Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
209885		Osmanlı İmparatorlugu'nda tütün: sosyal, siyasî ve ekonomik tahlili (1600-1883) / Tobacco in the Ottoman Empire: Social, political and economical analysis (1600-1883) Yazar:FEHMİ YILMAZ Danışman: PROF. DR. CEVDET KÜÇÜK Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Türk Tarihi Ana Bilim Dalı / Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:	Onaylandı Doktora Türkçe 2005 345 s.
Amerika kıtasının kesfinden sonra dünyaya yayılmaya baslayan tütün, 1570'lerdeOsmanlı cografyasına girdi. mparatorlugun Ege kıyısında Milas kazasında 1583 yılındaüretilmeye baslandı. Bu, Amerika kıtasından sonra tütünün ticarî bir madde olarak ilk defaOsmanlı topraklarında yapıldıgı anlamına gelmektedir. 1598 yılından itibaren Avrupalıtüccarlar, özellikle ngiliz, Fransız ve Hollandalılar, Amerikan tütünü basta stanbul olmaküzere büyük sehirlere getirmeye basladılar. 17. yüzyıl basından itibaren tütünün tüketimi,üretimi ve ticareti yayılmaya basladı. Bu nedenle 1609 yılında Osmanlı imparatorlugundatütün yasaklandı. Bu yasak 1649 yılına kadar devam etti. Bu tarihten itibaren tütün tüketimi,ticareti ve üretimi yayıldı. Rumeli'de Makedonya, Anadolu'da Marmara ve Ege bölgeleri ileOrtadogu'da Halep ve Lazkiye tütün tarımının yogun olarak yapıldıgı yerler olarak ortayaçıktı. 17. yüzyıl sonunda Osmanlı kazlarının % 20'sinde tütün ekilmekteydi. Tütün tarımıyapan çiftçi sayısı 50.000, tütün ekilen alanların hacmi 50.000 dönüm civarındaydı. Bu durum18. yüzyıl boyunca geliserek 19. yüzyılın ikinci yarısına gelindiginde tütün tarımı yapılankazaların sayısı imparatorluktaki toplam kazaların % 38'ine ulasırken, çiftçi sayısı 150.000'eekim alanları 1 milyon dönüme ulastı. Tütün ticareti de tarımda oldugu gibi gelisti. Zamanlasadece tütün ticaretiyle ugrasan tüccar sınıfı ortaya çıkarken, tütün ticaret agı ve güzergahındabazı sehirler önemli tütün ticaret merkezi haline geldi. Bunlar, basta stanbul olmak üzereSelanik, Yenice-i Karasu, noz, zmir, Lazkiye, Halep, Sam skenderiye, Kahire ve Samsunsehirleriydi. Tütün esnafı da mparatorlugun tamamına yayılarak 18. yüzyılın ilk çeyregindelonca teskilatı içinde teskilatlandılar. Tütün resmî olarak ilk defa 1688 yılında gümrükvergisine tabi tutuldu ve cins ve kalitesine göre belirli oranlarda kıyye basına tarife uygulandı.Bu tarifeler zamanla devletin ihtiyaçlarına göre yükseldi. Aynı zamanda tütün tarımı davergiye tabi tutuldu. Devletin bu sektörden elde ettigi gelir 18. yüzyıl basında bütçenin % 1'icivarındayken, bu oran 19. yüzyılın ikinci yarısında % 5'e ulastı.
After discovering America, tobacco which began to spread to the world, entered to OttomanEmpire in 1570?s. Its cultivation began at 1583 in Milas in Aegean region in WesternAnatolia. It means that the Ottoman Empire was the first region where tobacco caltivated as acash crop after continent of America. European merchants especially English, French andDutches began to export American tobacco intensivelly to )stanbul and other main bigOttoman?s cities after 1598. At the beginning of 17. century its consumption, trade andcultivation spreat in the Empire. So tobacco was forbidden by the sultan in 1609. Prohibitioncontinued up to 1649. After this date tobacco?s consumption, trade and agriculture improvedall over the empire. Macedonia and Bulgaria in Rumelia, Marmara and Aegean region inAnatolia, Aleppo and Latakiya in Middle East became important regions where the tobaccocultivated end of the 17. century and onwards. End of the 17. century amount of districts,kaza, where tobacco cultivated were 180. It means that tobacco was being cultivated in 20 %of total districts of the empire. Also at the same time amount of tobacco cultivaters were50.000 and fields were 50.000 acres. This improvement continued in 18-19 centuries. Secondhalf of the 19. century, the number of districts where tobacco cultivated rised 400 which 38percent of total districts of empire. And also amount of cultivaters increased 150.000 andfields 1 milyon acres. Tobacco trade improved during the time like its agriculture. In 18.century tobacco trade network came into existence and some cities became certer for tobaccotrade on this network. Especially in the 18. century professional tobacco merchants arised. Onthe other hand foreign tobacco traders were acting and exporting Ottoman?s tobacco to theeuropean countries mainly to France, Italy, Austria and Russia. In 1688 different two kindtaxes imposed on tobacco for its trade and cultivation. During the time revenue from tobaccosector began to important for the empire?s budget. While its portion was 1 % in the state?sbudget end of the 17. century, it raised 5 % second half of the 19. century.