Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
268922		Context based interoperability to support infrastructure management in municipalities / Belediye sınırları içerisindeki alt yapıların yönetilmesi için bağlam tabanlı birlikte çalışabilirlik Yazar:EMRAH TUFAN Danışman: DOÇ. DR. HALİT OĞUZTÜZÜN ; DOÇ. DR. ZUHAL AKYÜREK Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Jeodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı Konu:Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol = Computer Engineering and Computer Science and Control Dizin:Ontoloji = Ontology	Onaylandı Doktora İngilizce 2010 200 s.
Altyapı şirketlerinin oluşturmuş olduğu coğrafi bilgi sistemleri (CBS) arasındakibirlikte çalışabilirlik ele alınması gereken bir sorundur. Altyapı şirketleri, birtaraftan kesintisiz bir servis sunabilmek amacıyla bakım, onarım gibi günlükfaaliyetleri gerçekleştirmenin yanısıra, bir taraftan da sel, deprem gibi bir andaortaya çıkabilecek olayları da yönetmek durumundadırlar. Bahsettiğimiz olaylarıntamamı, altyapı firmaları üzerinde bir etkiye sahiptir ve her bir firma bu etkiyedeğişik tepkiler vermektedir. Ayrıca altyapı firmalarının vermiş olduğu butepkilerin de muhakkak ki bazı sonuçları vardır. Bu sonuçları CBS ortamındamodelleyebilmek için, altyapı firmalarının kendi aralarında bilgi paylaşımına sahipolması gerekmektedir ki bu durum da birlikte çalışabilirlik problemi olaraktanımlanabilir.Altyapı sistemleri bakım ve onarım çalışmaları, sel gibi durumların içerisindenormal operasyon zamanlarından farklı bir şekilde davranırlar. Dolayısıyla bu gibidurumlarda, altyapı şirketlerinin ve altyapı sistemlerinin vereceği tepki, altyapınıniçerisinde bulunduğu duruma göre şekillendirilmelidir. Diğer bir deyişle, her biraltyapı içerisinde bulunduğu bağlama göre değerlendirilmelidir.Bu çalışma, farklı altyapı şirketlerinin kurgulamış olduğu CBS'ler arasında bağlamtabanlı bir birlikte çalışabilirlik modeli bulmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmadakullanılan model ontoloji tabanlıdır ve ontolojiler içerisindeki kavramlar değişikbağlamlar içerisinde farklı anlamlar içerebileceğinden, ontoloji tabanlı bağlammodelleme yöntemi kullanılmıştır.Çalışmada, iki farklı altyapı şirketinin CBSleri için örnek bir uygulamageliştirilmiştir. Bu şirketler elektrik dağıtım şirketi olan BEDAŞ vetelekominikasyon şirketi olan Türk Telekom'dur. Fakat kullanılan yöntemin esnekolması sebebiyle daha fazla CBS de uygulamaya dahil edilebilir. Ayrıca acil durumve bakım onarım işlemleri ise örnek bağlamlar olarak seçilmiştir. Örnek olarakalınan altyapılar uygulama ontolojileri olarak kurgulanmış ve bakım onarım işleri,acil durum senaryoları ise bağlam ontolojileri tabanlı olarak modellenmiştir.Uygulama ontolojileri ise en üst seviye ontolojilerden türetilmiştir. Çalışmadakullanılan en üst seviye ontolojiler ise, coğrafi verilen modellenmesi için kullanılanMekansal Gösterim Ontolojisi ve ortak kullanılan elemanları anlatmak içinkullanılan Ortak Kelimeler Ontolojisidir. Mekansal Gösterim Ontolojisininkurgulanmasında ISO 19107 standartı kullanılmıştır. Uygulama ve bağlamontolojileri ile birlikte, Anlamsal Ağ Kural Dili (AAKD) ile oluşturulmuş kurallarbilgi tabanını oluşturmaktadır. OWL ve AAKD ontolojileri desteğinden ötürü bilgitabanı üzerinde uslamlama yapmak için, Java platformu uyumlu bir kural motoruolan ?Jess? kullanılmıştır. Jess SWRL ile yazılmış olan kuralları çalıştırarak, altyapışirketleri tarafından gerçekleştirilen olaylar sonucunda yapılması gerekenaksiyonları bulmak için kullanılmıştır.
Interoperability between Geographic Information System (GIS) of differentinfrastructure companies is still a problem to be handled. Infrastructure companiesdeal with many operations as a part of their daily routine such as a regularmaintenance, or sometimes they deal with unexpected situations such as amalfunction due to natural event, like a flood or an earthquake. These situationsmay affect all companies and affected infrastructure companies response to theseeffects. Responses may result in consequences and in order to model theseconsequences on GIS, GISs are able to share information, which brings theinteroperability problem into the scene.The present research, aims at finding an answer to interoperability problem betweenGISs of different companies by considering contextual information. During thestudy, the geographical features are handled as the major concern andinteroperability problem is examined by targeting them. The model constructed inthis research is based on the ontology and because the meaning of the terms in theontology depends on the context, ontology based context modeling is also used.In this research, a system implementation is done for two different GISs of twoinfrastructure companies, which are electricity (BEDAŞ) and telecommunication(Türk Telekom) systems. On the other hand the system implemented is flexible andopen to integration of other GIS systems. Maintenance and emergency situations arechosen as sample contexts for this research. The ontologies of sampleinfrastructures are constructed as application ontologies, which are derived fromupper ontologies. On the other hand, context ontologies are used to model themaintenance and emergency. Geometric characteristics of entities are defined byanother ontology which depends on ISO 19107 as a base. Together with the contextontologies and application ontologies, Semantic Web Rule Language (SWRL) isused to complete the knowledge base. ?Jess?, the Rule Engine for the Java Platform,is used as a reasoner because of its SWRL and Web Ontology Language (OWL)ontology support. Jess is used to make reasoning on SWRL rules to find outnecessary actions to be taken as a result of an event performed by the infrastructurecompanies.