VENTİLE PRETERMLERDE ENDOTRAKEAL ASPİRASYON SIRASINDA UYGULANAN ÜÇ FARKLI NONFARMAKOLOJİK YÖNTEMİN AĞRI VE FİZYOLOJİK BULGULAR ÜZERİNE ETKİSİ
Ayşe ŞENER TAPLAK
Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Hemşirelik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ekim 2017
Danışman: Doç. Dr. Meral BAYAT
ÖZET
Mekanik ventilatör tedavisi uygulanan preterm yenidoğanlar başta endotrakeal aspirasyon işlemi olmak üzere birçok invaziv girişim nedeniyle ağrı deneyimlemektedirler. Yenidoğanların ağrılarını sözel olarak ifade edememeleri nedeni ile geçerli, güvenilir, seçici ve duyarlı ölçeklerle ağrı değerlendirmelerinin yapılması ve ağrı yönetiminde etkili nonfarmakolojik yöntemlerin kullanılması önemlidir.
Bu araştırma Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Tıp Fakültesi Hastaneleri Fevzi Mercan-Mustafa Eraslan Çocuk Hastanesi Prof. Dr. Neşide Çetin Yenidoğan Ünitesi'nde yapılmıştır. Araştırma iki aşamadan oluşmuş olup, birinci aşamasında PIPP-R ölçeğinin geçerlik-güvenirlik ve seçicilik -duyarlılık çalışmaları metodolojik olarak ve ikinci aşamasında ventile pretermlerde endotrakeal aspirasyon sırasında uygulanan anne sütü kokusu, beyaz gürültü ve cenin pozisyonunun ağrı ve fizyolojik bulgular üzerine etkisi randomize kontrollü deneysel çalışma olarak yapılmıştır.
Araştırmanın birinci aşamasının örneklemini 26-42. gestasyon haftasında 200 yenidoğan oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğünün yeterliliğine Kaiser-Meyer-Olkin testi (0.80) ve Barlett's testine (0.000) göre bakılmış ve örneklem sayısının yeterli olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasının örneklemini, randomizasyon yöntemine göre anne sütü kokusu (n=20), beyaz gürültü (n=20), cenin pozisyonu (n=20) ve kontrol grubuna (n=20) dâhil edilen toplam 80 preterm yenidoğan oluşturmuştur. Örneklem sayısının yeterliliği güç analizine göre belirlenmiş olup çalışmanın gücü 0.932 olarak bulunmuştur.
Araştırmada veriler Yenidoğan Değerlendirme Veri Formu ve PIPP-R ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde faktör analizi, korelasyon analizi, kruskall-wallis varyans analizi, paired t testi, rMANOVA ve Bonferroni testleri kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında, ölçeğin faktör analizi sonucunda üç faktörden oluştuğu ve cronbach alfa iç tutarlılık katsayısının 0.840 olduğu belirlenmiştir. Gözlemciler arası uyum 0.944-1.000 arasında bulunmuştur. Araştırmanın ikinci aşamasında, endotrakeal aspirasyon işleminden önce yenidoğanların rahatlatılmasında beyaz gürültü ve cenin pozisyonunun, anne sütü kokusu ve kontrol grubuna göre daha etkili olduğu saptanmıştır (p<0.05). Endotrakeal aspirasyon işlemi sırasında ağrının azaltılmasında gruplar arasında istatistiksel olarak önemli fark bulunmamıştır (p>0.05). İşlem sonrasında preterm yenidoğanların toparlanmalarında cenin pozisyonunun, anne sütü kokusu, beyaz gürültü ve kontrol grubuna göre daha etkili olduğu saptanmıştır (p<0.05).
Yenidoğan ünitelerinde invaziv girişimlere bağlı ağrı değerlendirilmesinde geçerli, güvenilir, seçici ve duyarlı bir ölçüm aracı olan PIPP-R'ın kullanılması ve ağrının azaltılması, yenidoğanın rahatı ve konforunun arttırılması amacıyla nonfarmakolojik yöntemlerin kullanılması önerilir.
Anahtar kelimeler: Ağrı; nonfarmakolojik yöntem; PIPP-R; yenidoğan.
|
THE EFFECT of THREE NONPHARMACOLOGIC METHODS for on THE PAIN and PHYSIOLOGICAL FINDINGS DURING ENDOTRACHEAL SUCTIONING in VENTILATED NEWBORNS
Ayşe ŞENER TAPLAK
Erciyes University, Institution of Health Sciences
Department of Nursing, Doctoral Thesis, November 2017
Supervisor: Assoc. Dr. Meral BAYAT
ABSTRACT
Newborns undergoing mechanical ventilation suffer pain due to many invasive procedures, especially endotracheal aspiration. Because newborns cannot express their pain verbally, it is important to make their pain assessments with valid, reliable, selective and sensitive measuring tools and to implement non-pharmacologic methods effective in pain management.
The study was conducted in Dr. Neşide Çetin Newborns Unit, Fevzi Mercan-Mustafa Eraslan Children's Hospital, Medical Faculty, Erciyes University. This study consists of two stages. In the first stage of the study, the validity-reliability and selectivity -sensivity study of the Turkish version of the Premature Infant Pain Profile-Revised (PIPP-R) scale was performed methodologically and ın the second stage, conducted as a randomized controlled empirical study, the effect of breast milk odour, white noise and facilitated tucking position on the pain, behavioral responses and physiological changes in ventilated preterms during endotracheal aspiration was determined.
In the first stage of the study, the validity-reliability and selectivity -sensivity studies of the PIPP-R scale were performed with 200 newborns born at 26-42. The adequacy of the sample size was evaluated according to the Kaiser-Meyer-Olkin (0.80) test and Barlett's test (0.000) and it was determined that the number of samples was sufficient. In the second stage of the study, 80 preterm newborns were assigned to the breast milk odour (n=20), white noise (n=20), facilitated tucking position (n=20) and control groups (n=20) through the randomization method. Each group included 20 preterm newborns. The power of the study was 0.932.
The study data were collected with the Infant Evaluation Data Form and the PIPP-R scale. The data were analyzed with the factor analysis, correlation analysis, kruskall-wallis variance analysis, paired t test, rMANOVA and bonferroni tests. In the first stage of the study, the factor analysis revealed that the scale had three factors and that its Cronbach's alpha internal consistency coefficient was 0.840. Inter-observer consistency for each item of the scale was over 0.944-1.000. In the second stage of the study, it was determined that the ınfants in the white noise and facilitated tucking position groups were more relieved than the newborns in the breast milk smell and control groups before the endotracheal aspiration (p<0.05). However, the difference between the groups in terms of reducing pain during the endotracheal aspiration was not statistically significant (p>0.05). After the procedure, it was determined that the preterm infants in the fetal position group recovered earlier than the preterm newborns in the breast milk odour, white noise and control groups (p<0.05). It is recommended to use the PIPP-R scale, since it is a valid, reliable, selective and precise measurement tool in the assessment of pain and effects of non-pharmacologic methods used to reduce pain due to invasive procedures and to enhance the newborn's comfort.
Key words: Pain; nonpharmacologic method; PIPP-R; newborn. |