Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
127693		XVI. yüzyıl Halveti şiirinde din ve tasavvuf / Religion and sufism at sixteenth century in Khalwati poetry Yazar:ALİ ÖZTÜRK Danışman: PROF. DR. MEHMET AKKUŞ Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı / Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:16. yüzyıl = 16. century ; Din = Religion ; Halvetiyye = Halvetiyye ; Tasavvuf = Mystic ; Tasavvuf edebiyatı = Literature of mysticism ; Şiir = Poem	Onaylandı Doktora Türkçe 2003 334 s.
Tezimizde, Halvetiyye tarikatının ortaya çıkmasından XVI. Yüzyılın sonuna kadar meydana getirdiği manzum edebî birikim, dinî edebiyat perspektifinden incelemeye tabi tutulmuştur. Tezimiz, bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, Anadolu'da tasavvufî edebiyatın başlangıcı ana hatlarıyla tespit edilmeye çalışılmıştır. Girişte ayrıca, Halvetiyye tarikatının doğuşu ve Anadolu'da yayılması üzerinde durulmuş; Halvetiyye'den meydana gelen Ruşeniyye, Cemâliyye, Ahmediyye ve Şemsiyye olmak üzere dört ana kol hakkında bilgi verilmiştir. Tezimizin birinci bölümünde, Halveti şairler mensup oldukları kollara göre sınıflandırılmak suretiyle incelenmiştir. Bu bölümde, Halvetiyye'nin değişik kollarına müntesip 35 şair tanıtılmıştır. Bunlardan müstakil manzum eser sahibi 15'inin eserlerinin muhtevaları hakkında bilgi verilmiştir. Söz konusu eserlerin sayısı 54'tür. Bu bölümde ayrıca şiirleri bize ulaşmamış; ancak şair oldukları tahmin edilen Halvetiyye mensupları incelemeye dahil edilmiştir. Konumuzun sınırları gözetilerek Halvetiyye mensubu dîvân şairleri, sadece kısa biyografileri ile tezimizde yer almışlardır. Tezimizin ikinci bölümünde, tanıtmış olduğumuz Halvetî şairlere ait manzum eserler, edebî muhteva, dil ve üslûp, vezin, nazım şekilleri ayet ve hadis iktibasları ve Türk şiirine katkıları bakımından değerlendirilmiştir. Tezimizin bu bölümünde ayrıca, Halvetî şairlerce yazılan, Tevhîd, na't, münâcât, devriye, şathiyye vb. dinî-tasavvufî türlere dair şiirler tespit edilerek örneklendirilmek suretiyle incelenmiştir. Tezimizin üçüncü ve son bölümünde, Halvetî şairlerce tertip edile dîvânlardan dört tanesi, temel dinî ve tasavvufî bazı kavramlar çerçevesinde tahlile tabi tutulmuştur. İman ibadet ve tasavvufa dair bazı temel kavramlar, dîvânlarda yer aldığı şekliyle tespit edilmiş; dîvânlardaki aynı türdeki kavramlar, mukayeseli olarak örneklerle açıklanmıştır.
In the thesis the poetic literary accumulation formed by Khalwatiyyah Dervish Order from its origin to sixteenth century it is researched from the point view of religious literature. The thesis is formed by three chapter. In introduction chapter it is attempted generally to find out the beginning of Dervish literature. On the other hand, in the introduction it is overlooked at the origin of Khalwatiyyah Dervish Order and its diffusion in Anatolia. And it is given knowledge about Khalwatiyyah' s Basic Branches as Rushaniyyah, Jamaliyyah, Ahmadiyyah, Shamsiyyah. In the first chapter, Khalwati Poets were discussed by their classification according to branches to which they are belong. It is presented in this chapter, thirty five sufi poets belonging to different branches of Khalwatiyyah. It is given knowledge about books' contents of fifteen poets who is endowed with private poetic books. The total quantity of books mentioned is fifty four. On the other hand, the belongings of Khalwatiyyah who estimated as poets but whose poetries are not come to us are inserted also in to the research. Diwan Poets belonging to Khalwatiyyah is also placed in the thesis only with their short biographies, for our study's borders. In the second chapter, The poetic books that we presented in the thesis and which are belong to Khalwati poets are appreciated, from the point of view literary content, language and stilistic, poetry prosody, poetry styles, quotations of verses and hadith, and their conributions to Turkish poetry. On the other hand, it is firstly determined and thereafter discussed with examples, that the religious and mystic sort of poetries writed by Belongings of Khalwatiyyah. The names of this poetries' sorts are tawhid, na't, munajat, dawriyyah, shathiyyah. In the thirth and last chapter, it is analysed in the framework of some basic religious and mystic consepts, four poetry diwans belonging to Poets of Khalwatiyyah. Some basic concepts of faith, worship and mysticism are determined; and the same consepts are comperatively explained with examples.