13. yüzyılın sonlarına doğru kurulan Osmanlı Devleti ile ilgili bilgilere ancak
15. yüzyılda ulaşabilmekteyiz. Bu durum tarih yazıcılığının ancak bu dönemde
başladığının göstergesidir. 15. yüzyılla beraber gerek Osmanlı Devleti ile ilgili
gerekse diğer devletler ve dünya tarihi niteliğinde eserler verildiğini görmekteyiz.
Tez konumuz olan Diyârbekirli Said Paşa'nın Miratü'l-İber adlı eseri de bir
dünya tarihi niteliğinde olup XIX. yüzyılda yazılmış bir eserdir. İnsanlık tarihinin
başlangıcından ortaçağ İslam dünyasının anlatıldığı bir dönemi kapsamaktadır.
Transkribtini yaptığım sekizinci ciltte Cezire bölgesi esas alınarak bölgede kurulan
İslâm devletleriyle bu devletlerin coğrafi yapıları ve tarihçesi ve diğer devletlerle
olan mücadeleleri anlatılmaktadır. Bu dönemde Oğuz'lar bölgeye göçleri, Haçlı
Seferleri ve Moğol istilâsı ve Batıni Tarikatının Diyarbakır ve çevre bölgelerin tarihi
üzerindeki etkileri ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Said Paşa, Mir'âtü'l-İber, El-Cezîre, Diyarbekir, Hamdaniler, Mervaniler, Samaniler, Eyyubiler, Selçukîler, Moğollar ve Batınilik.
|
We can attain information about the Ottoman Empire, which was established
towards the end of the 13th century, only in the 15th century. This is an indication that
historiography started only in this period. The situation mentioned here is only an
indicator of historiography in this situation. With the 15th century, it is seen in some
states and world history features related to the Ottoman Empire. The work of Sa'îd
Pasha from Diyarbakır (as known Diyârbekirli) called Miratü'l İber, which is the
subject of the thesis, is also a world history, in addition, it is a work of the century. It
covers a period from the beginning of human history to the medieval Islamic world.
In the eighth volume, which I have transcribed, the geographical structures and
history of the Islamic states established in the region and their struggles with other
states are explained on the basis of the Cezîre region. In this period, the invasion of
the region by the Oguz, the Crusades and the Mongol invasion, and the demolition
and destruction caused by the Bâtınî Sect to Diyarbakir and the sûrrounding regions
are explained in detail.
Key words: Sa'îd Pasha, Mir'âtü'l-İber, Al-Cezîre, Diyârbekir, Hamdanis, Mervânîs, Samanis, Ayyubids, Seljuks, Mongols and Bâtınîds. |