Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
206883	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	19. yüzyıldan günümüze İstanbul eğlence hayatında fasıl / Yazar:FİKRET MERVE EKEN Danışman: PROF. ŞEHVAR BEŞİROLU Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Müzikoloji Ana Bilim Dalı Konu:Müzik = Music Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2007 109 s.
Fasıl geleneksel anlamıyla bir Peşrev, bir Kâr, iki Beste, Ağır Semai, YürükSemai ve bir Saz semaisi'nden oluşan eserlerin ardı ardına belirli bir kuralçerçevesinde seslendirildiği icra şekli olarak tanımlanabilir. Osmanlı döneminde,İstanbul ve Anadolu'da fasıl olarak icra edilen türe benzer şekilde, Halep ve Şam'daVasla; Tunus'da Ma'aluf ve Endülüs Arap icralarında Muvashha gibi toplu icrageleneği türleri vardır. Eski yazmalarda ve seyahatnamelerde, bugün bildiğimiz fasılicrasına yakın tanımların bulunduğunu görmekteyiz. Fasıl adını en erken 15.yy'danitibaren görmekteyiz. Fasıl adının geçtiği en eski yazmalardan bir tanesi deDernschwam'ın seyahatnamesidir. Burada Osmanlı'daki fasıl icrasında kullanılanenstrümanlardan bahsedilmektedir. 17.yy'da Fasıl kelimesini Evliya Çelebi'ninseyahatnamesinde görmekteyiz. Fakat bugüne kadar fasıl hakkında yapılan enaçıklayıcı tanım 18.yy'da Kantemiroğlu tarafından Kitâbu ilmi'l-Mûsiki a'la vechi'lhurûfat eserinde yapılmıştır. Bu eserde bugün bildiğimiz fasıl şekline en yakıntanımlamalar bulunmaktadır ve fasıl formu ayrıntılı bir şekilde açıklanmış ve fasıldaokunması gereken formlar ve sıralamaları açıkça belirtilmiştir.19.yy'da ise şarkı formu, popüler olmasıyla beraber fasıl icrasına girmiştir.Şarkı formunun bu dönemden itibaren fasıl icrasında baskın bir şekilde yer almasıylabirlikte fasıl icrası farklı bir kimlik kazanmıştır. Bu icralarda önce Peşrev'lebaşlanırdı ve özellikle şarkı formundan eserler Ağır Aksaktan başlayarak gittikçedaha hafif usullere kadar varan şarkılardan oluşan sözlü eserler, köçekçe vetavşancalar yer alırdı ve genellikle Saz Semaisi veya Oyun Havası, Longa ve Sirtogibi eserlerle son bulurdu. Fasıl icrasını diğer icralardan ayıran en belirgin özellikicranın devamlılık arz etmesidir. Özellikle 19.yy'ın sonlarında açılan ilk gazinolardada fasıl bu şekilde icra edilmeye başlandı. 20.yy'da sözü edilen fasıllar da bu şekildeicra edilirdi.?Toplumdaki genel ve özel değişimler, müziği etkiler?(Bruno Nettl)görüşünden yola çıktığımızda, belki geleneksel icranın değişim nedenlerine ulaşmakmümkün olacaktır. Bir toplumdaki değişim birdenbire ortaya çıkmaz, ancak varolanbir değişim sürecini köşetaşı olarak nitelendirebileceğimiz bazı olaylar veyadurumlar daha da hızlandırır ya da ortaya çıkartır. İstanbul için de aynı şey sözkonusu olmakla beraber, bugün de etkileri süren değişim sürecinin başlangıcını,Osmanlı'da 18.yy sonlarında başlayan Batılılaşma hareketlerine kadardayandırabiliriz.Cumhuriyetin ilk dönemlerinden itibaren büyük toplumsal değişimlerinyaşandığını görmekle birlikte, bu dönemde, fasıl icrasına da etki eden en büyükdeğişim II. Dünya Savaşı sonrasında, 1950'lerden itibaren yaşanmış ve etkileribugüne kadar devam etmiştir. Bu değişimi gazinolardaki programların değişimiyleparalel düşünebiliriz ki gazinolar kapatıldıktan sonra o dönemlerde yapılan fasılicrasının yok olduğuna ilişkin düşünceler oldukça fazladır.1950'lerde ekonomik zorluklar, işsizlik ve eğitim problemlerinden dolayıkırsal kesimden, başta İstanbul olmak üzere şehirlere büyük bir göç yaşandı. Buhareket 1980'lere kadar sürdü ve 80'lerden sonra yeni bir göç dalgası daha yaşandı.İstanbul'da bugün farklı ekonomik ve sosyal kesimden birçok insan yaşamakta ve buinsanların istekleri ve beklentileri her konuda olduğu gibi eğlence yaşamına dayansımaktadır.Fasıl icrası, son yüzyılda genelde dönemin gazino gibi eğlence yerlerindeyapılan bir icra olarak bilinmektedir. Bugün de eğlence yerlerinde icra edilmekleberaber, günümüz fasıl icralarıyla, 1960'lı yıllardaki icralar arasında hatırı sayılır birfark görülmektedir. Bunun nedeni sadece müzikal değişim değildir. Toplumsalanlamda yaşanan değişim, büyük ölçüde toplumu ve dolayısıyla da insanlarıetkilemiş ve toplumun değişen eğlence anlayışına göre şekillenmiş ve bugünkükuralları belirlenmiştir.Bugün fasıl denildiğinde akla gelen kavram, sadece eğlence bazındaolmaktadır. Bu farkı, şehrin Kumkapı, Taksim ve Etiler olmak üzere farklısosyoekonomik ve kültürel altyapıya sahip belirli birkaç bölgesinde yapılan fasıllarıinceleyerek görmek mümkündür. Geleneksel anlamda fasıl icrası ise sadece konsersalonları gibi yerlerde yapılmakta ve bu şekilde yaşatılmaktadır.
