Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
164388		Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların ruh sağlığı / Metal health problems among children in foster family care system Yazar:SEVAL ÜSTÜNER Danışman: PROF. DR. NEŞE EROL Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Disiplinlerarası Sosyal Psikiyatri Ana Bilim Dalı Konu:Psikiyatri = Psychiatry Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2005 115 s.
Koruyucu Aile Bakımı Altındaki Çocukların Ruh Sağlığı Bu araştırmanın temel amacı, koruyucu aile yanında yaşayan çocukların davranış ve duygusal sorunlarını.koruyucu ailelerinden, öğretmenlerinden ve kendilerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda belirlemektir. Diğer amacı ise, koruyucu aile yanında yaşayan çocukların ruhsal sorunlarını, kurum bakımı altında ve öz ailesi yanında yaşayan çocuklarla karşılaştırmaktır. Son amacı ise bakım modellerine göre sorun davranışların görülme sıklığını belirlemektir. Bu amaçlar doğrultusunda Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü kayıtlarında bulunan ve Ankara'da yaşayan 6-17 yaşları arasında çocukları olan 39 koruyucu aile ile görüşülmüştür. Çocukların yaş ortalaması 10.7 dir, %33.3 ü erkek, %66.7 si kızdır. Ailelere "Koruyucu Aile Görüşme Formu", "6-18 Yaş Çocuk ve Gençlerde Davranış Değerlendirme Ölçeği" uygulanmış, çocukların öğretmenlerine "6-18 Yaş Çocuk ve Gençler için Öğretmen Bilgi Formu" gönderilmiş, ve gençlere "11-18 Yaş Grubu Gençler için Kendini Değerlendirme ölçeği" uygulanarak çoklu bilgi kaynaklarından bilgi elde edilmeye çalışılmıştır. Kontrol grubu olarak kullanılan yine SHÇEK'e bağlı ve Ankara ilinde bulunan ve kurum bakımı altında yaşayan 62 çocuk ile öz ailesi yanında büyüyen 62 çocuk yaş ve cinsiyet gibi değişkenler göz önünde bulundurularak olabildiğince eşitlenmeye çalışılarak benzer ölçekler kullanılarak karşılaştırılmıştır. Zihinsel ya da herhangi bir engeli olan çocuklar her üç grupta da çalışma dışı bırakılmıştır. Araştırma sonucunda çoklu bilgi kaynakları temel alındığında ve bakım sistemlerine göre puan ortalamaları karşılaştırıldığında; Toplam Problem puan ortalamasının Çocuk Yuvası/Yetiştirme Yurdunda büyüyen çocuklarda koruyucu aile ve de kendi ailesi yanında büyüyen çocuklara göre anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır. Diğer bir deyişle kurum bakımı altında yaşayan çocuklarda daha fazla sorun davranış saptanmıştır. Koruyucu aile ve kendi ailesi yanında büyüyen çocukların toplam problem puanı arasında ise anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Bakım modellerine göre çocuklarda sorun davranışların görülme sıklığı incelendiğinde; sorun davranışların görülme sıklığı öz aile yanında yaşayan çocuklarda %9.7, koruyucu aile yanında yaşayan çocuklarda %12.9, yuva- yurt gibi kuruluşlarda yaşayan çocuklarda ise %43.5 olarak bulunmuştur. Koruyucu aile yanında ve öz ailesi ile birlikte yaşayan çocuklar arasında sorun davranışların görülme sıklığı açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Ancak kuruluşlarda yaşayan çocuklarda sorun davranışların görülme sıklığı çok yüksektir. Araştırmamız, kurum bakımının çocukların ruh sağlığı açısından uygun olmadığını, bu sistemden koruyucu aile sistemine geçişin çocuğun gelişimini olumlu yönde etkileyeceğini ortaya koymuştur. Ayrıca, araştırmamızda öz aileleriyle görüşen koruyucu aile yanındaki çocukların, öz ailesiyle görüşmeyenlerden daha az davranış ve duygusal sorunlar gösterdiği saptanmıştır.. Bu sonuç çoklu bilgi kaynakları tarafından da 88desteklenmiştir. Bu konuda kurumun etkin olması ve öz aile-çocuk-koruyucu aile arasında dengeyi sağlaması ve psiko-sosyal danışmanlık yapması gereklidir. Tabii ki cinsel taciz, şiddet gibi durumlar için daha ileri değerlendirmeler yapılmalı ve kararlar ona göre verilmelidir. Sonuçlarımız koruyucu aile yanında yaşayan çocukların ruhsal sorunlarının, öz ailesi yanında