Tez No İndirme Tez Künye Durumu
209237
Enderun Saray Mektebi'nde has oda teşkilatı / Has oda organization in Enderun Palace School
Yazar:TAHİR GÜNGÖR
Danışman: PROF.DR. ZİYA KAZICI
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İlahiyat Ana Bilim Dalı
Konu:Tarih = History
Dizin: 		Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
137 s.
Osmanlı Sarayı; Bîrun, Harem ve Enderun olmak üzere üç kısımdan mütesekkildi. Enderun, devlete üst düzey bürokrat yetistiren ve yedi ayrı sınıftan mütesekkil bir saray mektebiydi. Enderun'un en üst sınıfı olan Has Oda, Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulmustu. Yavuz Sultan Selim, Mısır'ı ilhak ettikten sonra Kutsal Emanetleri stanbul'a getirmis ve Has Oda'da muhafaza altına almıstı. Burada bulunan görevlilerin sayısı da kırka çıkarılmıstı. Bu dönemden sonra Has Oda görevlileri Pâdisahın özel hizmetleriyle beraber Kutsal Emanetlerin muhafazası ve bakımı ile alakalı önemli vazifeleri yerine getirmislerdi. Has Oda'da Pâdisahla direk görüsebilen Arz Agaları vardı. Bunlar sırasıyla Has Odabası, Silahdar Aga, Çukadar Aga, Rikabdar Aga, Dülbend Agası ve Anahtar Agası'ydı. Bu agaların kendilerine has görevleri vardı. Bunlar aynı zamanda Has Oda'nın üst sınıfını olusturuyordu. Bunlar saraydan çerag (çıkma) olduklarında devletin önemli yerlerinde görevlendirilirlerdi. Hatta Sadrazam bile olabilirlerdi. Nitekim Sokullu Mehmed Pasa Has Oda'dan çıkarak sadrazamlıga yükselmis önemli bir devlet adamıdır. Osmanlı sarayının bu müstesna mekânında bazı resmî merasimler de yapılırdı. Mesela her sene Ramazan ayında yapılan Hırka-i Serif ziyareti, Enderun halkı için yapılan cülûs ve muayede (bayramlasma) merasimleri bu mekânda gerçeklesmekteydi. Bundan baska Has Oda'da Kutsal Emanetler vesilesiyle Yavuz Sultan Selim zamanından beri aralıksız Kur'ân-ı Kerîm okunmaktaydı. Günümüzde de bu gelenek devam etmektedir.
The Ottoman Palace was composed of three sections i.e. Bîrun, Harem and Enderun. Enderun was a palace school which educated high level officials for the government and consisted of seven different classes. Has Oda, the top class of Enderun, was founded by Fatih Sultan Mehmed. After the annexation of Egypt, Yavuz Sultan Selim brought the Holy Relics to Istanbul and protected them in Has Oda. The number of personnel in here was increased to forty. After this period, the personnels of Has Oda, in additon to personal duties with respect to Sultan, had done important duties regarding the protection and care of Holy Relics. There were ?Arz Aghas? who could meet Sultan directly in Has Oda. These were Has Odabası, Silahdar Aga, Çukadar Aga, Rikabdar Aga, Dülbend Aga ve Anahtar Aga in order. These Aghas had special duties. At the same time these were the top class of Has Oda. When these left (çerag) the palace, they were appointed to important positions. They could be even Grand Vizier. As a matter of fact Sokullu Mehmed Pasa was one of those statesmen who left the palace and became a Grand Vizier. On this especial position some ceremonies used to take place. For instance, annual (in Ramadans) visiting to Hırka-i Serif (Holy Robe belonged to the Prophet) and ascending the throne (cülûs) and exchange greetings on the occasion of a religious holiday (muayede) for the people in Enderun. Besides these, in view of Holy Relics, The Holy Book (Kur?ân-ı Kerim) was recited in Has Oda since the Yavuz Sultan Selim's time. This tradition still continues today.