Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
541868		Kentsel koruma alanlarında kamusal açık mekanların ve kentsel boşlukların değerlendirilmesi Beşiktaş Köyiçi örneği / An appraisal for open public places and urban open spaces in conservation areas the case of Besiktas, Koyici conservation area Yazar:FATMA NİHAN BALKAN Danışman: PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı / Kentsel Tasarım Bilim Dalı Konu:Şehircilik ve Bölge Planlama = Urban and Regional Planning Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 421 s.
Kentsel koruma alanları, bulundukları alan için çok önemli değerler olmasına ek olarak, uluslarası ölçekte korunma gerekliliği kabul edilmiş alanlardır. Bu alanların çevreleriyle birlikte bir bütün olduğu, yalnızca yapılardan ibaret olmadığı, müze olarak değil yaşayan alanlar olarak, sürdürülebilir bir biçimde korunması gerektiği kabul edilen olgulardandır. Tez çalışması kapsamında, bu kabulden yola çıkarak, kentsel koruma alanlarında, yaşayan mekanlar yaratmak için, koruma amaçlı imar planlarından fazlasının yapılması gerektiği önerilmektedir. Sözü edilen 'daha fazla', alanların daha kapsamlı ancak daha detaylı bir biçimde incelenmesi ve buna yönelik çalışmalar yapılması gerekliliğini ifade etmektedir. Ancak bu detaylı inceleme, yalnızca yapılar üzerinde değil, toplumun kesişme ve buluşma alanları olan kentsel boşluklar ve kamusal açık alanlar üzerinde önerilmektedir. Çünkü korunması gereken yalnızca tescilii kültür varlıkları değil, sit alanının veya tarihsel çevrenin bütünsel dokusu, karakteri ve sosyo-kültürel yapısıdır. Bir kentsel sit alanının değerini bunların tamamı birlikte tanımlar. Buna göre tez çalışmasının amacı kentsel sit alanı olarak kabul edilmiş alanlarda, yapıların çevrelerinde bulunan ve önemli değer taşıyan açık kamusal mekanların ve kentsel boşlukların değerlendirilerek alanın bir bütün olarak kente ve kentsel yaşama kazandırılmasını ve çevresel kalitesinin yükseltilmesini sağlamak için neler yapılabileceğinin, nasıl bir yöntem izleneceğinin araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda "kentsel koruma alanlarındaki kamusal açık alanlar ve kentsel boşluklar kentsel kaliteyi yükseltmek için ne şekilde değerlendirilebilir, bu amaçla nasıl bir yöntem izlenmesi gerekir?" sorusunun cevabı aranmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, tez kapsamında, birinci bölümde genel çerçeve ve çalışmanın önemi açıklanmış, belirlenen problem tanımlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, koruma / tarihsel çevrelerin korunması, kamusal açık mekanların mevcut kentsel dokularda ve tarihsel çevrelerdeki öneminin anlaşılmasına yönelik kavramlar irdelenmiştir. Tarihsel çevrenin bir bütün olarak korunması bilinci artık dünyada ve ülkemizde kabul edilmiştir. Bu bölümde bu bilincin gelişimi açıklanmıştır. Aynı zamanda önerilecek tasarımı yönlendirmesi için ülkemizdeki yasal çerçeve araştırılmış, korumayla ilgili konularda bütünsel yaklaşımın gelişmemiş olmasına eleştiriler getirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde bu amaca yönelik olan bu irdeleme uluslararası çalışmaların incelenmesiyle yapılmıştır. Koruma alanlarına yönelik değerlendirme çalışmaları olarak tanımlanabilecek bu çalışmalarda hangi yöntemlerin uygulandığı, nasıl bir sistem izlendiği, hangi detayda ve kapsamda araştırmalar sunulduğu irdelenmiştir. Çalışmanın bir sonraki bölümünde, sözü edilen değerlendirme örneklerinin irdelenmesi, açıklanması ve karşılaştırılması sonucunda ortaya çıkan bilgiler ışığında, 'kentsel koruma alanlarında kamusal açık mekanların ve kentsel boşlukların değerlendirilmesine yönelik model önerisi' getirilmiştir. Bu model öncelikli olarak irdelenen değerlendirme örneklerinin sistem ve yaklaşımlarının ülkemiz şartları ve koşulları da göz önünde bulundurularak, yukarıda, değerlendirme çalışmaları irdelenirken belirlenen soruların cevaplanması ve her alanın ve bu alan içerisindeki kentsel boşlukların kendi karakterine özel olarak değerlendirilmesini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Son bölümde ise bu modelin nasıl uygulanacağının açıklanması ve gösterilmesi için ise Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı üzerinde çalışma yapılmıştır. Tez kapsamında yapılan araştırmalara göre, kentsel / kamusal açık mekanların ve kentsel boşlukların tarihsel çevreler içerisinde büyük önem taşıdığı ve bu alanların daha iyi tasarlanması ile koruma kalitesinin artacağı kabul edilmiştir. Bu kabul ile incelenen örnekler, örneklerde üzerinde çalışılmış alanların mevcut durumu, tez kapsamında oluşturulan alt sorulara yanıt vermiş, önerilebilecek yöntem için altlık oluşturmuştur. İncelenen örnekler yalnızca önerilere yönelik olarak değil, değerlendirme, analiz, veri toplama ve özellikle Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı ile ilgili verilerin kayıt altına alınması anlamında da yöntem geliştirmeye yaramıştır. Bilinen planlama analizlerinin dışına çıkarak daha detaylı çalışmalar geliştirilmesi için altlık oluşturmuştur. Oluşturulan model sonrasında yapılan planalama ve tasarım çalışmalarına ek olarak önerilen geliştirmeler ile tarihsel çevrenin bütünleşik olarak korunması, bu karakteristik özel doku için önem taşıyan açık kamusal mekanların ve kentsel boşlukların kentsel koruma alanına kazandırılmasının ve tarihsel çevrenin kalitesinin yükseltilmesinin sağlanacağı kabul edilmektedir. Sonuç olarak ortaya çıkarılan çalışma, kentsel koruma alanı üzeride, öncesinde araştırılmış ve ortaya çıkarılmış olan, farklı yöntemler / anlayışlar ile oluşturulmuş bir kentsel tasarım çalışmasıdır. Tasarımın tek bir doğrusu yoktur ancak kentsel alandaki sorunlara çözüm üretmek için kararlar geliştirilmesi önem taşımaktadır. Kentsel tasarım çalışmasına ek olarak, Beşiktaş Köyiçi Kentsel Sit Alanı üzerinde, sözü edilen farklı yöntemler kullanılarak yapılan analizler ve irdelemeler de önem taşımaktadır. Bu analizlerin, mevcut durumu kayıt altına almak anlamında, planlama & tasarım disiplininde yeri bulunmaktadır.
