Tez No İndirme Tez Künye Durumu
210712
Hava kirliliği tahmininde çoklu regresyon analizi ve yapay sinir ağları yönteminin karşılaştırılması / Comparation of multiple regression analysis and neural network methods for predicting air pollution
Yazar:AHMET GÜRKAN YÜKSEK
Danışman: PROF.DR. DERVİŞ KARABOĞA
Yer Bilgisi: Cumhuriyet Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı / Sayısal Yöntemler Bilim Dalı
Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control ; İstatistik = Statistics
Dizin:Geri yayılım ağları = Back propagation networks ; Hava kalitesi = Air quality ; Çoklu regresyon analizi = Multiple regression analysis
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2007
281 s.
Son zamanlarda bölgesel olarak hava kalitesi modellerinin kurulmas ve bu modelleri kullanarak atmosferdeki kirleticilerin younluklarnn ve etkilerinin tahmini ile ilgili birçok bilimsel ara"trmalar yaplmaktadr. Bu tezin amac, hava kirlilii yani havadaki SO2 konsantrasyonu tahmini için Yapay Sinir Alar, Çoklu Dorusal Regresyon Analizi ve Bulank Sinir Alar yakla"mlar ile modellerin kurulmas ve bu modellerden elde edilen sonuçlarn kar"la"trlmasdr. Her yakla"mn kendisine ait avantaj ve dezavantajlar gözlenerek benzer çal"malarda daha uygun olan modelin seçilmesi için bir çal"ma yaplm"tr. Yakla"mlara ait sonuçlar üretebilmek için kullanlan veriler; uygulama alan olarak seçilen Sivas ili "ehir merkezine 1990-2004 yllarna ait hava kirlilii ve meteorolojik verileridir. Bu veriler “Devlet $statistik Enstitüsü”, “Devlet Meteoroloji $"leri Genel Müdürlüü”, “Sivas $l Halk Sal Laboratuarlar” ve daha önce benzer konularda yaplan bilimsel çal"malardan toplanarak hazrlanm" ve özel programlar aracl ile birle"tirilerek bir veri taban olu"turulmu"tur. Veri taban, Sivas "ehri il merkezinde be" dei"ik noktada ölçülen 10 adet meteorolojik ve 2 adet kirlilik parametrelerini içermektedir. Yapay Sinir Alar ile Bulank Sinir Alar için performans en yüksek modellerin belirlenmesi amacyla farkl a yaplar farkl eitim algoritmalar kullanlarak eitilmi" ve çok sayda deneyler gerçekle"tirilmi"tir. Elde edilen sonuçlardan, Yapay Sinir Ann üç model içerisinde en iyi performans sergiledii ve Bulank Sinir Ann Regrasyon Analizinden daha iyi ama Yapay Sinir Alarndan biraz kötü performans gösterdii görülmü"tür. Yapay Sinir Alar sistemlerin geli"tirilmesinde MATLAB program, Klasik Çoklu Dorusal Regresyon Analizi için de STATISTICA program kullanlm"tr. Anahtar kelimeler: Yapay Sinir Alar, Geri Yaylm Alar, Bulank Sinir Alar, Çoklu Dorusal Regresyon Analizi, Hava Kalitesi Modeli.
Recently, there have been quite a few scientific researches have been done on prediction the affect of air pollution on regional air quality models. The purpose of this thesis, is to built up a new model to predict the air pollution i.e., SO2 concentration and compare this model with the others which use Neural Network, Multiple Lineer Regression Analysis and Neuro Fuzzy estimation. In this study we determined which approaches is beter fit for a certain study. To produce the results for each approach we have use data which belong to 1994-2004 sivas region air pollution and methorological data. These data are optained from “Statistical Institute”, “Turkish State Meteorological Service”, ”Public Health Laboratory of Sivas” and other studies about this topic and data base were prepared. In this data base 10 methorological and 2 air pollution parameters that were measured 5 different points of sivas city of centrom exist. In order to determine the best performance of Neural Network and Neuro Fuzzy, we have used different training algorithms and several experimental runs. From these studies we have determined that Neural Networks has the best performance and the second best performance is belong to Neuro Fuzzy. We have use MATLAB to develop Neural Network approaches and STATISTICA for Multiple Linear Regression Analysis. Keywords: Neural Network, Backpropagation Network, Neuro Fuzzy Model, Multiple Lineer Regression Analaysis, Air Quality Model