With a traditional denotation Fasıl could be defined as a performancestyle which the pieces composed of one Pesrev, one Kar, two Beste?s, Agır Semai,Yuruk Semai and one Saz Semai those are played back to back in a concept ofdefined rules. In the Ottoman era; there were group performance traditions whichwere similar to the Fasıl named performances in Istanbul and Anatolia known asVasla in Aleppo and Damascus, Ma? aluf at Tunusia and Muwashha at AndulusArabic performances.In the manuscripts and travel books we can see the definitions verysimilar to todays fasıl performances. We can see the fasıl definitions earliest at 15thcentury. One of the oldest manuscripts, which we can see the name of ?Fasıl? is thetravel book of Dernschwam. In this book it was mentioned about the instrumentsused in the fasıl performances at Ottoman?s. We can also see the ?Fasıl? term on17th century at the travel book of Evliya Celebi. But the best explaining definitionabout fasıl was given in the book written by Cantemiroglu named as ? Kitabu ilmi? lmusiki a? la vechi?l hurufat? in the 18th century. In this book we can find the nearestdefinitions of the fasıl which we determine today and also the form of fasıl has beenexplained in the book with all details and the forms and their orderings which shouldbe in a fasıl performance were clearly given in the book.In the 19th century song form has became popular and been added inthe fasıl performance. Fasıl performance has got a different identity with thedominant appearance of sarkı form in the fasıl performance at this period. Theseperformances were being started with a Pesrev and continued especially with thesong formed pieces starting with Agır Aksak and continued with pieces have basicrhythm; also kocekce and tavsanca and generally ended with Saz Semai or OyunHavası, Longa and Sirto pieces. The most significant characteristic of the fasılxviperformance that is separated from the other performances is the continuity of theperformance. Especially the fasıl performances were being in that way at the nightclubs and restaurants which were opened at the 19th century and also continued withthe same performances at the 20th century.If we think about the idea of ?The general and special changes at asociety effects the music? (Bruno Nettl) we will probably be able to reach thereasons of the changes at the traditional performances.The change of a society can not appear suddenly; only some eventsand situations which we can define as milestones could effect and speed the durationof the changes. Although its the same situation for Istanbul; we can lean thebeginning of the change duration that is already effective today, to the changes of thesociety at Ottoman?s at the end of 18th century based on the westernizationmovements.As we can observe important changes at the society, the most effectivechange which also affected the fasıl performance had been occurred in 1950?s afterthe World War II where the effects are still ongoing. We can think of this changeparallel to the changes of the programs at the night clubs as we have a lot of opinionsindicating that the fasıl performance was disappeared after the end of these nightclubs.There was a big immigration from the rural areas to the big citieswhich Istanbul was at the yop place due to the economic difficulties, unemploymentand education problems in 1950?s. This situation lasted till 1980?s and in the 80?s anew immigration wave started. Today there are many people from different socialand economic status living in Istanbul and different needs and expectations of thesepeople are also being reflected to the entertainment life.Fasıl performances to be known as performed at the places such asnight clubs at the last century; it?s also been performed today at the entertainmentplaces but has a significant difference from the performances at the 1960?s. Thereason of this difference is not only the change of music. The change at the social lifehas affected the society and the people and has been shaped according to the changesat the entertainment life with today?s rules which were newly constructed.Today the concept of the fasıl is known only on entertainment basis.This difference could be seen by observing the fasıl performances done in the regionsof Istanbul which are different than each other in social, economic and culturalxviistructures such as Kumkapı, Taksim and Etiler. Traditional fasıl performances todayare being made at concert halls and tried to be made alive in this way.