Urban areas in modern-day Turkey become areas that can not meet the user needs, have increasing environmental pollution and with decreasing visual quality because they are without identity, impractical, their issues are not taken seriously and there are not enough correct studies. Especially in historic centers with high population density and defined as urban conservation areas, this issue is seriously increasing. This situation affects urban life, in other words, the quality of both constructed and social as well as natural environment. Urban design projects in such areas are not made by experts and not based on analyses and assessments causes a decline the comfort level of users, and this situation has a negative effect on the area's fabric. This issue has significant importance in urban conservation areas. Urban gaps and public spaces bring identity to cities, make gain economically, contributes to the urban and natural environment and lastly provide an environment for cultural activities (Madden, 2000). All of these values have importance for historic environments. In addition to these, the necessity of consideration of characteristic fabric found in historic environments as a whole is a fact accepted at an international level (The Declaration of Amsterdam, 1975). Historic urban environments are defined as fabrics which are formed of one street or more that forms integrity with historic, architectural, archaeological and artistic values (Zeren, 1991). Urban conservation areas are often seen as areas which become prominent due to their historical features, have many layers from previous eras, and areas, where many different cultures have lived, wandered, used and accordingly affected. Character and value of these areas matter not only in national but also international scale. These areas need to be cared for differently than other urban areas because of their values. The general approach to urban conservation areas in our country is limited to 1/5000, and 1/1000 scaled Conservation Plans defined in Law on the Conservation of Cultural and Natural Property. As long as this approach stays limited, important values and fabrics in conservation areas are in danger of coming up against extinction. It can clearly be stated that a 1/5000 scaled study is not enough for taking decisions on an important matter and special value like conservation area. Studies on this scale can only be prepared for taking upper scale decisions. The main aim of 1/1000 scaled implementation development plans is to decide on transportation and construction layout of the areas. Therefore, in conservation development plans, decisions are made on the protection of registered cultural assets that are required to be protected, or construction provisions for new buildings are determined, and detailed studies are carried out on the use of area and transportation axes. However, in the special and characteristic areas such as urban conservation areas, there is a need for much more than these decisions and the works to be prepared with details for the protection and evaluation of public open spaces and other gaps, which have an important place in the whole area. These open spaces are discussed with more importance in guide and assessment studies named 'guideline' or 'appraisal' in other countries. According to these evaluations, it is necessary to take important decisions regarding the evaluation of public open spaces and urban spaces as well as protection of the listed structures or determination of the construction conditions of the new buildings in the conservation studies related to the urban conservation areas in our country. Public spaces should not only be defined as size and location in conservation plans, but also detailed studies and decisions should be included to reveal the character and value of the area. The study aims to research a method to follow and what can be done to bring public spaces into urban and urban life by assessment of public spaces and urban gaps, and to improve environmental quality in areas accepted as an urban conservation site. The main question of the study is: 'How can public spaces and urban gaps be evaluated in order to improve urban quality, and what sort of method should be followed?' Historic environments' pattern states physical, cultural and socio-economical values of the mentioned area. Physical features are layers formed by historical development, buildings, streets, squares, yards and their relations with each other. The cultural and socio-economic structure can be defined as the characteristic features that formed with the historical event, different ethnic groups, their different lifestyles, day and night use, cultural specificities, their lifestyles, their interactions with urban space, and their characteristics. Conservation of historical sites aims to transfer these genuine, characteristic and specific values to future generations. In order to protect the physical and socio-cultural relations in