Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
299654		Absisik asit (ABA) uygulamalarının domates (Lycopersicon esculentum Mill.) fidelerinde bazı fizyolojik ve morfolojik özellikler ile kök gelişim değerlerine etkisi / The effect of abscisic acid (ABA) treatment on some physiological, morphological and root development parameters in seedling growth of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). Yazar:HAKAN BAŞAK Danışman: PROF. DR. KÖKSAL DEMİR Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı Konu:Ziraat = Agriculture Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2011 162 s.
Çalışma ile farklı doz ve sürelerde uygulanan absisik asit (ABA)'in domates (Lycopersicon esculentum Mill.) fidelerde oluşturduğu stresin; fizyolojik, morfolojik ve gelişim parametrelerine etkisi tespit edilmiş, ABA'nın domates fide yetiştiriciliğinde kullanılabilecek optimum doz ve uygulama süresi belirlenmiştir. Lycopersicon esculentum cv. Aspendos (sırık) ve Lycopersicon esculentum cv. Donna (oturak) domates çeşitlerine ait fidelere 0, 1, 10, 50 ve 100 µM ABA konsantrasyonları ilk gerçek yaprak görüldükten itibaren 1, 2, 3 ve 4 hafta süresince günlük olarak yapraklara püskürtme şeklinde uygulanmıştır. Uygulama sonrasında 1, 2, 3 ve 4. haftalarda bitki örnekleri alınmıştır. Her iki çeşitte gövde ve kök uzunluğu ile gövde ve kök yaş-kuru ağırlıkları, 1 ve 10 µM ABA uygulamalarında kontrole kıyasla daha yüksek belirlenirken, 50 ve 100 µM ABA uygulamalarında daha düşük belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmada düşük konsantrasyonda ABA uygulamaları domates bitkisinin her iki çeşidinde klorofil ve karoten içeriğinde (14 günlük 1 µM ABA uygulaması hariç) artışa neden olurken, 50 ve 100 µM konsantrasyonda ise birçok uygulama süresinde kontrol grubuna göre azalmaya neden olmuştur. Antosiyanin içeriği özellikle 50 ve 100 µM ABA uygulamalarında tüm uygulama zamanlarında kontrole kıyasla daha yüksek belirlenmiştir. Her iki domates çeşidinde tüm ABA uygulama zamanları ve konsantrasyonlarındaki artışa paralel olarak SOD, GuPX ve KAT enzim aktivitelerinin arttığı gözlemlenmiştir. Enzim aktivitelerindeki artışın 10 ve 50 µM dozlarında bitkide bir hasar meydana getirmediği ancak 100 µM ABA uygulamasının protein pigment ve bitki dokularında oksidatif hasar oluşturduğu saptanmıştır. Yapılan çalışmada tüm uygulama zamanları ve dozları içerisinde en yüksek protein miktarı 4. haftanın her hafta uygulama zamanında 1 µM ABA uygulanmış bitkilerde belirlenirken, en düşük değer aynı uygulama zamanında 100 µM ABA uygulama dozunda belirlenmiştir. Sonuç olarak 1- tohum ekiminden sonra, fidelerde ilk gerçek yaprakların çıkması itibariyle, 3 hafta süre ile her gün bir kere yapraklara püskürtme şeklinde uygulanacak 50 µM ABA uygulamasının, fidelerin aşırı uzamasını engelleyeceği ve yumaklaşmadan yeterli kök gelişimi sağlayacağı, aynı zamanda fidelerin yeşil rengini bozmayacağı belirlenmiştir. 2- yer sorunu ve çeşit özelliği olarak kök yumaklaşması sorunu yaşanmayan çeşitlerde, ayrıca fidelerin biyotik ve abiyotik stres koşullarına maruz kalabileceği düşünülen bölgeler için yapılacak üretimde, daha yeşil, gövde boyu uygun, antioksidan kapasitesi yüksek ve bölgedeki stres koşullarına ve şaşırtma stresine daha dayanıklı fideler elde edilmesi için tohum ekiminden sonra ilk gerçek yapraklar görüldüğünden itibaren 2 hafta süresince günlük olarak yapraklara püskürtme şeklinde 10 µM ABA uygulaması önerilmektedir.
In this study, the effect of ABA exposures in different time and concentrations to the physiologic, morphologic and other growth parameters of tomato seedlings were investigated to determine optimum concentration and exposure time which can be used on tomato seedling industry. In the seedling of Lycopersicon esculentum cv. Aspendos and Lycopersicon esculentum cv. Donna varieties, 0, 1, 10, 50 and 100 µM of ABA concentrations were daily sprayed to the tomato leaves during 1, 2, 3 and 4 weeks after the true leaves becomes visible. The plant samples were collected after each treatment period. In both cultivars while increasing of length, fresh and dry weight of shoot and root tissues were determined at 1-10 µM, they decreased at 50 and 100 µM ABA exposure compared with control. ABA exposure in low concentrations caused an increase in chlorophyll and carotenoid in both tomato cultivars (except the 14 days of 1 µM ABA treatment). However, 50 and 100 µM ABA caused a decrease in most exposure times compared to control samples. The anthocyanine contents in the all exposure times were determined in high level at 50 and 100 µM ABA from the control. In both cultivars, the increasing of SOD, GuPX and CAT enzyme activities were observed as paralel to all exposure time and concentrations of ABA. Increasing of enzyme activities did not occur any damage in plant tissues at 10 and 50 µM ABA concentrations, but the decreasing of protein and pigment contents and oxidative damages on plant tissues were found at 100 µM ABA concentrations. In this study, the highest and lowest level of protein amounts were determined at 1 and 100 µM ABA concentration for every week treatment of 4th week, respectively.Consequently, (i)After emergence of first true leaves, 50 µM ABA, sprayed to leaves with daily during three weeks were determined not only preventing to elongate in extreme level of tomato seedlings, but also to ensure optimum root development and green colour (ii) Daily sprey application of 10 µM ABA is recommended for two weeks after the leaveas becomes visible, for the types that don?t have root flocculation in the production, as well as produced in regions where it can cause biotic and abiotic stresses. This will yield seedlings resilient to stess with optimum stem length and green colour.