Çalışmamız, yaşlılarda sağlık ve yaşam kalitesini geliştirmede birincil bakımın
yerini vurgulamak amacıyla yapılmıştır. Amaç; araştırmaya katılmayı kabul eden
bireylerde uygulanan anket ile Antalya İl Merkezinde sağlık hizmetlerinin ekolojisi
konusunda bilgi edinilmeye çalışılmıştır.
01.08.201031.08.2010 tarihleri arasında Antalya İli Sağlık Bakanlığına bağlı
sağlık ocaklarında tabakalı sistematik örnekleme tekniği ile seçilen ETF kartlarındaki 65
yaş ve üstü bireyler alınmıştır. Bu çalışma için yapılan örneklem hesabında 1000 kişiye
uygulama uygun görülmüştür.
Ağustos ayında Antalya İl Sağlık Müdürlüğünde ETFde yaşlı nüfusu yoğun olan
sekiz sağlık ocağı rasgele seçilip, sağlık ocaklarındaki ETF kartlarından 65 yaş ve üstü
kişilere hanelerinde ulaşılarak gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra anketler yapılmıştır.
Buna göre araştırmamıza katılan bireylerin 699u sağlık problemi yaşamış, 279u mevcut
sağlık sorununu çözmek için sağlık ocağı hekimine başvurmuş, 211i hastanede ayaktan
tedavi almış, 8i alternatif tıp denemiş, 39u evde bulunan ve daha önce doktor tarafından
reçete edilen ilaçları kullanmıştır. 60 kişi acil poliklinik başvurusunda bulunmuş, 7sinin
acilden ilgili bölüme yatırılarak, 53ünün ayaktan tedavi aldığı saptanmıştır.
65 yaş ve üstü bireylerin yapılan çalışmada son bir ayda doktora/sağlık kurumuna
başvurmalarını gerektiren sağlık sorununun nedeni olarak %77,5 kişi kronik sorun için
kontrol ve nüks muayenesi, %9,2sinin akut sorun (başlangıcından beri üç aydan az süre
geçmiş), %0,7sinin de pre/post operatif muayene olduğu gösterilmiştir.
Katılımcıların mevcut sağlık problemleri nedeniyle başvurdukları sağlık
kurumundan %68i başka bir sağlık kurumuna sevk edilmiş, %32si edilmemiştir. Sevk
edilen hastaların %25,3ü sevk edildiği kurum tarafından hastaneye yatırılarak tedavi
edilmiş, %74,7si ayaktan tedavi edilmiş olarak saptanmıştır (n=992).
Birincil bakım, toplum içindeki bireyler ve aileler için, evrensel olarak kabul
edilebilir, uygulanabilir, bilimsel ve sosyal yöntemler ve teknolojiye dayalı gerekli bir
sağlık bakımıdır. Tüm ülkenin sağlık sistemine, toplumun sosyal ekonomik gelişimine
uygun olarak yapılandırılır. Ulusal sağlık sistemindeki bireyler, aileler ve toplum için ilk
temas noktasıdır. İnsanların yaşadıkları ve çalıştıkları yere en yakın yerde, ulaşılabilirdir.
Birincil bakım Alma-Ata bildirgesinden sonra tüm dünyada ulusal sağlık
sistemlerinde dikkate alınmaya başlamış ve sağlık bakımı sunumunun temeline yerleştirilmeye başlamıştır. Pek çok ülkede birincil bakım sağlık hizmetleri aile hekimleri
tarafından sunulur. Ülkemizde birincil bakım hizmetleri yeni bir yapılanma içindedir.
Günümüzde birincil bakım tanımı olarak kabul edilen tanım ?bireysel sağlık bakım
gereksinimlerinin büyük çoğunluğunu belirleyen, hastalarla sürekli bir ortaklık geliştiren
ve aile ve toplum bağlamında bunu uygulayan sorumlu klinisyenler tarafından entegre,
ulaşılabilir sağlık bakımı hizmetlerinin sağlanmasıdır? tanımıdır. Bu bağlamda birincil
bakım hekimlerinin hizmet sundukları toplumun sağlık durumunu, sağlık davranışlarını,
sağlık hizmetini nasıl kullandığını, sağlık inançlarını bilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak 65 yaş ve üstü yaşlı bireylerin sağlık arayışlarına yönelik yaptığımız
bu araştırma ile birinci basamak sağlık hizmetlerinin önemini vurguladığımız ve Antalya
ilinde 65 yaş ve üstü bireylerin sağlık davranışlarını tespit ettiğimiz kanısındayız.
|