the spaces mentioned above and in the urban areas, this thesis study is formed with six main sections. The figure indicating the scope of the thesis is prepared (see Figure 1.1). In the first part, the general framework and the importance of the subject are mentioned, and then the determined problem is defined. After that, the aim of the study, the scope and the work to solve the problem determined by the thesis study is included. In the second part, conservation/heritage site conservation notions and importance of public spaces in the urban fabric and historical sites concepts are examined. Conservation of historical sites as a whole comes insight at the beginning of 20th century and it is accepted around the World by the end of this century. In this section, the development of historical site awareness is briefly explained, and laws and regulations in Turkey emerged as a result of this development is scrutinised. In addition to this, the criteria for the design of public spaces are mentioned. In this part answers for two sub-question of this thesis, study is searched. These questions are; -Does better design of urban gaps increase the quality of urban conservation area? -Are there any criteria in order to increase the quality of urban gaps and which methods can be used? In the third section, assessment/guideline/implementation/conservation studies which are accepted to answer the sub-questions are examined. Four of the examples are chosen and studied. These examples are 'appraisal' studies made on conservation areas in England. 'what is done?' 'how it is done?' 'what kind of methods are used' questions are tried to be answered by examining the appraisal examples. This scrutinising is systematized, and four examples are evaluated under the same topics. Lastly, these appraisal examples are compared to each other, and same and different approaches are emphasized. Thus, a base is formed for the suggested model. In this section where appraisal examples are studied, answers for three subquestions which forms the purpose of this thesis study are searched. First two questions are tried to be answered conceptually in also the second section. The third question is answered in this part in order to show what can be done in practical terms. These questions are; -Does better design of urban gaps increase the quality of urban conservation area? -Are there any criteria in order to increase the quality of urban gaps and which methods can be used? -Is it possible to add new spaces to the urban gaps which are used actively and serve to public spaces? Which spaces can be added? In the fourth section, with consideration of the studies, explanation and comparison of appraisal examples, a model suggestion on 'appraisal of public spaces and urban gaps in urban conservation areas' is made. This model is prepared with the purpose of appraisal of each urban area and urban gap specifically for their character and answer abovementioned sub-questions which are defined with consideration of conditions of our country. Moreover, an answer is sought to this subquestion: -What kind of model/method can be proposed for development of urban gaps and public open spaces in our country? The fifth section is the section where implementation of appraisal model constituted in the previous section on Beşiktaş Köyiçi urban conservation area is stated. By taking into consideration of all suggestions in this appraisal study, research on the selected area related to subjects which are determined in the model is made, and new suggestions are made in order to improve urban spaces' quality and appraise urban gaps in the area. In this section, the final question tried to be answered; -How can the suggested model/system be applied in a selected area? In the sixth and last part of the thesis study, in addition to all researches, analyses and appraisals; suggestions and analyses prepared for Beşiktaş Köyiçi conservation area are considered, and information which arises with the result of thesis study is explained. Researched examples are useful for not only intended for proposals but also assessment, analysis, data acquisition and especially for developing a method in order to record the data related to Beşiktaş Köyiçi Urban Conservation Area. A base is formed to develop more detailed studies by going beyond known planning analyses. According to researches within the scope of thesis study, it is accepted that public spaces and urban gaps have significant importance inside heritage sites and designing better of these gaps will increase conservation quality. Conservation area examples which are researched and current situation of these studied areas answered the sub-questions formed in thesis and a base is formed for a proposed method with this acceptance. It is assumed that heritage sites are protected as integrated, public spaces and urban gaps which has importance for cha the characteristic pattern are brought in the urban area, and quality of heritage site is improved with proposed improvements in addition to planning and design studies carried out after created model. Ultimately an urban design study is prepared. This design study is made by using previous researches and different methods which are stated before. The design is a relative notion, but it is important to find solutions to problems in urban areas and heritage sites. Also, the analyses and studies made before the design are significant for recording the current condition of the urban area.