Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
687303		Eski Mezopotamya'da değerli taşlar ve kullanım alanları / Precious stones and their usage area in Ancient Mesopotamia Yazar:SEMA ARSLAN Danışman: PROF. DR. HASAN ALİ ŞAHİN Yer Bilgisi: Erciyes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Değerli taşlar = Gemstones ; Eski Çağ = Old Age ; Eski Çağ tarihi = Old Age history ; Kıymetli madenler = Precious metals ; Mezopotamya = Mesopotamia ; Mücevher = Jewel ; Süs taşları = Gems	Onaylandı Doktora Türkçe 2021 329 s.
Bu çalışmada Eski Mezopotamya'da bilinen değerli taşlar, bu taşların mineralojik özellikleri ve genel kullanım alanları ele alınmıştır. Çalışmanın konusunu yaygın kabul gören değerli taşlar oluşturmaktadır. Bu değerli taşlar literatürde çoğunlukla süs taşları ya da mücevher taşları olarak adlandırılmaktadır. Mezopotamya'da mineraloji, petroloji ve taş işlemeciliği sahalarının gelişkinliği hem çivi yazılı metinlerle hem de arkeolojik verilerle desteklenmektedir. Bununla birlikte bu veriler Mezopotamya uygarlıklarının minerallere yüklediği anlamlar hakkında da bilgiler sunmuştur. Mezopotamya coğrafyası değerli taşlar bakımından zengin değildi. Bölgedeki uygarlıkların gelişimi ile birlikte taşlara, minerallere ve madenlere ihtiyaç arttı. Dolayısıyla değerli taşlar ve egzotik materyaller ticaret yoluyla elde edildi. Değerli taşlara ulaşılamadığı zamanlarda camcılık ve kimyasal zanaatlar vasıtasıyla bazı taş türleri üretildi. Çivi yazılı metinlerde bazı taşlar "dağ", "hakiki" veya "fırın" belirteçleriyle kaydedilmiştir. Mezopotamya'da değerli taşlar büyülü tasavvur edilmiştir ve onlara çeşitli manalar yüklenmiştir. İçinde değerli taşların da dahil olduğu amulet taşları farklı tılsımlı objeler haline getirilerek hem ritüellerde hem de medikal metinlerde geniş bir şekilde kullanılmıştır. Medikal metinlerde amulet taşlarının hazırlanışını ve kullanımını içeren geniş prosedürler kaydedilmiştir. Bunun yanı sıra değerli taşlar yüzük, kolye, küpe, diadem ve pandantif gibi aksesuarlarda tercih edilmiştir. Bu çalışmanın temel hedefi Mezopotamya kayıtlarının mineraloji ve petroloji dalları hakkında ne kadar zengin olduğunu gösterebilmektir. Çalışmanın diğer bir hedefi ise Mezopotamya uygarlıklarında değerli taşların ne kadar geniş bir yelpazede kullanıldığını ortaya koyabilmektir.
In this study, precious stones known in Ancient Mesopotamia, mineralogical properties and general usage areas of these stones are discussed. The issue of the study is the commonly accepted precious stones. These precious stones are often called ornamental stones or gemstones in the literature. The development of mineralogy, petrology and stone-working fields in Mesopotamia is supported by both cuneiform texts and archaeological data. In addition, these data also submited information about the meanings attributed to minerals by Mesopotamian Civilizations. The geography of Mesopotamia was not rich in precious stones. When precious stones were not available, some types of stone were produced through glassmaking and chemical crafts. In the cuneiform texts, some stones were recorded with "mountain", "genuine" or "kiln" markers. In Mesopotamia, precious stones were envisioned as magical and various meanings were attributed to them. Amulet stones, which is included precious stones, have been made into different talismanic objects and have been widely used in both rituals and medical texts. Extensive procedures involving the preparation and use of amulet stones are recorded in medical texts. In addition, precious stones were preferred in accessories such as rings, necklaces, earrings, diadems and pendants. The main aim of this study is to show how rich the Mesopotamian records are about mineralogy and petrology. Another aim of the study is to reveal the wide range of precious stones used in Mesopotamian Civilizations.