Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
240819		Celâl-zâde Mustafa Çelebi, Tabakâtü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik / Yazar:FUNDA DEMİRTAŞ Danışman: PROF. DR. ŞEFAETTİN SEVERCAN Yer Bilgisi: Erciyes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Bölümü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı / İslam Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Celalzade Mustafa Çelebi = Celalzade Mustafa Çelebi ; Derecatü'l-Mesalik = Derecatü'l-Mesalik ; Kanuni Sultan Süleyman = Kanuni Sultan Süleyman ; Nişancılık = Nişancılık ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Tabakatü'l-Memalik = Tabakatü'l-Memalik	Onaylandı Doktora Türkçe 2009 1306 s.
XIV. yüzyıl başlarında tarih sahnesindeki yerini al¬an Os¬manlı Devleti'nin onuncu padişahı olan Sultan Süleyman'ın 1520'den 1566'ya kadar süren saltanatı, Osmanlı Devleti'nin en ihtişamlı dönemi olarak kabul edilmektedir. Siyasi ve askeri gelişmelerin paralelinde devlet teşkilatında, bürokraside ve ekonomide kaydedilen ilerlemeler, iç reformlar, kanunların yeniden organizasyonu ve sağlam bir hukuk anlayışını hâkim kılma çabaları bu yüzyılı adeta Sultan Süleyman çağı haline getirmiştir.Tez konusu olarak seçtiğimiz Celal-zâde Mustafa Çelebi'nin Tabakâtü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik isimli eseri Sultan Süleyman devri olaylarına ışık tutan birinci elden bir kaynaktır. ?Koca Nişancı? lakabı ile şöhret bulan Mustafa Çe¬lebi, 1516 yılında Divân katipliğine tayin edilerek devlet hizmetine başlamıştır. 1533-1535 yılları arasında gerçekleşen Irakeyn Seferine reisülküttap olarak katılan Mustafa Çelebi, Bağdat'ın fethinden sonra nişancılığa tayin edilmiş (1534) ve yirmi üç yıl aralıksız olarak nişancılık hizmetinde bulunmuştur. 1557 yılında emekli olan Mus¬tafa Çelebi, müteferrika olarak katıldığı Sigetvar Seferi esnasında tekrar nişan¬cılığa atanmış (1566) ve vefatına (1567) kadar da bu vazifede kalmıştır.Mustafa Çelebi'nin tarihe dair eserlerinin başında otuz tabaka (bölüm), üç yüz yetmiş beş derece (alt bölüm) üzerine tertip edilen Tabakâtü'l-Memâlik ve Derecâtü'l-Mesâlik isimli eseri gelmektedir. Tabakâtü'l-Memâlik'in ilk yirmi dokuz tabakasında ülkenin idari taksimatı ile askeri ve idari meslekler özet şeklinde veril¬mektedir. Eserin çok az bir kısmını oluşturan ve giriş mahiyetinde kalan bu bölümden sonra 1557 yılına kadar olan Sultan Süleyman devri olaylarının anlatıldığı otuzuncu tabaka gelmektedir. Mustafa Çelebi, burada Sultan Süleyman'ın tahta çıkışından 1557 yılına kadar meydana gelen hadiseleri ve seferleri ayrı alt bölüm başlıkları altında ayrıntılı bir biçimde anlatmakta¬dır.Anahtar sözcükler: Tabakâtü'l-Memâlik, Mustafa Çelebi, Sultan Süleyman, Osmanlı, Nişancı
It has been accepted that the reign of the Magnificent Suleiman, lasting from 1520 to 1566, as the tenth ruler of the Ottoman State founded at the turn of 14th century was the most splendid period in the course of Ottoman history. The developments observed in state organization, bureaucracy and economy in parallel with the political and military developments, internal reforms, the re-organization of the canons, the efforts towards dominating a strong understanding of law nearly made this period as the age of Sultan Suleiman.Celal-zade Mustafa Celebi?s work with the title of Tabakatü?l-Memalik and Derecatü?l- Mesalik, chosen as a thesis statement, is a first-mouth source illuminating the events occurred in the time of Sultan Suleiman. Mustafa Celebi who gained fame with the epithet of `Koca Nişancı? began his public service just following his appointment as a divan katibi in 1516. Mustafa Celebi who participated as reisülküttap in Iraqein Campaign between 1533 and 1535 was nominated as nişanci just after Baghdad was occupied in 1534 and held this post non-stop for 23 years. Before his retirement in 1557, he was appointed again as nisancı in 1566 during Zivetgar Campaign in which he attended as muteferrika and remained at this post till his death in 1567.Among Mustafa Celebi?s works of history Tabakatü?l-Memalik and Derecatü?l-Mesalik with the 30 chapters and 375 sub-chapters is the most noteworthy text. Throughout 29 chapters of Tabakatü?l-Memalik, the administrative organization of the country, and military and administrative positions have been summarized. Following this chapter which forms very tiny section of the whole work and seems to have an introductory character, the 30th chapter comes in which the happenings till the year of 1557 in Sultan Suleiman?s reign have been narrated. Within this chapter, Mustafa Celebi has reported all the events and campaigns elaborately beginning from Sultan Suleiman?s throne to the year of 1557 under six distinctive sub-chapter headings.Key Words: Tabakatü?l-Memalik, Mustafa Celebi, Sultan Suleiman, Ottoman, Nişancı.