Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
214185		Turgut Özal'ın Başbakanlığu döneminde Türkiye-ABD ilişkileri / Turkey-USA relations in Turgut Ozal?s Premiership era Yazar:SİBEL KAVUNCU Danışman: PROF. DR. FARUK SÖNMEZOĞLU Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı Konu:Uluslararası İlişkiler = International Relations Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2006 317 s.
Turgut Özal'ın Başbakanlığı Döneminde Türkiye-ABD İlişkilerini konu alançalışma, esas olarak bir süreç analizi, bir diplomasi tarihi çalışmasıdır. Çalışmada, ikiülke ilişkilerinin hangi zeminde cereyan ettiğinin anlaşılabilmesi için ilk olarakuluslararası ortamın dönem içindeki görünümü incelenmiştir. 1970'lerin ikinciyarısından itibaren iki kutuplu sistemin yavaş yavaş yumuşamaya başladığı birdönemde, Sovyetler Birliği'nin 1979'da Afganistan'ı işgal etme kararı ve İran'dakirejim değişikliği ile uluslararası sistem tekrar sertleşmiştir. ABD'de Sovyetler'e karşısertlik politikası izleyeceğini söyleyen Ronald Reagan'ın seçimleri kazanarakişbaşına gelmesi ise, iki kutup arasındaki karşılıklı güvensizliği iyice arttırmış, ?yenisoğuk savaş? sözleri duyulmaya başlanmıştır. Bu koşulların hakim olduğu döneminuluslararası ortamı içinde ABD ve Türkiye'nin durumları siyasi, askeri ve ekonomikaçılardan değerlendirilerek iki ülke ilişkilerinde rol oynayan ve ilişkilere yön verenetmenlerin ortaya konulmasında bir çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır.İkinci olarak, Turgut Özal'ın Başbakan olduğu yıllarda dış politikaya bakışı,dış politika yönelimleri ele alınarak, Özal yönetimince o dönemde ABD'ye nasılbakıldığı, nasıl bir tutum benimsendiği incelenmiştir. Dönem içinde ABD'ninTürkiye değerlendirmesi de ele alınarak yaklaşımlarda bir karşılaştırmaya gidilmiştir.Çalışmanın son bölümünde ise genel olarak Turgut Özal'ın Başbakanlığıdöneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde ?artan bir iyileşme? olduğu şeklindeki yaygınkanının aksine, iki ülke ilişkilerinde birçoğu doğrudan ikili ilişkilerdenkaynaklanmasa da birdizi sorun olduğu ortaya konulmuş, dönem boyunca busorunların birbiriyle bağlantılı bir şekilde sürekli olarak gündeme geldiğine işaretedilmiştir. ABD ile ilk olarak, 1 Temmuz 1974'te haşhaş ekiminin serbestbırakılması sonrası gerginleşen, 1974 Kıbrıs Krizi ve ardından ABD Kongresitarafından Türkiye'ye silah ambargosu uygulanmasına dair alınan karar sonrasıgiderek soğuyan ilişkilerde Askeri Yönetim döneminden itibaren çok daha sıcak birzeminin olduğu bir döneme girilmiş, Turgut Özal'ın başbakanlığı döneminde iseoluşturulan bu sıcak zeminin geliştirilmesine çalışılmıştır. Ancak Özal'ın daha yakınilişkiler kurma yönünde gösterdiği tüm çabalara karşın, bu dönem boyunca iki ülkearasındaki ilişkiler yaşanan sorunlar bağlamında dümdüz, pürüzsüz olmamıştır.
The thesis, which takes the relations between Turkey and the US in TurgutÖzal?s premiership era essentially aims to present a period analysis, a diplomatichistory study. In order to understand the basis on which the relations between the twocountries progressed, the thesis analyzes the condition of the international arena inthat period. By mid-1970?s the bipolar system thawed. But with the Soviet invasionof Afghanistan in 1979 and the change of İran?s regime, detente came to an end andthe bipolar system became hard again. With Ronald Reagan?s coming into Officewho had taken a hard line toward the Soviet Union, the mutual lack of trust betweenthe two polars increased. And the term ?The New Cold War? has emerged. Underthese circumstences, the political, military and economic conditions of Turkey andUS were presented to establish a framework for an analysis of the factors whichformed basis of the relations between the two countries.Secondly in this study foreign policy views of Turgut Özal and his policytowards the US in his premiership years is examined. Additionally the US?s policytowards Turkey in that era is analyzed to compare the two countries approachtowards each other.In the third part of this thesis despite the widespread view that the relationsbetween Turkey and the US became closer in Özal?s premiership era, it is stated thatthere were many problems on the agenda between the two countries, and that most ofthese problems did not stem directly from their bilateral relations.With the Military Administration the relations between Turkey and the USbecame closer than they were by the mid-1970?s. The Turkish government tried todevelop these relations in the Özal period. Despite Özal?s efforts to develop a specialrelationship with the US, some of problems like; Aegean and Cyprus problemsbetween Turkey and Greece, DECA and the US aid, Armenian Resolutions and theKurdish question in the context of human rights policy influenced the two countriesrelations. For these reasons the relations between two countries were never free ofproblems in that period.