yaşayan çocuklarla benzerlik gösterdiği doğrultusundadır. Çocuk Hakları Sözleşmesinde belirtilen çocuğun yüksek yararı göz önünde bulundurulduğunda, her çocuğun aile içinde yaşaması onun en doğal hakkıdır. Dolayısıyla öncelikle öz aileler desteklenmeli, herhangi bir sorun olduğunda koruyucu aile hizmeti devreye girmelidir. Ülkemizde bu sistemin geliştirilmesi, standartlarının belirlenmesine gereksinim vardır. Bu süreç içersinde çeşitli mesleki disiplinlerin ve kuruluşların bir arada işbirliği içinde çalışması toplumun kazancı olacaktır. Bu araştırma Ankara ilinde yaşayan 6-17 yaş arasında olan ve herhangi bir engeli olmayan koruyucu aile yanında yaşayan çocuklar ile sınırlıdır. Bu nedenle tüm koruyucu ailelere genellenemez ancak sonraki çalışmalara temel oluşturması açısından veri tabanı sağlamaktadır. Bir koruyucu ailemizin dileği olan" koruyucu aile kanatları altına alınmamış hiçbir yuva/yurt çocuğunun kalmaması" dileğini bizde paylaşıyoruz. Anahtar Sözcükler: Koruyucu aile, çocuk hakları, toplumsal kabul, etiketleme. 89
Mental Health Problems Among Children in Foster Family Care System The main aim of this study was to determine behavioral and emotional problems for Ankara sample of 6-17 year-olds, as reported by their foster parents, teachers and the children themselves. The other aim of the study was to identify the mental health problems of children in foster family care, in residential care systems and the children who live with their own families by comparing scores obtained from multiple sources. The third aim was to obtain data on the prevalence rates of problem behaviors in children from the three care systems by means of parent/caregiver reports. 39 foster families were interviewed by Foster Family Care Demographic Variables Form. Child Behavior Checklists (CBCLs) were also completed by the foster parents, caregivers of 62 children in residential care and the parents of 62 children who live with their own families. Teacher's Report Forms (TRFs) were completed by the teachers and Youth Self Report (YSRs) were completed by adolescents.The children with mental disabilities were excluded from this study. Each instrument (CBCL, TRF, YSR) for children and adolescents was scored for eight cross-informant syndromes, plus Internalizing, Externalizing groupings of the syndromes and Total problems. When the total problem scores compared based on care systems, significantly higher total problem scores were obtained in children who are in residential care. However no significant differences were found on the total problem scores for the children who are in foster family care when compared with the children living with their own parents by comparing scores obtained from multiple sources. The prevalence rate of total problems of the CBCL revealed a rate of 9.7% based on parent reports, 12.9 % based on foster family reports and 43.5 % based on caregiver reports in residential care system. Also in our study we've found that children who were in touch with their own family when in foster care, had less emotional and behavioral problems than the children who were not in touch with their own family. However, this was not the same on the issues of sexual abuse and parental violence. When these kind of problems arise the institution should be sensitive to give the proper care, mental health support and mediation between the child and the parents. Our final conclusion draws that there no significant difference between mental health problems of children living with foster families and the children living with their own families. When acted along with "child rights agreement" and when we keep the child's utmost benefit at the top of the list, it is found that encouraging foster parenting and putting standards at place, for this type of care is highly needed. Keywords: Foster family, children rights, stigmatization, social acceptance 90