Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
159690	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	19.yy. Mersin Kelenderis populasyonunun dişlerinin ve çenelerinin paleopatolojik açıdan incelenmesi / The paleopathological analyses of teeth and jaws of Mersin Kelenderis population of the 19.th. century Yazar:NEVİN ŞİMŞEK Danışman: PROF.DR. ERKSİN GÜLEÇ Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Antropoloji Ana Bilim Dalı / Paleoantropoloji Bilim Dalı Konu:Antropoloji = Anthropology Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2005 280 s.
Mersin-Kelenderis, 19.yy. ile tarihlenen tiyatro alanından çıkarılan 84 bireyden çene ve dişlere sahip oian 9'u bebek (% 19.56), 4*ü çocuk (% 8.69), I3'ü kadın (% 28.26), 20"si erkek (% 43.47) olan 46 bireye ait iskelet kalıntıları incelenmiş ve dişlerde ve çenelerde iz bırakan patolojik lezyoniann görülme sıklığı değerlendirilmiştir, bu lezyonlann nedenleri araştın İmiş, ağız sağlığı, besinlerinin niteliği, hazırlama teknikleri, toplumun sosyo-ekonomik durumu, yaşam biçimi, kültürel alışkanlıkları tespit edilerek, görülen hastalıklarla ilişkilendirilmiştir. 19.yy. Kelenderis toplumunun yaşam şekli ve ağız sağlığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Mersin-Kelenderis toplumu ile Eski Anadolu toplumlarının ağız ve diş sağlıklarını ortaya koyan paleopatolojik değerlendirmelerle karşılaştırılmıştır. Kelenderis toplumunu % 64.29' nu oluşturan erişkinlerinde, kadınlarda en yoğun ölümler 55-60 yaş grubunda erkeklerde ise 45-50 yaş grubunda yoğunlaştığı gözlenmiştir. Kelenderis çocuklarında en fazla ölüm oranı 0-2 yaş aralığında görülmektedir. Daha sonra ölümlerde hızlı bir düşüş gözlenmiştir. 4-6 yaş aralığında ise birey saptanmamıştır. 10 yaşından 18 yaşına kadar Kelenderis çocuklarının ölüm oranlarında biraz artış olmuştur 19. yy. Kelenderis toplumuna ait diş ve çenelerde, diş aşınması, diş çürüğü, hypoplasia, diştaşı, apse, periodontal hastalıklar, (aiveol kaybı), ölüm öncesi (premortem) diş kaybı gibi dişlerde ve çenelerde sıklıkla görülen patolojikolgular saptanmış ve değerlendirilmiştir. Bebek ve çocuklarda 67 süt dişi, 43 daimi diş, 1 üst çene, 3 alt çene, kadınlarda 1 09 diş, üst çene 8, alt çene 1 0, 293 alveol, erkeklerde 285 diş, üst çene 16. alî çene 18, 475 alveol saptanmıştır. 2 cinsiyeti belli olmayan bireye ait 10 diş. ve 3 izole diş değerlendirilmiştir. Yaptığımız çalışmada erişkin bireylere ait 450 diş, 52 çene (24 üst çene. 28 alt çene), erişkinlere ait 768 alveol, bebek ve çocuklara ait 67 diş, 4 çene ve 36 alveol üzerinde gerçekleştirilmiştir. 1 9.yy. Kelenderis toplumunda süt dişlerinde aşınma % 78, diş çürüğü % 27, hypoplasia % 9 oranında görülmüştür. Aşınmanın yüksek oranda olması bebeklerin anne sütü dışında dışarıdan aşınmaya neden olan ek gıdalar almaya başladıklarını göstermektedir. Süt dişlerinde rastlanan çürük oranın yüksek olması da bebeklik döneminde erken dönemde anne sütünden kesilmesi ve karbonhidrat ve şeker oranı yüksek gıdalarla beslendiklerini ortaya koymaktadır. Hypoplasia oluşumu, annenin hamilelik esnasında yetersiz ve kötü beslenmesi ve bebeklerin doğduktan sonra anne sütünden erken kesilmesi ile birlikte yaşadığı fizyolojik stres yaşadıklarını göstermektedir. Kelenderis toplumunda kadın ve erkeklerin daimi dişlerinde diş aşınması % 92,6, diş çürüğü % 28.42, hypoplasia % 51.01, diştaşı % 58.88, apse % 2.21, periodontal hastalıklar (alveol kaybı) % 100 ve ölüm öncesi diş kaybı (premortem) % 34.24 oranındadır. Bu çalışma sonucunda elde edilen verilerle 19 yy, Kelenderis toplumun tarım ve hayvancılığa dayak bir yaşam biçimine 227sahip olduğu düşünülmektedir. Düşük sosyo-ekonomik seviyede olan 19. yy. Kelenderis toplumunun, yetersiz beslenmiş ve ağız hijyenine özen göstermemişleridir. Beslenme rejimini genellikle iyi öğütülmüş rafine gıdalardan oluştuğu ve tahıl tarımına bağlı olarak karbonhidratlı ve şekerli besinlerin beslenme sistemlerinde oldukça yoğun yer aldığı söylenebilir. Kelenderis populasyonunun paleodiyetini tespit etmek amacıyla yapılan bir çalışmada Stronsiyum, çinko, baryum düzeyleri ve bu elementler arasındaki ilişkilerin incelenmesiyle toplumun bitkisel besinleri hayvansal besinlere göre daha fazla tükettiği sonucuna ulaşılmıştır (Çırak, 2003).
