Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
288355		Türk Hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi / Recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish Law Yazar:MEHMET TEZGEL Danışman: PROF. DR. GÜLİN GÜNGÖR Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Özel Hukuk (Uluslararası Özel Hukuk) Ana Bilim Dalı Konu:Hukuk = Law Dizin:Boşanma = Divorce ; Tanıma = Recognition ; Tenfiz = Enforcement ; Türk hukuku = Turkish law ; Uluslararası hukuk = International law ; Uluslararası sözleşmeler = International conventions	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2011 402 s.
Çalışmamızda Türk hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi konusunu inceledik. Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi oldukça geniş kapsamlı bir konudur. Bu sebeple çalışmamızı iki noktada sınırlandırmayı uygun gördük. Öncelikle yabancı ülkelerden verilen tüm mahkeme kararı çeşitlerini değil, sadece boşanmaya ilişkin olanları çalışmamızın kapsamına aldık. Ayrıca yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizini Türk mevzuatı, hukuk doktrini ve mahkeme kararları ışığında inceledik; yabancı hukuk düzenleri ve o ülkelerde verilen mahkeme kararlarını çalışmamızın kapsamı dışında tuttuk.Çalışmamızda Türk hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizini seçmemizin sebebi konunun milletlerarası özel hukuk bakımından taşıdığı önem ve uygulamada çok sık karşılaşılan bir konu olmasıdır. Gerçekten yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi, kişilerin şahsî durumlarında hukukî güven ve istikrarı sağlamak bakımından önemlidir. Yabancı boşanma kararı tanınmakla eşler arasındaki evlilik birliğinin sona erdiği diğer ülkelerde de kabul edilmekte; topal evliliklerin, soybağı ve miras bakımından âdil olmayan sonuçların ortaya çıkması önlenmektedir. Bundan başka yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi, Türk hukuku bakımından özel bir öneme sahiptir. Bugün yurt dışında yaşayan ve sayıları milyonları aşan Türk vatandaşları, yabancı ülkelerde eşlerine karşı boşanma davası açmakta, elde ettikleri ilâmların tanınması ve tenfizi istemiyle Türk mahkemelerine başvurmaktadırlar. Türk mahkemelerine yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi için yapılan başvurular incelendiğinde yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin başvuruların çoğunlukta olduğu görülmektedir. Yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin başvuruların artması bu ilâmlara yasal düzenlemeler çerçevesinde uygulanacak hükümler bakımından çeşitli hukukî sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Çalışmamızda doktrinde yer alan görüşler ve mahkeme kararlarını dikkate alarak Türk hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizinde ortaya çıkan hukukî sorunlara çözüm önerileri sunulması amaçlanmıştır.Pozitif hukukumuzda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmamızda yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi konusunu genel olarak düzenleyen 5718 sayılı MÖHUK hükümlerini (m.50-59) esas aldık. Ayrıca konuyu mülga mevzuatın genel çerçevesi ile 5718 sayılı MÖHUK'ta öngörülen hükümleri karşılaştırarak tahlil ettik.Türk hukukunda yabancı boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi konulu tezimizi üç bölümde ele aldık.Tezimizin birinci bölümünde yabancı boşanma kararlarının tanınması başlığı altında tanıma koşulları, tanıma usûlü ve tanımanın sonuçları üzerinde durulmuştur. Tanımada aranmayan karşılıklılık koşulu tanıma bakımından özellik gösterdiği ölçüde incelenmiştir. Tanımaya konu olacak yabancı mahkeme kararlarının taşıması gereken nitelikler ön koşullar adı altında ele alınmış, daha sonra tanımanın asıl koşulları olarak yetki, kamu düzenine uygunluk ve savunma hakkına uygunluk hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Tanıma usûlü başlığı altında özellikle bağımsız tanıma davasında mahkemeye yöneltilen istemin niteliği belirlenmeye çalışılmış ve tanıma davasında karşı tarafa tebligat yapma zorunluluğunun bulunup bulunmadığı açıklanmıştır. Hakkında tanıma kararı verilen ya da tanınması reddedilen yabancı boşanma kararlarının doğuracağı hukukî sonuçlara da bu bölümde değinilmiştir.Tezimizin ikinci bölümünde yabancı boşanma kararlarının tenfizi incelenmiştir. Tenfiz koşullarından karşılıklılık koşulu hakkında ayrıntılı bilgi verilmiş, diğer koşullar ise tenfiz bakımından özellik gösterdiği ölçüde ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde, tenfiz davasında görevli ve yetkili mahkeme, teminat, taraflar, dava dilekçesine eklenecek belgeler, yargılama usûlü ve ispat yükü gibi tenfiz usûlüne ilişkin konulara geniş bir biçimde yer verilmiştir. Son olarak tenfizin sonuçları, tenfiz kararı ve tenfiz isteminin reddi kararı incelenmiştir.Tezimizin üçüncü bölümünde Türkiye'nin tarafı olduğu boşanma kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin çok taraflı sözleşmeler ile iki taraflı sözleşmelere yer verilmiş, sözleşmelerin amacı, konusu ile tanıma ve tenfiz koşulları açıklanmış, bu değerlendirmelerden faydalanılarak sözleşmelerin Türk hukukundaki yeri ve önemi tespit edilmiştir.Tezimiz, çalışmamız neticesinde yaptığımız değerlendirmeleri içeren sonuç bölümüyle tamamlanmıştır.
