Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
93883	Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.	Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinde tarih faktörü / Yazar:ÜMİT BİL Danışman: PROF. DR. MEHMET ALPARGU Yer Bilgisi: Sakarya Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History ; Türk İnkılap Tarihi = History of Turkish Revolution Dizin:Azerbaycan = Azerbaijan ; Türk-Azerbaycan ilişkileri = Turkish-Azerbaijan relations ; Türkiye = Turkey	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2000 79 s.
ÖZET Azerbaycan, coğrafyasında ilk çağlardan itibaren insanlık tarihinin bütün izlerinin bulunduğu bilinmektedir. Azerbaycan milattan sonra 224 yılında Fars olan Sasanilerin eline geçmiş ve altıyüz yıl boyunca Sasaniler ile Bizanslıların mücadelesi sürmüştür. Sasanilerin etkili oldukları sürece Fars nüfusu yerleştirmeye çalışmışlardır. Azerbaycan 7. Yüzyıl ortalarından itibaren Arap işgaline uğramıştır. Böylece Arap etkisi görülmeye başlanmıştır. Daha sonra Emeviler, Abbasiler, Şaddiler, Şirvanşahlar bölgede sırasıyla etkili olmuşlardır. Azerbaycan'da Türk nüfusunun yoğunluk kazanması Selçuklular zamanında olmuş ve giderek ağırlık kazanmıştır. Büyük Selçuklu Devletinin parçalanması sonrasında Azebaycan'da Atabeylikler dönemi başlar. Harzemşahların bölgeyi istilası Atabeyler dönemine rastlar. 1321'de Harzemşahlara son veren Moğollor bölgeye egemen olmuşlardır. İlhanlılardan sonra ise Altınordu ve 1358'den itibaren Celayirliler daha sonra da Timur Azerbaycan Coğrafyasında otoriteyi ellerinde bulundurmuşlardır. Akkoyunlu ve Karakoyunlulann bölgedeki hakimiyetlerini Safevi hakimiyetini takip etmiş, daha sonra bir süre İran etkisinde kalan Azerbaycan toprakları Safevi devletinin yıkılması ile Hanlıklara bölünmüş Gence, Baku, Şirvan, Seki, Revan, Küba, Nahçivan, Karabağ hanlıkları kurulmuştur. Hanlıklar döneminde Osmanlı Devletinin izleri ağırlık kazanmıştır. XVIII. Yüzyıl sonlan ve XDC.. Yüzyıl başları, Azerbaycan'da Rus işgalinin başladığı dönemlerdir. Rus işgalinin yaşandığı dönemler İran-Osmanlı-Rus mücadeleleri Azerbaycan topraklarında yoğunluk kazanmışlardır. IVÇarlık Rusya'sı döneminde İran ile paylaşılarak Azerbaycan toprakları ikiye bölünmüştür. Azerbaycan Türkleri'nin verdiği mücadele sonunda Azerbaycan Cumhuriyeti 28 Mayıs 1918'de kuruldu. Bolşevik İhtilalinden sonra bağımsız Azerbaycan işgal edildi ve SSCB'ye ilhak edilmesi sağlandı. Bir kez daha bağımsızlık mücadelesi vermek zorunda kalan Azerbaycan Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla beraber bağımsızlığını ilan etti. Bütün bu tarih zamanlarında Azerbaycan sürekli mücadelelere sahne olmuş ve sahip olduğu doğal zenginlikler bu kavgaların asıl nedenini oluşturmuştur. V
SUMMARY It is known that since the first era (age) there have been all the tracks of the history of hummanity in Azerbaijan land. Azerbaijan was occupied by Sassanids that were Persian in 224 A.D. and the struggle between Sassanids and Byzantines continued for six hundred years. During Sassanids sovereignty Persian population was tried to settle down in the area. Azerbaijan was started to be occupied by Arabs in the middle of the seventh century so Arab effects was seen in the area. Then respectively Omayyads, Abbasids, Sheddads and Shirvanshahs influenced the area. The intensity of Turkish population in Azerbaijan started to be seen at the time of Seljuks and increased gradually. After the Big Seljuk Empire had been ended, the Atabeg dynasty era started in Azerbaijan. Harzemshahs invaded the area at the time of the Atabeg dynasty. Mongols ended Harzemshahs in 1231 and possessed sovereign power in the area. First Ilkhanids than the Golden Horde for a short time and since 1358 Celayirliler and then Timur had the authority in Azerbaijan land. The sovereignty of the Turkoman dynasty of the White Sheep and the Black Sheep reigning was followed by Safavids, and then Azerbaijan land was influenced by Iran until the Safavid State was ended and the land was divided into khanates, the khanetes called Gence, Baku, Shirvan, Sheki, Revan, Küba, Nakhichevan, Karabakh were founded. There were tracks of Ottoman Empire during the khanates. Azerbaijan was occupied by Russians in the 18th and 19th centuries. The struggle among Iran, Ottoman and Russia became intensified in Azerbaijan land when there was Russian occupation in Azerbaijan. VIAt the time of Czardom Russia the land, which was shared with Iran, split up two parts. The Azerbaijan Republic was founded at the end of the struggle which was given by Turkish- Azerbaijani people on 28th May 1918. After Bolshevik revolution, independent Azerbaijan was occupied and was joined on the SSRU. By ending of the SSRU Azerbaijan had to struggle to proclaimed independence once more and became independent again. Azerbaijan has been a stage for struggles of states since its history and its natural resources was the main point of all fights. ^ tc YÜKSEKÖ?RETİM KUMULU DOKÜMANTASYON MÎRKEZf