Tez No İndirme Tez Künye Durumu
479743
Güneş benzeri titreşim yapan yıldızların yapısı ve evrimi / Structure and evolution of solar-like oscillaton stars
Yazar:ZEYNEP ÇELİK ORHAN
Danışman: PROF. DR. MUTLU YILDIZ
Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
Konu:Astronomi ve Uzay Bilimleri = Astronomy and Space Sciences
Dizin:Değişen yıldızlar = Variable stars ; Zonklayan yıldızlar = Pulsating stars
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2017
183 s.
Güneş benzeri titreşim yapan yıldızlar üzerine yapılan çalışmalar CoRoT (2006) ve Kepler (2009) uzay araçlarının duyarlı ve kaliteli gözlem verileriyle günümüzde oldukça önem kazanmıştır. Gözlenen çok sayıda titreşim frekansı sayesinde, artık yıldızların özeği ve özeğine yakın bölgeleri hakkında bilgi sahibi olunabilir. Ayrıca bu tür yıldızların titreşim frekansları ve etkin sıcaklıkları kullanılarak temel parametreleri (kütle, yarıçap, etkin sıcaklık, yaş vb.) duyarlı bir şekilde elde edilebilir. Bu frekanslar ile yıldızların temel fiziksel parametreleri ilişkilendirilebilir. Bu bağıntılara "ölçeklendirme ilişkisi" adı verilir. Bu tez kapsamında Güneş benzeri titreşim gösteren yıldızlar MESA ve ANKİ evrim kodları kullanılarak incelenmiştir. İlk olarak Güneş kompozisyonundaki modeller hesaplanmıştır. Bu modeller için elde edilen frekanslar detaylı olarak incelenmiştir. Böylece frekansa karşı büyük ayrılma grafiklerinde düşmeler gözlenmiştir. Bu düşmelere minimum adı verilmiştir. Bu sayede yıldızların temel parametreleri arasında ilişkiler kurularak literatürde var olan ölçeklendirme ilişkisine yeni bir yaklaşım getirilmiştir. Bu yapılan yaklaşımlarla anakol yıldızları için oldukça iyi sonuçlar elde edilmiştir. Son olarak, sismik ve sismik olmayan gözlemsel parametreleri bilinen 15 evrimleşmiş yıldız seçildi. Bu seçilen yıldızlar MESA evrim koduyla modellenmiştir. Böylece ölçeklendirme ilişkisinin evrimleşmiş bu yıldızlarda testleri yapılmıştır. Bu çalışmada Güneş benzeri titreşim yapan yıldızların frekansları iyi bir şekilde temsil edildiğinde yaşın da belli bir duyarlılıkta (yaklaşık 3 Gyıl gibi bir hata aralığında) elde edilebileceği ortaya çıkmıştır. Ayrıca minimumlar kullanılarak geliştirilen ölçeklendirme ilişkisinin de oldukça iyi sonuçlar verdiği görülmüştür.
Thanks to accurate and high-quality observational data of CoRoT (2006) and Kepler (2009), the studies on solar–like oscillating stars have gained now a significant importance in the recent years. With a very large number of the observed oscillation (data) frequencies, we can analyse on the core and close of the core in a star. Furthermore, the fundemantal physical parameters (mass, radius, effective temperature and age) of a star, can be determined by using these sismic constraints and effective temperature coming from the sprectoscopy. These relations are called "scaling relations" in the literature. In this thesis, the solar-like oscillations stars were analysed by using the different stellar interior codes (ANKİ and MESA). First, the frequencies were obtained from the interior model. These model frequencies have been analysed. Consequently, we obtain a decrease in the large separation as a function of frequency. These decreases called as minimum. Therefore, the conventionel scaling relations are have been modified by using these minima. This approach gives very good results for main sequence stars. At the end, we selected fifteen evolved stars the observed parameters are taken from the literature. The models were computed by the MESA evolution code. The new scaling relations are tested on these evolved stars. The age of the system can be obtain with a good accurary (error range is almost 3 Gyr) if the theoretical frequency is correspond well with the observed frequency. Also, the scaling relations with minima are in good agreement with observed values.