Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
443648		Tip 2 diyabetli bireylerin öz-etkililik düzeyleri ve sağlık kontrol odağı ile ilişkisi / Self-efficiency levels of individuals with TYPE 2 diabetes and rrelationship with health locus of control Yazar:MUSTAFA KILIÇ Danışman: YRD. DOÇ. DR. SELDA ARSLAN Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Hemşirelik Ana Bilim Dalı Konu:Hemşirelik = Nursing Dizin:Diabetes mellitus-tip 2 = Diabetes mellitus-type 2 ; Hemşirelik = Nursing ; Hemşirelik hizmetleri = Nursing services ; Sağlık = Health ; Sağlık araştırmaları = Health surveys ; Öz yeterlilik = Self-efficacy	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2016 76 s.
Bu tanımlayıcı ve ilişki arayıcı araştırma; diyabetli bireylerin öz-etkililik düzeylerinive bu düzeyin bazı sosyodemografik özellikler ve sağlık kontrol odağı ile ilişkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini aile sağlığı merkezine başvuran 325 diyabetli hasta oluşturmuştur. Veriler 20 sorudan oluşan "Anket Formu", "Diyabette Öz-etkililik Ölçeği" ve "Çok Boyutlu Sağlık Kontrol Odağı Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiğinde bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizinden yararlanılmıştır. Farklılığı aramak için Tukey HSD testi kullanılmıştır. Anlamlılık p<0,05 olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların yaş ortalaması 53,3±8 yıl olup %51,4'ü kadın, %88,9'u evli , %69,9'u ilkokul mezunudur. Bireylerin diyabet tanı süresi 8,7±7,2, HbA1c düzeyi ise 8,2±1,1 olarak bulunmuştur. Diyabet Öz-etkililik Ölçeği alt boyutlarında hastaların Diyet+Ayak Kontrolü alt boyutundan 39,4±12,5, Tıbbi Tedavi alt boyutundan 22,6±3,1, Fiziksel Egzersizalt boyutundan 9,0±4,5 puan aldığı bulunmuştur. Öz-etkililik ölçeği Diyet+Ayak kontrolü alt boyutu ile Sağlık Kontrol odağı ölçeği arasındaki ilişki incelendiğinde, iç sağlık kontrol odağı ve güçlü başkaları kontrol odağının anlamlı bir ilişki gösterdiği, kontrol odaklarının puanı arttıkça diyet ayak + kontrol puanının arttığı, iç sağlık kontrol odağı ölçek alt boyutunu zayıf; Güçlü Başkaları Kontrol Odağı ise çok zayıf düzeyde etkilendiği bulunmuştur. Tıbbi tedavi alt boyutunda ilişki sadece güçlü başkaları kontrol odağında bulunmuş ve ilişki pozitif, çok zayıf düzeyde olduğu, fiziksel egzersiz alt boyutunda da ise Sağlık Kontrol odağı ölçeğinin bütün alt boyutları ile ilişki bulunmuş ve ilişkilerin pozitif ve zayıf düzeyde olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde öz-etkililik toplam puanı ile sağlık kontrol ölçeğinin şans alt boyutu hariç diğer iki boyutuyla pozitif ve zayıf düzeyde bir ilişki belirlenmiştir (p<0.05) Bu sonuçlar doğrultusunda hastaların öz-etkililik düzeylerinin belirlenmesi ve sağlık kontrol odağının etkisinin değerlendirilmesi sağlık davranış ve tutumuna yansıyacağı için hemşirelik açısından önemlidir. Hemşirelerin, tip 2 diyabetli bireylerin öz-etkililik düzeylerini etkileyen sosyodemografik, sağlık-hastalık özellikleri ve sağlık kontrol odaklarını dikkate alarak iç kontrol sağlık odağının geliştirilmesi, öz-etkililik düzeylerini arttırmaya yönelik hemşirelik bakımı planlaması ve uygulanması önerilir. Anahtar Kelimeler: hemşirelik, öz-etkililik, sağlık kontrol odağı, tip 2 diyabet.
This descriptive-relational study was conducted to determine self-efficiency levels of individuals with type 2 diabetes, relationship between these levels both some sociodemographic characteristics and health locus of control. The sample of this study was occurred 325 patients with diabetes who applied to the health care center constituted. Data were collected via 'Questionnaire Form' composed of 20 questions, 'Self-efficiency in Diabetes Scale' and 'Multidimensional Health Locus of Control Scale'. Data were evaluated t test in independent groups and single direction variance analysis. In order to search the difference Tukey HSD test was used. Significance was evaluated to be p<0,05. The average age of participants was 53,3±8 years, 51,4% of participants were women, 88,9% of participants were married, 69,9% of participants were graduated from primary school . It was found that the diagnosis time 8,7±7,2 years, the level of HbA1c was 8,2±1,1In the sub dimensions of Diabetes Self-efficiency Scale, the patients got points as follows; sub dimension of Diet+Foot Control39,4±12,5, sub dimension of Medical Treatment 22,6±3,1, sub dimension of Physical Exercise 9,0±4,5. It was determined that in Multidimensional Health Locus of Control Scale, the patients got the highest points from the sub dimension of Powerful Others Locus of Control. When the relation between Self-efficiency scale Diet+Foot Control sub dimension and Powerful Others Locus of Control Scale, it was found out that internal health locus of control and powerful others locus of control has a significant relation, as the grades of locus of control increase Diet+Foot Control grade increases, internal health locus of control scale sub dimension was weak influenced; Powerful Others Locus of Control was influenced in a very weak level. In the medical treatment sub dimension, the relation was found only in Powerful Others Locus of Control and the relation was positive but in a very weak level, on the other hand, in physical exercise sub dimension, relation was found between all of the sub dimensions of Health Locus of Control scale and the relations were positive and in weak levels. Similarly, a positive and weak level relation was determined between self-efficiency total grades and the other two dimensions of health locus of control scale, except the chance sub dimension (p<0.05). In consequences from this study, determining the patients' self-efficiency level and the effects of health locus of control is important for nursing due to reflection on the health behavior and attitudes. It is suggested that nurses develop internal health locus of control by considering the socio demographic, health-disease features and health locus of control which affect the self-efficiency levels of individuals with type 2 diabetes and it is suggested to plan and apply nursing care directed to increase self-efficiency levels. Key Words: health locus of control, nursing, self-efficiency, type 2 diabetes