In the study, we analyzed the subject of recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish law. Recognition and enforcement of foreign divorce decisions is quite a comprehensive topic. For this reason, we agreed to narrow down the study to two points. Primarily, we did not include all foreign court decisions but only the ones pertaining to divorce. In addition, we analyzed the recognition and enforcement of foreign divorce decisions under the light of Turkish law doctrine and court decisions; we excluded foreign law system and the court decisions taken in these countries.The reason why we chose recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish law as the topic of the research is that it has importance in terms of international private law and is a very frequently encountered issue in practice. Indeed, recognition and enforcement of foreign divorce decisions is very important in ensuring the legal security and stability in personal matters. With the recognition of foreign divorce decisions, it is accepted that the unity of marriage between spouses has ended; occurrence of one-sided marriages and unfair outcomes of family bond and heritage are prevented. Beside this, recognition and enforcement of foreign divorce decisions has a special importance in Turkish law. Today, over millions of Turkish citizens go to courts to divorce their spouses and apply to Turkish courts for the recognition and enforcement of the verdicts they got. When the applications to Turkish courts for the recognition and enforcement of foreign court decisions are reviewed, it is seen that applications for the recognition and enforcement of foreign divorce decisions predominant ones. The increase in applications for the recognition and enforcement of foreign divorce decisions has caused some legal problems in terms of judgments to be applied to these verdicts according to legal regulations. Therefore, in this study, it was aimed to make suggestions for the solutions for the problems with the recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish law in consideration of views in the doctrine and court decisions.There is no particular regulation pertaining to the recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish positive law. For this reason, we based our study on the international private and procedure law (MÖHUK) with the number 5718 (clauses 50-59) that regulate the matter of recognition and enforcement of foreign divorce decisions in general. Furthermore, we analyzed the issue comparing the general ambit of the obsolete legislation and provisions in the international private and procedure law (MÖHUK) with the number 5718.We handled our dissertation on the recognition and enforcement of foreign divorce decisions in Turkish law in three chapters.In the first chapter, under the title of the recognition and enforcement of foreign divorce decisions, conditions of recognition, procedure of recognition, the outcomes of recognition were discussed. Reciprocity principle was analysed to the extent that it had significance in terms of recognition. The qualifications the foreign court decisions that would be the question of recognition should have were mentioned under the heading of prerequisites; and later detailed information about the jurisdiction, compatibility with public order, and compatibility with the right of defence, as main conditions, was given. Under the heading of recognition procedure, it was tried to determine the qualification of the request given to the court, particularly in independent recognition case, and it was explained whether these is an obligation to notify the respondent or not. The legal results of the foreign divorce decisions on which recognition or rejection decisions were made were also mentioned in this chapter.In the second chapter of the thesis, the enforcement of foreign divorce decisions was investigated. Detailed information was given on, among the enforcement conditions, the reciprocity principle, and other conditions were included to the extent they have significance in terms of enforcement. In addition, in this chapter, some issues related to procedure of enforcement such as court(s) competent and responsible in enforcement cases, assurance, parties, the documents to be attached to the petition, procedure of judgment, and burden of proof were largely included. Finally, the outcomes of enforcement, decision of enforcement, and rejection of enforcement claim were analysed in two sections.In the third section of the dissertation, multilateral and bilateral agreements pertaining to the recognition and enforcement of divorce decisions in which Turkey is involved were given; the aims, contents, and conditions of enforcement were explained; depending on these judgments, the role and importance of these agreements were determined.The dissertation ended with the conclusion section including the interpretations after the study.