oluşturulan endeksin ekonomik büyüme üzerindeki bozucu etkilerini kanıtlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Kaynak laneti, petrol laneti endeksi, doğal kaynak ekonomisi, ekonomik büyüme modelleri, Temel Bileşenler Analizi
The economic performance of the countries rich in natural resources is relatively low compared to the resource-poor countries, which is called "resource curse" in the economics' literature. Since the endowment with abundant natural resources is an important production factor in terms of growth and development processes of countries, the unplanned and unconscious use of these resources led to face several vital problems resulting in nondevelopment trap such as Dutch Disease, corruption, authoritarian regime, poor governance, income distribution inequality, rent-seeking, as well as the risk of civil war and conflict. The unplanned and unconscious use of natural resources, as well as the linking of the dynamics of the economy to the resource use, are fueling the emergence of the Resource Curse hypothesis. In this context, with the empirical series of studies conducted by Sachs and Warner (1995; 1997; 1999; 2001), the Resource Curse literature has begun to spread to a deepening framework, emphasizing the negative impacts of natural resources on economic growth. Many econometry-based research and studies in the current literature focus on the adverse economic effects of natural resources, while some studies have shown that countries such as Norway and Botswana have been exemplified and that natural resources can turn from being a curse into a blessing with suitable policy implications and practices. Oil is the most important fossil fuel, and in this context, regions with abundant oil reserves such as Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC), Middle East, Middle East and North Africa (MENA), Sub-Saharan Africa, and oil-rich countries such as Iraq, Venezuela, United Arab Emirates, Nigeria have often been the subject of the Resource Curse literature. However, when the existing literature is reviewed, it is seen that there is not a detailed study that focuses on the countries with abundant oil resources measuring the tendency of the related countries to the oil curse. Within this context, this thesis examined the oil curse performance of 41 countries with proven oil reserves for the first time in the literature by creating a systematic and comprehensive index that included six different economic and political indicators using the Principal Component Analysis (PCA) method. The index results showed that Italy, China, and the USA are the least prone countries to the oil curse, whereas Iraq, Saudi Arabia, Sudan and Kuwait are the countries with the lowest oil curse performance. The calculations of the index also highlighted the factors that played a role in the success of the countries, as mentioned earlier with lower oil curse tendency and analyzed the dynamics of the countries with high oil curse tendency comparatively. The significant finding of the Oil Curse Index (OCI) is the difference in the oil curse performance between developed and developing economies. The OCI also underlines some exceptional cases where natural resource abundance is achieved to turn into a blessing. Moreover, the harmful effects of corruption, political instability, rent-seeking behavior, and the risk for conflict, as well as Dutch Disease through lack of economic diversification, have attracted attention in the discussion of the results. Accordingly, in the second part of this thesis, to validate and verify the constructed OCI, it is accepted as an indicator in the economic growth model conducted by Mankiw-Romer-Weil (1992); and in this context, cross-country regression analysis was performed for the same countries for the period between 2002 and 2015 with numerous economic, political and social variables. In light of our empirical findings, the adverse effects of the OCI on economic growth have been identified through several channels of the Natural Resource Curse phenomenon. Keywords: Resource curse, oil curse index, natural resources economy, models of economic growth, Principal Component Analysis