There are 84 individual's remains, dated 19m century, obtained from the excavations done at Mersin-Kelenderis theatre building area, 46 of which have been examined in this thesis. 9 of the individuals who has chin and dental remnants are babies (19.56%), 4 are kids (8.69%). 13 are women (28.26%) and 20 are men (43.47%). The frequency of 3 pathological lesions which leaves tracks on the chin and dents has been evaluated. It has been researched the causes of these lesions and they are related to the illnesses observed according to; mouth health, the characteristics of the nutriments, preparation techniques, the socio-economical standing of the society, living conditions and cultural habits. Thus, it has been tried to expose the 19th century Kelenderis population's living and mouth health conditions. It has been also researched the Mersin Kelenderis population's and ancient Anatolian civilization's paleopathologies! evaluations that indicates the differences and similarities between their mouth and tooth health conditions. The adults constitute 64.29% of Kelenderis society. It has been observed that the adult death rate of women is the highest at 55-60 and men are 45-50 age groups. The highest mortality rate of Kelenderis kids is between 0 and 2 years. It's been observed a sharp decrease at the death rates after this interval and there is no deaths observed between 4 and 6 years old individuals. There is a small increase of Kelenderis kids' mortality rate between 10 and 18 years.As pathology lesions, dental wear, dental caries, hypoplasia, dental calculus, dental abscess, periodontal disease (alveolar resorption), premortem tooth are identified in the Kelenderis population. 450 deciduous teeth, 67 permanent teeth 1 upper jaws, 3 lower jaws and 293 alveolae in the babies/ children. 109 teeth,8 upper jaws, 10 lower jaws. 293 alveolae in the females, 285 teeth, 16 upper jaws, 18 lower jaws, 475 alveolae in the males are determined. 2 ther specimens found in the cemetery region and in its surroundings are added to this findings. As a result, the total amount of the study material has reached up to 450 deciduous teeth, 67 permanent teeth, 52 jaws (24 upper jaws+ 28 lower jaws) and 768 alveolae. 78% dental wear at the deciduous teeth, 27% dental caries, and 9% hypoplasia is determined in the deciduous teeth in the T9m century Kelenderis population. The appearance of dental wear on the deciduous teeth especially between the ages of 1,5 -2 shows us that the babies received additional foods apart from the mother milk causing wear on their teeth. The high ratio of caries seen on the deciduous teeth suggests that, at the babyhood period they were nourished by foods that includes high rates of carbohydrates and sugar. The formation of hypoplasia shows that; mothers are insufficiently and poorly feed during the pregnancy and the babies didn't receive enough mother milk after birth which causes physiological stress.92.6% dental wear, 28,42% dental caries, 51,01% hypoplasia, 58,88% calculus. 2.21% abscess, 100% periodontal diseases (alveolar resorption), 34.24% before death (premortem) tooth loss are identified at Kelenderis population's male's and female's permanent tooth. According to data obtained from the research, it can be said that; Î9 century Kelenderis population's socio- economical level is considerably low; therefore they couldn't feed adequately and sufficiently. It is also obvious that mature individuals', especially male's, mouth hygiene were at very poor conditions. It can be said that 19 century Kelenderis populations diet constitutes of well grained rafine food. It is also observed that carbonhydrated and sugary foods were highly important in their diet system due to cereal agriculture. In a study it has been done an analysis of the Kelenderis population's paleodiet. This analysis is concluded with the consideration of the relationship among the elements; strontium, zinc, barium and their "levels of existence in vegetable nutrions more than carnivarous feeding ones. According to the data obtained from our research it can be said that Kelenderis populations' diet is based on vegetable nutrifacîs. 231