Tez No	İndirme	Tez Künye	Durumu
626154		Sakarin ve aspartamın farklı konsantrasyonlarının genotoksik etkilerinin Allium testi ile belirlenmesi / Determination of genotoxic effects of different concentrations of sacarine and aspartam by Allium test Yazar:ÖZLEM ACAR Danışman: PROF. DR. CÜNEYT AKI Yer Bilgisi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology Dizin:	Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2020 79 s.
Yapılan bu tez çalışmasında, piyasada yaygın olarak kullanılan ve halk tarafından oldukça tercih edilen yapay tatlandırıcılardan olan sakarin ve aspartamın genotoksik etkileri Allium cepa L. bitkisi kullanılarak kök ucu hücreleri test yöntemi ile incelenmiştir. Çalışma kapsamında, aspartam, sakarin ve sükroz serileri oluşturulmuştur. Kök hücrelere 24 saat ve 48 saat sürelerle belirlenen günlük alım dozları (aspartam ve sakarin için 20 tablet-40 tablet, sükroz için 35 g/L-70 g/L) ile tatlandırıcılar uygulanmıştır. Mitotik indeks değerleri ve kromozom anormallikleri SPSS 20 paket programında One Way ANOVA testi kullanılarak analiz edilmiştir. Uygulamanın sonunda kontrol grubu ile karşılaştırma yapıldığında, süre-doz ilişkisine bağlı olarak mitotik indeks değerlerinde p<0,05 değeri baz alınarak anlamlı düşüşler gözlenmiştir. En yüksek doz ve en uzun uygulama süresi olan 48 saat 40 tablet aspartam uygulamasında mitotik indeks değeri %43,50 oranında, sakarin için en yüksek doz ve uygulama süresinde mitotik indeks değeri %37,44 oranında ve sükroz için 70 g/L 48 saat uygulamasında mitotik indeks değeri %28,42 oranında hesaplanmıştır. Kromozom aberasyonlarında; sükroz uygulamasında en çok karşılaşılananormallikler C-mitoz, metafazda düzensiz yerleşim, anafazda köprü oluşumu ve anafazda kutup kayması olarak belirlenmiştir. Aspartam uygulamasında ise anafazda kromozom kırıkları, kutup kaymaları ve anafazda köprü oluşumudur. Sakarin uygulamasında en fazla anafazda kutup kayması, metafazda tabla kayması ve anafazda lagard kromozom oluşumları ile karşılaşılmıştır. Bu anomalilerin dışında uygulamalarda star oluşumu, halka oluşumu ve poliploidi görülmüştür. Analizler sonucunda tatlandırıcıların A. cepa hücrelerinin gözle görülür şekilde bölünme sayılarını azalttığı ve bölünen hücrelerde de kromozomal anormalliklere sebebiyet verdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak yapılan bu tez çalışmasında, günümüzde sıklıkla kullanılan tatlandırıcıların canlı yapısında genotoksik etkilere neden olduğunu ve bu nedenle sağlık, gıda ve ticari kullanımlarının belirlenen standartlarda yapılması konusunda önemi vurgulanmıştır.
In this thesis, the genotoxic effects of saccharin and aspartame, which are widely used in the market and preferred by the public, are examined by using root tip cells test method by using Allium cepa L. plant. Aspartame, saccharin and sucrose series were formed within the scope of the study. Sweeteners were applied to the stem cells for 24 hours and 48 hours with the specified daily intake doses (20 tablets-40 tablets for aspartame and saccharin, 35 g/L – 70 g/L for sucrose). Mitotic index values and chromosomal abnormalities were analyzed by using One Way ANOVA test in SPSS 20 package program. When compared with the control group at the end of the application, significant decreases were observed in mitotic index values based on time-dose relationship based on p <0,05 value. The highest dose and the longest application time of 48 hours and 40 tablets aspartame administration of the mitotic index value at a rate of 43,50%; mitotic index value was calculated as 37,44% for saccharin at the highest dose and application time, and mitotic index of 70 g/L for 48 hours for sucrose value was calculated as 28,42%. In the chromosome aberrations; the most common abnormalities in sucrose administration were C-mitosis, irregular localization in metaphase, bridge formation in anaphase and polar shift in anaphase. In aspartame administration, chromosome fractures in anaphase, polar shifts and bridging in anaphase.In saccharin application, pole shift in anaphase, table shift in metaphase, and lagard chromosome formation in anaphase were observed. Apart from these anomalies, star formation, ring formation and polyploidy were observed in the applications. As a result of the analyzes, it was determined that sweeteners significantly reduced the number of divisions of A. cepa cells and caused chromosomal abnormalities in dividing cells. As a result, in this research, it is emphasized that the sweeteners, which are frequently used today, cause genotoxic effects in the living structure and therefore, the importance of making health, food and commercial uses in the specified standards.